Zeytinlikleri madenlere kurban eden yönetmeliğin durdurulma kararı Bakanlığın itirazı sonucunda Danıştay tarafından kaldırıldı. Adrese teslim hazırlanan yönetmelik bu kararla yürürlüğe girmiş olacak
Yusuf Gürsucu
YK Enerji ve Bereket Enerji’nin dört gözle beklediği zeytinliklerin katledilme özgürlüğü yasal anlamda yeniden sağlandı. 1 Mart tarihinde Resmi Gazete’de yayınlanmış olan ‘Maden Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’ birçok kesimden tepki almıştı. Karara göre, ‘Sonrasında rehabilite edilip eski haline getirilmek’ gibi saçma olan şartla zeytinlik alanlar maden faaliyetlerinde kullanılabilecekti. Daha sonra değişikliğin yürütmesinin durdurulmasıyla ilgili birçok parti, sendika ve çevre örgütleri tarafından dava açıldı. Danıştay 8. Dairesi’nin 20 Nisan’da yürütmeyi durdurdu. Bakanlığın itirazı üzerine Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 22 Haziran’da yürütmenin durdurulması kararını kaldırarak madeni ölmez ağaç zeytine tercih etmiş oldu.
8. daire yasaya dikkat çekmişti
Danıştay 8. Dairesi 20 Nisan’da aldığı yürütmeyi durdurma kararında, Maden Kanununa göre madencilik yapılan alanların, izne tabi olmaları halinde izinlerin alınmasının zorunlu olduğu kaydedildi. Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerin Aşılattırılması Hakkında Kanun’a göre de zeytinliklerin daraltılması, zeytinliklerde, bu sahalara 3 kilometre mesafede zeytinyağı fabrikası hariç kimyevi atık bırakan, toz ve duman çıkaran tesis yapılması ve işletilmesinin yasak olduğu hatırlatıldı. Zeytinliklerde yönetmelikle bir düzenlemeye gidilemeyeceği, aksi halde telafisi güç zararlar doğacağı belirtilmişti.
Durdurma kararı neden kalktı!
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, 22 Haziran’da yürütmenin durdurulması kararını kaldırmasının gerekçesi ise ikna edici değildi. Kurul, yönetmeliğin hem zeytin hem maden mevzuatıyla ilgili olduğunu kaydetti. 8. Daire tarafından zeytincilik mevzuatı uygulanarak karar verildiği, oysa bu uyuşmazlıkları çözümleme görevinin 10. Daire’ye ait olduğu belirtildi. Halk TV’den İsmail Saymaz’ın ulaşttığı kararda, her iki daire tarafından oluşturulacak ortak kurul tarafından karara bağlanması istenirken yürütmeyi durdurma kararını kaldırmış olması dikkat çekti.
‘Yürütmeyi durdurma kararı alınmalı’
YK Enerji, İkizköy’de zeytin katliamını bu yönetmeliğe dayanarak başlatmıştı. Danıştay’ın yürütmeyi durdurma kararını kaldırmasıyla katliamın devam edeceği anlaşılıyor. İkizköy Çevre Komitesi tarafından Danıştay’ın kararına ilişkin açıklama yapıldı. Açıklamada, “Üst Kurul, ‘davaya Danıştay 8. Daire ile Danıştay 10. Dairenin ortak heyetle bakması gerektiği’ gerekçesine dayanmış. Kim bakacaksa baksın, yürütmeyi durdurma kararının kaldırılması bizce yanlış olmuştur. Biz zeytinlerimizi Anayasal ödev ve haklarımıza dayanarak korumaya devam edeceğiz. Danıştay da ‘hemen ortak heyetle yeni bir yürütmenin durdurması kararı’ ya da Danıştay 8. Daire tarafından ‘ortak heyet toplanınca yeniden değerlendirilmek üzere yeni bir yürütmenin durdurulması kararı almalıdır” diye belirtildi. EKOLOJİ SERVİSİ
Yönetmelik adrese teslim
Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Fatih Dönmez, katıldığı bir haber programında, Resmi Gazete’de yayımlanan ve elektrik üretiminde kullanılan kömür sahasının zeytin ağaçları ile aynı yere denk gelmesi halinde, zeytinliklerin şirket tarafından taşınabileceğine ilişkin karar ile ilgili açıklamalarda bulundu. Düzenlemenin tüm maden alanlarını kapsamadığını, sadece elektrik üretim santrallerini kapsadığını söyleyen Dönmez, yönetmeliğin mevcut madenler için geçerli olduğunu ve yeni maden alanları için söz konusu olmadığını belirtirken adresin YK Enerji ve Bereket Enerji olduğu hemen anlaşılıyordu.
Zeytinler kesilmeyecekmiş!
Zeytin düşmanı bir bakanlık olmadıklarını iddia eden Dönmez, hükümetin son 20 yılda zeytin varlığını neredeyse 2 kat arttırdığını öne sürürken hangi veriye dayandığını belirtmedi. Son yıllarda zeytin rekoltesinde büyük düşüşler yaşanırken, bu 2 kat zeytinliklerin nerrelerde olduğundaan bahsetmemesi dikkat çekiciydi. Dönmez, ”Burada maden sahasının üstüne zeytinlik alan denk gelirse tarım müdürlükleri o sahada gelip inceleme yapacak. Taşınmasının dışında bir alternatif var mı yok mu diye. Zaruret hali söz konusu ise taşınma yapılacak. Zeytin ağaçlarının kesilmesi kesinlikle yok” derken, zeytinin neden madene tercih edilebileceği noktasında hiçbir vurguda bulunmazken tutmazsa fidan dikeceklerini belirtmesi gerçekleri yansıtmıyordu.
Tutmazsa fidan dikecekler!
Açıklamalarının devamında binlerce ağaç diktiklerinden söz eden Dönmez, taşınan zeytin tutmazsa zeytin fidanı dikeceklerini belirtti. Ölmez ağaç olarak nitelenen zeytinin binlerce yıl yaşayabildiğini umursamayan bakan Dönmez’in fidandan söz etmesi diğer birçok bölgede yakarak ya da kesilerek katledilen ağaçları akla getirirken, buralarda otellerin ortaya çıkması ve dikildiği iddia edilen ağaçların yüzde 90’nın tutmadığı gerçeğini ‘unutmuş’ görünüyordu. Zeytinin yaşam süresi ona atfedilen ölmez ve ağaç vasfını veren 4-5 bin yaşlarına kadar yaşabiliyor olması bakanı fırratları gereği ilgilendirmediği görüldü.
Köylünün arazisine çökülecek!
Dönmez sözlerinin devamında “Vatandaşlarımız bu konuda kesinlikle endişelenmesinler. Şeffaf bir şekilde yapacağız. Hepsinin kayıtları alınacak. Nereye taşıdığımızı da göstereceğiz. Oradaki faaliyetler bittikten sonra biz oraya yeniden zeytin ağacı dikeceğiz” sözleri bugün terk edilmiş yüzlerce maden sahasının nasıl perişan halde terk edildiğini hatırlatıyor. Bakan, katledilip madenlere sunulacak olan zeytinlik alanlarda tapu sahibi olan köylülere nasıl bir çözüm ürettiklerinden ise bahsetmemiş olması ‘acele kamulaştırma’ ile köylülerin arazilerine çöküleceğini gösteriyor.
Yasadaki 20. Madde yönetmelikle değişiyor!
AKP tarafından toplam 7 kez TBMM’ye getirilen Zeytin Yasası’nda yapmak istedikleri değişiklik girişimleri üreticilerin tepkileri sonucu geri tepmişti. En son 2017 yılında yasa da değişikliğe gitmek isteyen ancak başaraamayan iktidarın varmak istediği noktaya bu yönetmelikle ulaşmaya çalıştığı anlaşılıyor. 2017 yılında meclise gelen 76 maddelik “Üretim Reform Paketi” ile yürürlükteki 3573 sayılı Zeytinciliğin Islahı ve Yabanilerinin Aşılattırılması Hakkında Kanunu’un 20’nci maddesinde değişikliğe gidilmek istenmesiyle bugün çıkan yönetmelik paralellik içeriyor. 3573 sayılı yasanın 20’nci maddesi ne göre, “Zeytinlik sahaları içinde ve bu sahalara en az üç kilometre mesafede, zeytinliklerin bitkisel gelişimini ve çoğalmalarını engelleyecek kimyasal atık oluşturulacak tesis yapılamaz ve işletilemez” maddesi iktidarın hiç hoşlanmadığı bir madde.
Tanım değişikliğine tepki
AKP’nin hazırladığı tasarıda hoşlanmadığı 20. maddenin “Alternatif alan bulunmaması ve kurulun uygun görmesi şartıyla bakanlıklarca ‘kamu yararı kararı alınmış’ (enerji, maden vb.) yatırımlar için zeytinlik sahalarında yatırım yapılmasına izin verebilecek, bu yetkisini gerektiğinde valiliklere devredebilecek” ibaresine ek olarak zeytinlikler için yeni tanım ve ölçekler getirilmek isteniyordu. 2017’de bu girişime tepki gösteren Ulusal Zeytin ve Zeytinyağı Konseyi İcra Direktörü Mustafa Tan, “Buradaki en çarpıcı temel madde zeytinlik saha tanımının getirilmek istenmesi ve bunun bir dekarda 15 ağaç kültür çeşidi veya yabani tür olması ifadesi. Dünyanın hiçbir ülkesinde böyle bir şey yok. Avrupa Birliği’nde zeytin bahçesi 2 buçuk ağaca tekabül ediyor ve bir dekar bir alanınız olursa zeytinlik tanımına giriyor” diye belirtmişti.
