Yüksek sebze ve meyve fiyatları yüzünden pazar torbalarını dolduramayan yurttaşlar, pahalılığın nedenini hükümetin politikalarına bağlayan pazarcılar, kriz derinleşiyor yurttaşlar isyan ediyor
Ankara’nın Çankaya ilçesi İncesu Mahallesi’nde kurulan semt pazarında satılan sebze ve meyvelerin fiyatları bir hayli pahalı. Pazarın en pahalı ürünü olan yeşil biberin kilosu 11-16 TL, yeşil soğanın 10-13, domatesin 5 TL, marul ve kıvırcık ise 5 TL ile adeta cep yakıyor. Bu yüzdendir ki pazarda bir canlılık göze çarpmıyor. Yine gelenlerin büyük bir bölümü yanında pazar arabası getirmeyi gerekli görmemiş. Getirenler de diğerleri gibi evlerine beraberlerindeki pazar arabaları boş bir şekilde dönüyor.
‘İki poşet bile dolduramıyorum’
Elindeki iki poşet ile yanımıza yaklaşıp, “Bu durumu Erdoğan’a gösterecek misiniz?” diyen ev emekçisi Kezban Köse, yüksek fiyatlardan şikayetçi. “Önce pazar arabası ile pazara geliyordum, şimdi iki poşeti bile dolduramadan gidiyorum” diyen Köse, elindeki poşetleri gösterip, “Bunun içindekiler 50 TL tuttu, bu kadar pahalılığın nedeni nedir?” sözleriyle tepkisini gösteriyor.
O anlarda yanı başındaki tezgahta alışveriş yapan bir başka kadın da, “Öyle Saray’da oturmakla bu işler olmuyor” diyerek Köse’yi onaylıyor.
‘Zelzele oldu diyorlar bahane’
Arkasından sürüklediği boş pazar arabası ile evinin yolunu tutarken yakaladığımız, duyduğu kaygılarla soy ismini vermek istemeyen 56 yaşındaki ev emekçisi Hatice teyze de, pazardaki fiyatlardan memnun değil.
Bunu da şu sözlerle dile getiriyor: “Bu sepeti doldurmaya kalsam 100 TL harcarım. Her şey çok pahalı, artık patates bile alamıyoruz. Bu yüksek fiyatların nedenleri hep bahane, dolar yükseldi diyorlar bahane, zelzele oldu diyorlar bahane. Ürünleri artık yarım kiloluk alabiliyoruz. Evde 5 kişiye yemek yapıyorum ama yetmiyor. Ne yapalım artık yaşamayalım mı? Hiçbir şey yiyemeyecek miyiz?”
Emekli olduğunu söyleyen başka bir kadın da, “Emekli maaşıyla marketlerden zaten bir şey alamıyorduk, gittikçe pazarlarda da alışveriş yapmak zorlaşıyor” diye yakındı.
‘Tanzim hali kuracağına mazotun, gübrenin fiyatını düşür’
Yurttaşların yanı sıra pazarcı esnafları da sattıkları ürünlerin fiyatlarının yüksekliğinden şikayetçi. Pahalılığın nedenini hükümetin politikalarına bağlayan pazarcılar, çözüm yolunun ise kesinlikle hükümet tarafından kurulan tanzim satış çadırları olmadığı görüşünde.
Pazarda yeşillik satan Sıraç adındaki pazarcı, satış yapamadıklarını, halkın fiyatlara bakıp ürün almadan gitmesinden dertli. “Saat olmuş 5 ama ben daha kıvırcıklardan 4 tane bile satamadım. Yeşil soğanın kilosu 15 TL, alan yok” diyen Sıraç, pazarcı esnafı olarak bu durumdam şikayetçi olduklarını dile getirdi. Kurulan tanzim satışp noktalarına dönük tepkisini ise şu sözlerle ifade etti: Cumhurbaşkanı domates için tanzim hali kuruyor da makarna için de kursun, bakliyat için de kursun. Mademki çadır kuruyor deterjan için de kursun. Çözüm çadırda pazar kurmakla olmaz. Gübre fiyatını, mazot fiyatını düşürsünler ki üretim olsun, pazara gelen ürünlerin de fiyatı düşsün.”
Domates, biber satan bir başkan esnaf da, seçimlere kadar kurulan tanzimler için “Milletten çaldıkları malları orada bedavaya veriyorlar. Seçim için yapılan şeyler bunlar. Yalandan dolandan hikaye bunlar” diyor.
‘Hedef 2023’leri kabak, patlıcana döndü’
Seslerinin duyulmadığından şikayet eden pazarcı esnaflarından Ferhat Öztürk ise, “Dünya liderleri uçak, araba satıyor, uzaya gidiyor, bizim Cumhurbaşkanı’nın da sağ olsun hedef 2023’leri kabak, patlıcana döndü” dedi.
Ürünler ne kadar ucuza satılırsa satılsın insanların alım güçlerinin olmadığını söyleyen Öztürk, esnaf olarak yaşadıkları zorluklerı şu sözlerle dile getirdi: “Arabalarımızın altında lastik yok. Millet 8 saat çalışırken biz burada sabah 3 akşam 12 ye kadar çalışıyoruz. 20 saat çalıştığımız halde sigortalarımızı yatıramıyoruz. Halden aldığımız ürünün üzerine ekleme yapmadan satışa sunuyoruz. Oda sattığımız 3-5 kilo, 10 kilo sattığımız zaman rekor kırmış oluyoruz.”
‘İnsanlar bu fiyata nasıl alsın?’
Yurttaşların yüksek fiyatlara tepkili olduğunu belirten bir diğer pazar esnafı Maruf Kaya, “Kıvırcık 5 TL, 4 tane yeşil soğan 5 TL. İnsanlar bu fiyatlarda nasıl alsın, biz nasıl satalım?” diye özetliyor içerisinde bulundukları durumu.
‘Üretim az fiyat fazla’
Esnaflardam Mahir Tokstoy se, gübre ve mazot fiyatları zamlanmasına rağmen, bunlar göz önünde bulundurulmadan pazarcının fiyatları artırdığının ileri sürülmesinden dertli.Tokstoy, yüksek fiyatların nedenini dair, “Biz fiyatları yükseltmiyoruz, maliyet yüksek. Maliyet yüksek olunca üretim düşük oluyor, bu da pazarlara yansıyor. Arz talebi karşılayamayınca da fiyatlar artıyor. Üretim yapanlar ayrıca çok yüksek vergiler ödemek durumunda. Bu vergilerin de indirilmesi gerekiyor” diye konuştu.
