İHD Temmuz 2019 raporuna göre, son 10 yılda zırhlı araç çarpması sonucu 37 yurttaş hayatını kaybetti. Son olarak dün akşam Cihan Can adlı yurttaş yaşamını yitirirken, yaşanan ölümlere dair başlatılan soruşturmalar ise ‘cezasızlıkla’ sonuçlandı
İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır şubesi, 2019 Temmuz ayında açıkladığı raporla son on yılda 63 kişi kişiye zırhlı araç çarptığını bunlardan 37’sının ise hayatını kaybettiğini açıkladı. Son olarak ise dün akşam zırhlı araç çarpması sonucu yaşamını yitiren İnşaat Mühendisi Cihan Can yaşamını yitirdi. Öte yandan raporda, gayrı resmi rakamlara göre 50 binden fazla insanın yaşamını yitirdiği bu süreçte, ağır insan hakları ihlalleri de şiddet ortamının etkisiyle meydana geldiği ve sürekli sistematik bir artış gösterdiği belirtildi.
İHD raporunda bu ölümlerle ilgili olarak, “Son 10 yılda en az 63 zırhlı araç çarpması olayı gerçekleşti. 63 vakanın sonucunda; 16’sı çocuk ve 6’sı kadın olmak üzere toplamda 36 yurttaş hayatını kaybetti. Bu olaylarda yaralanan 85 yurttaştan kimileri ise, fiziksel kayıplarla yaşamını sürdürmek durumunda bırakıldı. Meydana gelen ölüm ve yaralanmaların, en çok çocuk ve yaşlı yetişkinleri etkilediği görülüyor” bilgisi yer aldı.
Cihan Can yaşamını yitirdi
Diyarbakır’da 27 Aralık akşamı (dün) çevik kuvvet polislerine ait zırhlı otobüsün çarpması sonucu İnşaat Mühendisi Cihan Can (33) yaşamını yitirmesi, zırhlı araçların yol açtığı ölümleri yeniden gündeme getirdi. İnsan Hakları Derneği (İHD) Diyarbakır Şubesi’nce hazırlanan ‘Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi Zırhlı Araç Çarpması Sonucu Meydana Gelen Yaşam Hakkı İhlalleri Araştırma Raporu’na göre, son 10 yılda en az 63 zırhlı araç çarpması olayı gerçekleşti.
Bu çarpmaların sonucunda 16’sı çocuk, 6’sı kadın olmak üzere toplam 36 yurttaş yaşamını yitirdi, 85 yurttaş da yaralandı.
Zırhlı araç çarpmaları sonucu yaşamını yitiren çocuk ve yetişkinlere ilişkin polis ya da askerler hakkında açılan soruşturma ve kovuşturmalar ise, ya takipsizlikle ya da çok düşük cezalarla kapatıldı. Zırhlı araçların çarpması sonucu meydana gelen vakalarla ilgili açılan bazı soruşturma ve kovuşturmaların sonuçları şöyle;
5 yaşındaki çocuk ‘asli kusurlu’
Diyarbakır Bağlar ilçesinde 6 Haziran 2018 günü Toplumsal Müdahale Aracı’nın (TOMA) çarptığı dedesi Mehmet Tekteki’nin (65) ölümünden 15 ay sonra 11 Eylül 2019’da aynı caddede yine zırhlı polis aracının çarpması sonucu 5 yaşındaki Efe Tektekin yaşamını yitirdi. Diyarbakır Cumhuriyet Savcılığı’nca yürütülen soruşturma sonucunda Efe’ye çarparak ölüme sebep olan polis memuru İ.A. hakkında “taksirle ölüme neden olma” suçundan 2 ile 6 yıl arasında değişen hapis istemiyle iddianame hazırlandı. Trafik Kazası Bilirkişi tarafından hazırlanan raporda, 5 yaşındaki Efe Tektekin “asli kusurlu”, şüpheli polis İ.A.’nın ise “tali kusurlu” bulundu.
Zırhlı araç sürücüsü polis bulunmadı
Şırnak’ın Silopi ilçesine bağlı Karşıyaka Mahallesi’nde, 9 Ekim’de evinin bulunduğu yolun kenarında duran 7 yaşındaki Hamza Öğdem’e zırhlı polis aracı çarptı. Çarpmayla birlikte sağ ayak kemiğinde kırıklar oluşan Öğdem, kaldırıldığı hastanede ayağındaki kırıklardan kaynaklı üç platin takıldı. Öğdem’e çarptıktan sonra kaçan zırhlı araç sürücüsü polis ise bugüne kadar bulunamadı.
5 kişi oldu sonuç takipsizlik oldu
– Diyarbakır’ın Lice ilçesinde, 2017 yılında zırhlı aracın çarptığı sivil araçta bulunan Fikri Demirbaş (53) ile annesi Zeynep Demirbaş (76), Mahmut Öner (74), Mevlüt Dağtaş (64) ve Abdulhamit Dağtaş (63) yaşamını yitirdi. Lice Cumhuriyet Savcılığı, Adli Tıp Kurumu’nun (ATK) sivil araç sürücüsü Fikri Demirbaş’ın “asli kusurlu olduğu” yönündeki raporunu gerekçe göstererek soruşturmada “takipsizlik” kararı verdi.
Delliller yok edildi
– Mardin’in Dargeçit ilçesinde, 22 Nisan 2018 tarihinde geri geri giden polis zırhlı aracı Suphiye Yakut’a (51) çarparak yaralanmasına neden oldu. Kente bağlı Bahçebaşı Mahallesi’ndeki Midyat Caddesi üzerinde meydana gelen olay sonrası Yakut, bacağından sakatlandı. Olayın ardından Yakut’un yaralanmasına ilişkin S.G. adlı polis hakkında “taksirle yaralama” suçlamasıyla dava açıldı. Dava dosyasına giren emniyetin hazırladığı olay yeri ve görüntü inceleme tutanaklarında, zırhlı araca ait kamerasının çalışmadığı, yine olay yerini gören mobese ve bir otele ait güvenlik kameralarının da elektrik kesintisi nedeniyle kayıt almadığı iddia edildi.
İki çocuk öldürmenin cezası 19 tl para cezası
– Şırnak’ın Silopi ilçesinde, 3 Mayıs 2017 tarihinde evlerine giren panzerin altında ezilerek yaşamını yitiren Muhammed (7) ve Furkan Yıldırım (6) kardeşlerin ölümüne neden olan zırhlı araç sürücüsü polis Ö.Y. ve onu görevlendiren amiri M.M. hakkında açılan dava, 19 Haziran 2019’da karara bağlandı. Mahkeme, Ö.Y.’ye verdiği 2 yıl 1 aylık hapis cezasını 19 bin TL para cezasına çevirirken, M.M. hakkında ise “beraat” kararı verdi.
Pakize Hazar’ı öldüren askere 2 yıl 6 ay hapis
– Diyarbakır’ın Lice ilçesinde 14 Haziran 2017’de trafiğe kapalı Mümin Ağa Caddesi’ndeki PTT binası önünde kirpi araçla Pakize Hazar’ı ezen Uzman Çavuş S.K.’nin yargılandığı davada 8 Mayıs’ta karar çıktı. Lice Asliye Ceza Mahkemesi, “taksirle ölüme sebep olmaktan” yargılanan Uzman Çavuş S.K.’ye 3 yıl hapis cezası verdi. Verilen cezada taktir yetkisi kullanan hakim, cezanın sanığın geleceği üzerinde olası etkisini dikkate alarak 2 yıl 6 aya indirdi.
Cezasızlık failleri cesaretlendiriyor
Yerleşim bölgelerinde “güvenlik” amacıyla bulundurulan asker veya polise ait zırhlı araçların kontrolsüz kullanımı sonucu meydana gelen vakalara ilişkin yürütülen soruşturma ve kovuşturmalar, genellikle cezasızlıkla sonuçlandırıldı.
İnsan hakları savunucuları, zırhlı araçların kullanımından sorumlu resmi kuruluşların ve kullanıcı kolluk personelinin, kullanımından doğabilecek olası risklere ve ihlallere karşı önleyici tedbirler almadıkları, özensiz ve keyfi davrandıklarını belirterek, yaşanan olaylar sonrası faillerin beraat edilmesi ya da az ceza almasının failleri cesaretlendirdiğine dikkat çekiyor.