Şeker Fabrikaları’nı özelleştirerek üretimi durma noktasına getiren iktidar şeker ithal etti
Geçtiğimiz yıl neredeyse bütün şeker fabrikalarını özelleştiren, bazılarını yok pahasına satan ve çoğunu üretim yapamaz duruma getiren iktidar Rusya’dan şeker ithal etmeye başladı. Geçen yıl özelleştirme adı altında yok pahasına satılan şeker fabrikaları ise üretim yapamaz hale getirildi. Birçoğu kapatıldı. Binlerce insan işsiz kaldı, çiftçi ise ürününü satamadı. Fabrikaların satış ve devir işlemelerinde ise birçok yolsuzluk ortaya çıktı.
Bin 400 ton şeker geldi
Rossiyskaya Gazeta’nın aktardığına göre, Tarım Piyasası Koşulları Enstitüsü’nden (İKAR) uzman Yevgeniy İvanov Rusya’dan kasım ayında 1400 ton şeker sevkiyat yapıldığını belirtti. İvanov, “İhracattaki artış iç piyasa için çok önemli. Bu fazla şeker ürettiğimiz dördüncü sezon. İç piyasada fiyatlar önemli oranda düştü. Fazla ürün sorununun çözümü için ihracat coğrafyasının genişletilmesi önemli” dedi.
Yok pahasına satışlar
Tüm tepkilere rağmen 2018’de satışı yapılan ve 2023’e kadar tamamen satılacak fabrikaların büyük zararlara yol açtığı basında geniş yer bulmuştu. Birgün’de yer alan haberde, 2018’de satılan 13 fabrikanın 2011’de belirlenen ve gerçek değerin altında olduğu bilinen satış fiyatlarına göre 2 milyar 382 milyon TL daha düşük bir rakama satıldığı belirtilmişti. Bazı fabrikaların satışında ve sonrasında yaşananlar ise özelleştirme işleminin zararlarını gözler önüne serdi.
Fabrikadan havuzlu villaya
Niğde’de bulunan Bor Şeker Fabrikası’nın satılan arsaların yüz ölçümü ise tam 1 milyon 408 bin 335 metrekare. 2011’de satış değeri yaklaşık 500 milyon TL olan fabrika, 336 milyon TL’ye 2018’de Doğuş Yiyecek İçecek Şirketi’ne satıldı. Doğuş, daha sonra bu fabrikayı devralmadan direkt AKP’li Dişli ailesine devretti. Fabrikanın satışa konu olmayan 625 bin metrekarelik arazisinde Dişli ailesinin, fabrikanın üstündeki sendika binasını yıkarak kendilerine havuzlu villa yaptırdıkları ise sonradan ortaya çıkmıştı.
241 bin TL zarar
Kırşehir Şeker Fabrikası ‘nın satılan taşınmazlarının yüz ölçümü 808 bin 815 metrekare. 2011’de 571 milyon TL satış fiyatı belirlenen fabrika, 2018’de yalnızca 330 milyon TL bedelle Tutgu Gıda’ya satıldı. Çorum Şeker Fabrikası’nın taşınmazların toplam yüzölçümü 780 bin 245 metrekare. Bir ton şekerde yüzde 32 zarar edilen fabrikada toplam 257 milyon TL zarar meydana gelirken, fabrikanı satışa konu yapılmayan 10 TIR ürününün alıcı firmaya bedelsiz olarak verildiği ortaya çıkmıştı.
Bedelleri düştü
Tokat’ın Turhal ilçesinde bulunan ve 613 bin 881 metrekarede kurulan Turhal Şeker Fabrikası için 2011’de 853 milyon TL fiyat belirlenirken, 2018’de 569 milyon TL’ye elden çıkarılarak Kayseri Şeker’e satıldı. Konya’da bulunan Ilgın Şeker Fabrikası’nın taşınmazların yüzölçümü tam 1 milyon 340 bin 315 metrekare. Fabrika 2011’de 886 milyon TL’ye satışa sunulurken, 2018’de ise 637 milyon TL’ye Alteks Tekstil’e satıldı ancak taahhütler yerine getirilmediği için satış iptal edildi. Afyon Şeker Fabrikası ve arsalarının toplam yüzölçümü ise 1 milyon 862 bin 819 metrekare. 2011’de 943 milyon TL’ye satışa sunulan fabrika, 2018’de 725 milyon TL’ye Doğuş Yiyecek ve İçecek Şirketi satın aldı.
250 bin TL düştü ama…
Burdur Şeker Fabrikası’nın taşınmazlarının toplam yüzölçümü 620 bin 372 metrekare. 2011 yılı satış değeri 607 milyon TL olan fabrika 2018’de 487 milyon TL’ye satıldı. Ancak gerekli taahhütler yerine getirilmediği için satış iptal edildi.
Değerinin çok altında satış
Alpullu Şeker Fabrikası’nın arsalarının ve binasının kapladığı toplam alan 645 bin 617 metrekare. 2011’de satış fiyatı 205 milyon TL olarak belirlenen fabrika 2018’de 150 milyon TL’ye Binbirgıda Tarım Ürünleri Sanayi ve Ticaret A.Ş.’ye satıldı. Muş Şeker Fabrikası ve arsalarının toplam yüzölçümü ise 1 milyon 190 bin 679 metrekare. 2011’de 350 milyon TL’ye satışa sunulan fabrika, 2018’de 230 milyon 300 bin TL’ye MBD İnşaat, Sanayi ve Turizm A.Ş’ye satıldı. Erzurum ve Erzincan Şeker Fabrikaları ve arazilerinin toplam yüzölçümü ise 1 milyon 513 bin 160 metrekare. Fabrikaların 2011’deki satış fiyatı 665 milyon TL iken 2018’de 287 milyon TL’ye satıldı.
Milyonluk malzeme hibe edildi
Elbistan Şeker Fabrikası’nda ise 2011 yılında üç fabrika ile birlikte 266 milyon dolara satışı değerindeydi, 2018’de 297 milyon TL’ye satıldı. Fabrikanın satışa konu yapılmayan malları ise peş keş çekildi. 11 Temmuz 2018’de Mutlucan Firması’na teslim edilen fabrika, satışa konu olmayan milyonluk “kayıt dışı malzemeleri”, devir yapılmadan bir ay önce Türk Şeker’in en yakın deposu olan Malatya Şeker Fabrikası’na gönderdiği belgeler ortaya çıkmıştı. Gönderilen “kayıt dışı malzemelerin” içinde elektrik motorundan pancar bıçaklarına kadar değeri milyonları bulan yüzlerce kalem malzeme bulunduğu tespit edilmişti.
Pankobirlik çiftçiye ihanet etti
Pancar üreticilerinin kurduğu “Pancar Ekicileri Kooperatifi” kısa adı ise Pankobirlik olan kooperatifin iştiraki olan Konya Şeker AŞ. Soma Termik Santrali ile Sivas Kangal Termik Santrallerini alması dikkat çekmişti. ABD’li Cargill şirketinin AKP iktidarı tarafından İznik’te tarım arazisi üzerine tüm itirazlara ve mahkeme kararlarına rağmen kurulması sağlanmış ve ardından iktidar tarafından mısır şurubu tatlandırıcıları Türkiye’de şeker piyasasında hâkim konuma geldi. Bu sürecin ardından kamuya ait şeker fabrikalarının özelleştirilme sürecinde içine kapanan ve sessizliğe gömülen Pankobirlik ve iştiraki Konya Şeker aynı süreçte termik santral ihalelerine girmiş ve 2 adet termik santral sahibi olmuştu. Şeker pancarı üreticilerine ihanet olarak değerlendirilen bu gelişmeler sonrasında özlleştirilen şeker fabrikaları ve arazileri amaç dışı kullanılmaya başlandı. Tüm bu yaşananlar Türkiye’nin şeker ithal eden ülke haline gelmesinde en büyük katkı Pankobirlik olmuştur.
EKONOMİ SERVİSİ
