Mersin, Agirî, Êlih, Sêrt ve Colemêrg’de slogan ve ‘Kürtçe halay’ bahanesiyle gençler gözaltına alınıp, tutuklanırken, Yargıtay, AYM ve AİHM, slogan atmanın ‘ifade özgürlüğü’ olduğunu belirterek suç olmadığını ifade ediyor
Sanal medyaki ırkçı hesapların Kürtçe şarkılar ve halay üzerinden Kürt gençlerine dönük başlattığı linç kampanyası sürüyor. Mersin, Agirî (Ağrı), Êlih (Batman), Sêrt (Siirt) ve Colemêrg’de (Hakkari) bu kapsamda çok sayıda kişi gözaltına alındı ve tutuklandı. Gençlerin tutuklanmasına ise, “Örgüt propagandası yapmak” iddiası gerekçe gösteriliyor.
Mersin’de bir grup genç, Kürtçe şarkılar eşliğinde halay çektikleri anlara dair video üzerinden sanal medyada ırkçı hesapların hedefi oldu. Eski bir görüntü üzerinden hedef alınan 9 genç, 22 Temmuz’da gözaltına alındı. Gençlere, “örgüt propagandası yapmak” suçlaması yöneltildi. Söz kıonusu suçlamaya “Bijî Serok Apo” sloganı ile bir şarkı gerekçe gösterildi. Polisler, gözaltında gençlere “Ölürüm Türkiyem” şarkısı dinlettirdi. Gençler, 25 Temmuz’da söz konusu iddia üzerinden tutuklandı.
Yargı kararları
Gençlerin tutuklanmasına gerekçe yapılan sloganın suç olmadığına dair birçok yargı kararı bulunuyor. Söz konusu slogan gerekçesiyle yerel mahkemelerin verdiği birçok karar, üst mahkemelerce bozuldu ve beraatle sonuçlandı. Yargıtay, Anayasa Mahkemesi (AYM ve Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi’nin (AİHM) ihlal kararı verdiği bazı kararlar şöyle:
AYM: İfade özgürlüğü ihlal edildi
Amed’de 7 Temmuz 2008 tarihinde yapılan “Ben de Sayın Öcalan diyorum” eylemi ile 18 Ekim 2008 tarihli yürüyüşte atılan “Bijî Serok Apo (Yaşasın Başkan Apo)” ve “PKK halktır halk burada” sloganları gerekçesiyle Hanifi Biçimli hakkında “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla dava açıldı. Biçimli ardından tutuklandı. 23 Şubat 2010’da iki ayrı eylemde atılan sloganlar gerekçesiyle Biçimli hakkında 10’ar ay hapis cezası verildi. Kararla birlikte Biçimli tahliye edildi. Yargıtay, 2 Temmuz 2012’de kararı bozarak, “kovuşturmanın ertelenmesine” karar verdi. Söz konusu karara itiraz reddedildi.
Biçimli, 26 Ağustos 2013’te AYM’ye bireysel başvuru yaptı. AYM, anayasanın “Düşünceyi açıklama ve yayma hürriyeti” başlıklı “Herkes, düşünce ve kanaatlerini söz, yazı, resim veya başka yollarla tek başına veya toplu olarak açıklama ve yayma hakkına sahiptir. Bu hürriyet resmi makamların müdahalesi olmaksızın haber veya fikir almak ya da vermek serbestliğini de kapsar…” maddesini hatırlattı.
AYM, “İfade özgürlüğünün ihlal edildiği” yönünde karar verdi.
PKK sloganına beraat
Dîlok’ta 2013 yılında yapılan Newroz kutlamaları ile BDP binası açılışına katılan 10 kişi hakkında dava açıldı. Davaya, “Bijî Serok Apo” ve “PKK halktır halk burada” sloganları gerekçe gösterildi. Adana 10’uncu Ağır Ceza Mahkemesi, “Örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla açılan davada 10 kişinin de beraatına hükmetti. Mahkeme kararında, “ifade özgürlüğü” vurgusu yapılarak, kişilere yönlendirilen suçun sadece sloganları atmaktan ibaret olduğu, olay yeri izleme ve görüntüleme tutanaklarından elde edilen verilere göre şiddete başvurulmadığına vurgu yapıldı.
Amed’in Peyas (Kayapınar) ilçesinde 2018 yılında Ramazan Bayramı’nda topladıkları harçlıklarla Lunapark’a giden 2 çocuk, gondol olarak bilinen eğlence aracına bindi. Gondolun hızlanmasıyla 2 çocuk, zafer işareti yaparak, “Bijî Serok Apo” sloganı attı. Polisler, çocukları gözaltına aldı. Aynı gün serbest bırakılan çocuklar hakkında dava açıldı. “Örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla açılan davanın ilk duruşması aynı yılın 26 Haziran’ında Diyarbakır Çocuk Ağır Ceza Mahkemesi’nde görüldü.
‘Şiddet içermiyor’
Mahkeme, çocuklar hakkında beraat kararı verdi. Gerekçeli kararda, “Çocukların lunaparka gidip ‘gondol’ denilen eğlence aracına binip zafer işareti yaparak ‘Biji Apo, Serok Apo (Yaşasın, Başkan Apo)’ şeklinde slogan attıkları, böylelikle örgüt propagandası yapma suçunu işledikleri iddiasıyla dava açılmış ise de somut olay incelendiğinde söz konusu sloganların bu maddede öngörülen örgütün cebir, şiddet ve tehdit içeren yöntemlerini övme veya bu yöntemlere başvurmayı meşru gösterme ve teşvik niteliğinde olmadığı, bu nedenle küçüğün üzerine atılı suçun unsurlarının oluşmadığı anlaşılmakla, Yargıtay’ın yukarıda bahsedilen ilamındaki hususlar dikkate alınarak küçüklerin unsurları oluşmayan örgüt propagandası suçundan beraatine karar verilmiştir” denildi.
Mersin’de, 2014 yılında Kobane’ye yönelik saldırıları protesto ettiği sırada “Öcalan” diyerek slogan atan Tahir Tuğrul’a Mersin 4’üncü Ağır Ceza Mahkemesince “örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla 6 aylık hapis cezası verildi. Yargıtay 3’üncü Ceza Dairesi, “örgüt propagandası” suçunun yasal unsurlarının oluşmadığını belirterek, kararın “hukuka aykırı” olduğuna hükmetti.
Duruşmada slogana beraat
Amed’de 2011 yılında yapılan eylemlere katıldığı iddiasıyla tutuklanan Mustafa Kaplan’a, Diyarbakır 5’inci Ağır Ceza Mahkemesi’nde 17 yıl hapis cezası verildi. Tutuklu yargılandığı davada hapis cezası aldığını duyan Kaplan, mahkeme salonunda “Bijî Serok Apo” sloganı attı.
Suç duyurusu üzerine soruşturma başlatan savcı, 31 Ocak 2013 tarihinde Ramazan Kaplan hakkında “Örgüt propagandası yapmak” iddiasıyla iddianame hazırladı.
Diyarbakır 9’uncu Ağır Ceza Mahkemesi, Kaplan, 24 Mayıs 2013 tarihinde açıkladığı kararında Kaplan’a 10 ay hapis cezası verdi.
Gerekçeli kararın açıklanması ardından sanık Mustafa Kaplan’ın avukatı temyiz başvurusu yaptı. Yargıtay 16’ncı Ceza Dairesi, sloganın propaganda suçunu oluşturmayacağı kanaatine vararak, kararın bozulmasına hükmetti. Sonrasında yapılan yargılamada Kaplan hakkında beraat kararı verildi.
AİHM’den ihlal kararları
Süleyman Yurtdaş ve Özgür Söylemez, hakkında 16 Eylül 2008 tarihinde Dêrsim’de yapılan bir eylemde atılan “Bijî Serok Apo” sloganı gerekçesiyle dava açıldı. Tunceli 9. Asliye Ceza Mahkemesi, 8 Aralık 2009 tarihinde her iki isme “suçu ve suçluyu övme” iddiası üzerinden para cezası verdi. İç hukuk yollarının tüketilmesi sonrası AİHM’e başvuru yapıldı. AİHM, ihlal kararı vererek, Türkiye’yi tazminata mahkum etti.
Kaynak: MA
