Amerikan ilaç şirketinin ürettiği ilacın reçeteli satışını artırmak için Türkiye ve Rusya’da hükümet yetkililerine rüşvet verdiği netleşti. Ancak yayınlanan belgelere ve Meclis’everilen önergelere rağmen Bakanlık sessiz
ABD Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’nun yaptığı incelemede, merkezi Boston’da olan ilaç şirketi Alexion’un 2010 -2015 yılları arasında İstanbul’da kurduğu ‘Alexion Türkiye’nin Türk hükümet yetkililerine, hasta reçetelerinin ve ender görülen bir kronik kan hastalığında ‘Soliris’ adlı ilacın kullanımının onaylanması için uygunsuz bir şekilde ödeme yaptığını tespit etti. TELE1 Washington Temsilcisi Yılmaz Polat’ın ortaya çıkardığı belgelere göre, kısa adı SEC olan (Securities and Exchange Commission) Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’ndan yapılan açıklamada da ilaç şirketinin Yabancı Yolsuzluk Uygulamaları Yasası’nı (Foreign Corrupt Practices Act – FCPA) ihlal ettiği bildirildi. SEC, ilaç firmasının bu uygunsuz ödemelerle ilgili olarak iç denetimin tespit edemeyeceği sahte muhasebe defter ve kayıtları tuttuğunu tespit etti. 2010-2015 yılları arasında Türkiye’de bir danışman aracılığıyla Sağlık Bakanlığı’nda 1.3 milyon dolar rüşvet dağıtan Amerikan ilaç şirketinin, 6.6 milyon dolar haksız kazanç sağladığı bildirildi.
Şirket ceza ödedi
Açıklamaya göre, ilaç şirketi iddiaları reddetmek veya kabul etmek yerine SEC ile anlaşma yolunu tercih etti ve 21 milyon dolar ceza ödemeyi kabul etti. Açıklamada, Amerikan ilaç şirketinin 2011-2015 yılları arasında Alexion Rusya’nın Rus hükümeti sağlık görevlilerine de aynı konuda uygunsuz ödemeler yaptığı da belirtilirken, ayrıca Alexion’un Brezilya ve Kolombiya’daki yan kuruluşlarının benzer ödemeler yaptığı kaydedildi.
‘Danışman’ para dağıtıyor
Belgelerde, Türkiye’de rüşvet süreci şöyle anlatıldı “Türk yasalarına göre, her hastanın ilaca ulaşabilmesi için Sağlık Bakanlığı’nda atanan ‘Sağlık Hizmetleri Komisyonu’ tarafından ayrı ayrı onay alması gerekiyor. (Reçete ödemesi, tedaviye devam etmesi vs.) Alexion bu onayları almakta zorlanınca 2010 yılı Ocak ayında İstanbul’da ‘Alexion İlaç Ticaret Limited Şirketi-Alexion Turkey’i kurdu. Sağlık Bakanlığı’nın üst düzey bir yetkilisinin tavsiyesi üzerine ‘Alexion Türkiye’ hasta onay sürecinde yardımcı olması için Sağlık Bakanlığı yetkilileriyle bağlantısı olan bir ‘Danışman’ kiraladı ve 2010-2015 yılları arasında bu kişiye 1.3 milyon dolar ödedi.” Belgelerde işin bu bölümü şöyle anlatıldı: “Danışman bu fonların bir kısmını Türk devlet yetkililerine Soliris’e uygun muamele sağlamak için nakit para, yemek veya hediye şeklinde aktarmıştır. Bu ödemeler sonucunda Alexion Türkiye sadece hasta reçeteleri için onay almakla kalmadı, aynı zamanda gizli bilgiler de aldı.” Raporda, ‘Alexion Türkiye’nin bu giderleri ‘diğer giderler’ adı altında yasal harcama olarak kaydettiği ve silinip değiştirilebilir olması için bilerek kalemle yazılmasının tercih edildiği bildirildi.
Çıray sordu, cevap yok
Konuyla ilgili olarak önceki gün Sağlık Bakanı Fahrettin Koca’ya soru önergesi veren İYİ Parti Genel Başkan Yardımcısı ve İzmir Milletvekili Aytun Çıray, “Alexion firmasının Sağlık Bakanlığı ile ilgili danışmanının kim olduğunu ve kimlerle ilişki kurduğunu bulup kamuoyuna bilgi verecek misiniz? Bu firma rüşvet vererek Türkiye’de ne kadar ilaç satışı gerçekleştirdi? Satılan ilaçların Türkiye’ye ekonomik maliyetinin ne kadar olduğu hakkında bir soruşturma başlatacak mısınız?” diye sordu, ancak henüz bakanlıktan somut bir yanıt gelmedi.
Çok pahalı bir ilaç
Alexion isimli şirketin geliştirdiği ‘Soliris’ nadir görülen bir kan hastalığıyla mücadelede kullanılıyor. Dünyanın en pahalı tedavi ilaçlarından olan Soliris ile kırmızı kan hücreleri yıkımını yavaşlatmak amaçlanıyor; geceleri gözlenen hemoglobinüri (idrarda kan), kan hücrelerinin yıkımını hızlandıran genetik bir bozukluk olarak biliniyor. Soliris, pıhtı oluşumu, baş ağrısı, nefes darlığı gibi durumlarda hastaya yardımcı oluyor.
Türkiye küresel yolsuzluk algısında 91’inci
Bu yılın ocak ayında yayınlanan Uluslararası Şeffaflık Örgütü’nün açıkladığı yolsuzluk algısı endeksinde Türkiye’nin puanı 41’den 39’a düştü ve 180 ülke arasındaki sıralaması da 78’den 91’e geriledi. Almanya merkezli ve 118 ülkede faaliyet gösteren örgütün her sene yayımladığı Yolsuzluk Algı Endeksi’nde bu yılki verilerin kamuoyuyla paylaşıldığı indekse göre Türkiye 2012 yılından beri 10 puan kaybederek ciddi bir düşüş yaşadı. Küresel anlamda yolsuzluk algısı ortalaması 100 üzerinden 43 olurken 180 ülkenin üçte ikisi 50 puanın altında kaldı. Yolsuzluk algısı endeksinde ilk sırayı 87 puanla Danimarka ve Yeni Zelanda paylaşırken onları 86 puanla Finlandiya izledi. Listenin son sıralarında Somali, Güney Sudan ve Suriye yer alıyor.
HABER MERKEZİ
