Haziran ayında 15.39 seviyesine yükselen yıllık enflasyon oranı, beklendiği gibi bütün ekonomiyi tetikliyor. Temmuz’a aktarılan alkol zammından sonra şimdi ekmek sıraya girdi ama dalgalar her alana yayılıyor. Asıl ağır darbe ise doğalgazdan gelecek
Önceki gün açıklanan enflasyon rakamlarının bütün tahminleri aşacak şekilde yıllık 15.39’u bulması, tüm alanlarda dalga etkisi yarattı. Birçok ürünün fiyatı artıyor, birçoğu da sıraya girmiş durumda. Hükümetin “geçiştirici” açıklamalarının tersine Merkez Bankası, “Enflasyondaki artış alt gruplar geneline yayıldı” itirafında bulunurken, “Döviz kuru gelişmelerine bağlı olarak başta beyaz eşya ve otomobil olmak üzere dayanıklı tüketim mallarında yüksek oranlı fiyat artışları kaydedilmiştir. Türk lirasındaki değer kaybı, ithal içeriği yüksek diğer temel malların yanı sıra bazı hizmet gruplarını da olumsuz etkilemiştir. Bu dönemde hizmet enflasyonunda genele yayılan artışlar izlenmiştir” dedi.
İlk hedef içki
Seçimlerden sonra beklendiği gibi ilk zamlar, yüzde 15.5 artırılan vergiler yoluyla alkollü içkilere geldi. Böylece 70’lik rakının fiyatı 84.30 lirası vergi olmak üzere 112 lira 80 kuruşa yükselmiş oldu. Şarap, likör, bira gibi bütün diğer alkollü içkilerde de yaklaşık aynı oranlarda artışlar gerçekleşti.
Ekmek zammı yolda
Yurttaşın en temel gıda maddesi olan ekmeğe zam ise kapıda bekliyor. Türkiye Un Sanayicileri Federasyonu (TUSAF) Başkanı Eren Günhan Ulusoy, önceki gün yaptığı açıklamada, buğday alım fiyatının artışıyla birlikte ekmeğe de 15 kuruş cıvarında bir zam geleceğini duyurdu.
Bu kış üşüyeceğiz
Zamlar dalga dalga, beyaz eşyadan ulaşıma kadar her alana yayılırken, dar gelirli yurttaşa asıl darbenin BOTAŞ’tan geleceği bildiriliyor. Dünya gazetesi enerji yazarı Kerim Ülker’in haberine göre, geçen yıl 45- 50 dolar bandında olan petrol fiyatlarının 80 dolara kadar yükselişi, doğalgazı da etkiliyor. Geçen hafta BOTAŞ, dengeleme gazı fiyatlarında geçtiğimiz aya göre yüzde 20’lik bir artış yapıldığını belirtti. Bu artışın doğalgaz faturalarına aynı oranda, en az 50 TL olarak yansıyacağı belirtiliyor. Rusya’nın Kommersant gazetesi, şu an Türkiye için 205 dolar civarında olan bin metreküplük gaz fiyatının, petrol fiyatlarındaki artışa bağlı olarak yılın üçüncü çeyreğinde 260 dolara çıkacağını yazdı. Enerji uzmanları, BOTAŞ’ın uzun yıllar sonra dengeleme gaz fiyatıyla doğalgaz tarife fiyatını eş zamanlı yükseltmediğini belirterek, seçim sürecinde sıkılan zam musluğunun zorlandığını vurguluyorlar.
Eylül’de tepe yapabilir
Enflasyon verilerinin ardından rapor yayımlayan Goldman Sachs ekonomistleri yıl sonu enflasyon tahminini yıllık yüzde 13’ten yüzde 14’e yükseltirken, “Eylülde tepe yapmasını bekliyoruz” dedi. Türkiye’deki çeşitli finans kurumlarının analistleri ise önümüzdeki aylarda yüzde enflasyonun 16’nın üzerinde olacağını belirtti. GCM Menkul Değerler Araştırma Uzman Enver Erkan, “İlerleyen aylarda akaryakıtta önemli fiyat artışları olabilir” uyarısı yaptı. JPMorgan yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 13.3’e yükseltirken, enflasyon beklentilerini ‘kilit risk’ olarak değerlendirdi. Goldman Sachs da enflasyon tahminini % 14’e yükseltti.
Kurbanlıklar el yakacak
Kurban Bayramı yaklaşırken kurbanlık fiyatlarına enflasyona paralel olarak yüzde 10’un üzerinde zam geleceği öğrenildi. 2018 yılının en düşük büyükbaş kurbanlık fiyatının 7000, en düşük küçükbaş kurbanlık fiyatının ise 1000 TL olması bekleniyor. Kurban Bayramı’na 45 gün kadar bir süre olmasına rağmen bazı marketler şimdiden kurbanlık satışına başladı. Gerçek kurbanlık hayvan pazarlarının ise temmuz sonunda kurulması bekleniyor. Özellikle metropollere gelen hayvancılar, yüksek girdilerden yakınıyor.
Emekçiler baştan kaybediyor
Açıklanan enflasyon rakamlarına göre kamu çalışanlarının maaşlarına yüzde 8.67, işçi ve Bağ-Kur emekli maaşlarına ise yüzde 9.17 oranında zam yapılacak. Ancak, bu artışlar geriye dönük kaybını telafi etmek için yapıldığından, ücretliler yine zarara girecek. Enflasyondaki artış, yüzde 4’lük toplu sözleşme zammını aştı. Memur ve memur emeklilerine temmuzda yüzde 3.5 oranında toplu sözleşme zammı verilecek. Bunun üzerine yüzde 5.17’lik enflasyon farkı da eklenecek. Buna göre maaşlara toplamda yüzde 8.67’lik artış yapılacak. Ancak yıl sonuna doğru çalışanların kayıpları daha da yükselecek.
Türkiye’deki milyonerler hesaplarına, mayısta, 2017’nin aynı ayına göre 119 milyar liralık döviz, 58 milyar liralık Türk lirası, 1 milyar liralık da altın ekledi. Milyonerlerin toplam döviz birikimi, TL birikimlerini solladı. Buna göre milyonerlerin hesabında mayıs sonu itibarıyla yaklaşık 4.2 milyar liralık altın, 494 milyar liralık döviz, 442 milyar liralık da Türk lirası bulunuyor.
EKONOMİ SERVİSİ
