Sayıştay, Urfa Büyükşehir Belediyesi’nde yapılan usulsüzlükleri tek tek ortaya çıkardı. Hazırlanan raporda, “mega proje” olarak sunulan Troleybüs Projesi ihalesi kanuna aykırı yapıldı
Sayıştay Başkanlığı, Urfa Büyükşehir Belediyesi’nin 2018 yılı denetim raporunu yayınladı. Hazırlanan raporda belediyenin usulsüz işlemleri de tek tek sıralandı.
Sayıştay denetçileri yaptıkları incelemelerde belediyeye ait taşınmazların kanuna aykırı olarak tahsis edildiğini, ihale olmaksızın ecrimisil karşılığında kullanıldığını, belediyeye ait resmi araçların ise mesai saatleri dışında resmi görevlendirme olmaksızın kullanıldığını tespit etti.
İşte bazı usulsüzlükler:
Yine çevre planı hükümlerine aykırı şekilde akaryakıt istasyonlarına fazla emsal verildi. Halfeti’de Fırat nehri üzerindeki kayık ve vapurlar ihalesiz çalıştırıldı.
İşçilerin yıllık çalışma sınırı olan 270 saatin üzerinde çalıştırıldığını ve yıllık izinlerinin kanuna uygun olarak kullandırılmadı.
Belediye tarafından kiraya verilen taşınmazların da ihale yapılmadan sözleşme süreleri uzatıldı ve yapım işlerinde mevzuata aykırı proje değişiklikleri iş artışına sebep oldu
Belediyeye ait 83 apartman dairesinin kanuna aykırı olarak Emniyet Müdürlüğüne 25 yıllığına devredildi
Troleybüs Projesi soygunu
Hazırlanan rapora dönemin Urfa Büyükşehir Belediye Başkanı Nihat Çiftçi tarafından kamuoyuna “mega proje” olarak sunulup, ihalesi yapılmasına rağmen yıllardır hizmete sokulamayan Troleybüs Projesi damga vurdu.
Troleybüs Projesi’ne dair ihaleleri inceleyen Sayıştay denetçileri, bu ihalelerde yapılan usulsüzlükleri tek tek tespit etti. Bu tespitler sonucunca proje ile kamunun zarara uğratıldı ortaya çıktı.
Urfa Büyükşehir Belediyesi’nin usulsüzlüklere dair verdiği cevabı somut tespitlerden uzak olarak nitelendiren Sayıştay, “Tespitler bir bütün olarak değerlendirildiğinde bu ihalede işlerin tamamı için oluşan ihale fiyatının yaklaşık maliyetin altında kaldığı değerlendirmesi yerinde olmayacaktır” dedi.
KİK’lere aykırı
Sayıştay denetçileri yaptıkları incelemelerde gerçekleştirilen “Şanlıurfa 1’inci Etap Troleybüs Projesi Malı Alım İşi” ihalesinde Kamu İhale Kanunu’nun temel ilkeleri olan saydamlık, rekabet, eşit muamele, gizlilik, kaynakların verimli kullanımı ilkelerinin ihlal edildiğini tespit etti.
Raporda, Troleybüs Projesi’nin ‘ön proje’ ve ‘projesi’nin mevzuata aykırı olarak aynı danışmanlık firmasına yaptırıldığı belirtildi:
“Danışmanlık firması projenin uygulanmasına ilişkin ihaleye tek bir firmanın katılmasını ve kazanmasını sağlayacak iş ve işlemler yapmıştır. Abide-Balıklıgöl-Eski Otogar Trambüs Hattı Etüd Ve Ön Proje Hizmet Alım İşi pazarlık usulü ile ihale edilmiştir. Pazarlık usulü yapılan ihaleler için, ilan yapılmayan hallerde en az üç isteklinin davet edilerek yeterlik belgelerini ve fiyat tekliflerini birlikte vermeleri şartı yer almaktadır.
Ancak İdare yalnızca bir firmadan teklif alarak ihaleyi sonuçlandırmıştır. Sonuç olarak yaklaşık maliyeti 176 bin 700 TL olarak bu firmadan alınan teklifle belirlenen ön proje hazırlanması işinde, yine aynı firma çağrılmış ve bu firma 175 bin 200 TL teklif vererek rekabet olmaksızın ihaleyi kazanmıştır”
5 farklı firmanın 3’ünün sahibi aynı
Denetçiler, yine uygulamaya esas proje ve metrajların hazırlanması işinin idare tarafından yapılan piyasa fiyat araştırması ve aynı ön proje hazırlanması işinde olduğu gibi Urfa dışındaki firmalardan teklif alınarak yapıldığını tespit etti.
İhale için toplam 5 firmadan teklif alındığı belirtilen raporda, bu firmalara dair şu bilgiler yer aldı:
“Bu firmalar işin doğrudan verildiği Kayseri firması, asıl işin alt yüklenicisi olarak çalışan firma ve ortaklarının bir kısmının aynı kişiler olan 3 adet Kayseri firmasıdır. Bu suretle oluşturulan fiyatların gerçek fiyatları yansıtacağı konusunda tereddüt oluşturacağı ortadadır. Zaten yaklaşık maliyet için alınan en düşük fiyat teklifi, projeleri yapan firmanın teklifi olmuş ve idare başkaca bir sorgulama yapmaksızın 455 milyon TL’ye bu firmaya vermiştir.”
Tek firma tek fiyat
Danışmanlık firmasının Troleybüs Projesi Malı Alım İşine ait teknik şartname ve yaklaşık maliyet hazırlama sürecinde de mevzuata aykırı olarak işlemler gerçekleştirdiğini tespit eden Sayıştay denetçileri, şunları belirtti:
“İş kapsamında asıl işe ait proje teknik şartname ve diğer ihale dokümanlarını hazırlamıştır. Ancak trambüs projesinin mal alım kısmına ilişkin teknik şartname hazırlanırken, … A.Ş.’nin üretmiş olduğu otobüs ve yedek parçaların teknik şartnamesini birebir esas almıştır. Dolayısıyla kanun hükümlerine aykırı hareket edilmiştir.
Raylı sistem, katener sistemi, sinyalizayon sistemi vb. yapım işlerine ilişkin yaklaşık maliyet hesapları için yapılan piyasa fiyat araştırmaları, yeterli araştırma olmadan yine… AŞ.’den ve Kayseri merkezli firmalardan alınan tek fiyatlardır. Bunların dışındaki bazı mal alımı ve yapım işlerine ilişkin piyasa fiyat araştırmalarının da ön proje alımında olduğu gibi Kayseri vb. illerdeki firmalardan alınan ve usulüne uygun olmayan (teklif mektuplarında tarih yok, başka işlere ilişkin kesilen faturalar mevcut, proforma faturaları eski tarihli) dokümanlar ile oluşturulduğu anlaşılmıştır.”
Belediye kendini savunamadı
Troleybüs projesi kapsamında yapılan ihaleler ve ödenen bedellerin tablo halinde yer aldığı Sayıştay raporunda, firmanın ilk iki iş kalemi haricinde yaklaşık maliyet için verdiği bedellerin üzerinde gerçekleştiği vurguladı.
Danışmanlık firmasının ‘yaklaşık maliyetin gizliliği’ ilkesini kasten veya ihmalen zedelediğini raporlayan denetçiler, Urfa Büyükşehir Belediyesi’nin bu tespitlerine ilişkin verdiği cevapları ise, “öznel yorum içeren ve somut olarak karşılığı olmayan cevaplar” olarak tanımladı.
Belediyenin verdiği yanıtta troleybüs üreten başka firma olmadığından yalnızca bu firmadan teklif alındığı savunmasında bulunulduğunu belirten Sayıştay denetçiler,
“Burada bir tutarsızlık söz konusudur. Kaldı ki tabloda belirtilen iş kalemlerinin üretimini yapan tek bir firma varsa, zaten ihale yapmaya gerek kalmaz ve doğrudan temin usulü (22/a) kullanılırdı. Yine Kamu İdaresi yapım işlerine ait iş deneyim belgesi istenmesi durumunda troleybüs imalatçılarının ihaleye katılamayacağını belirtmiştir. Bu açıklama abesle iştigaldir. Zira tam tersi bir durum oluşmuş ve mesleki yeterliliği olan yapı müteahhitler ihaleye girememiş ve yüklenici firma imalatları alt yüklenicilere devretmiştir. Ancak bulgumuzda yapılan tespitler bir bütün olarak değerlendirildiğinde, ihale fiyatının yaklaşık maliyetten yüksek olmasına, Kamu İdaresinin ihale öncesi ve ihale sürecindeki mevzuata aykırı uygulamalarının neden olduğu anlaşılacaktır” diye belirtti.
Ne olmuştu?
Urfa’da dönemin Büyükşehir Belediye Başkanı Nihat Çiftçi tarafından duyurulan Trambüs projesine Haziran 2017’de başlandı. Emirgan Toplanma Merkezi – Haleplibahçe hattını kapsayan gidiş-geliş 7 kilometrelik proje, İller Bankası’ndan sağlanan krediyle ihale edildi.
69 milyon 974 bin 640.00 TL bedel ile Bozankaya AŞ.’ye ihale edilen projenin iş bitim tarihi olarak 8 Haziran 2018 gösterildi. Proje kapsamında güzergah üzerindeki bazı noktalara direkler dikilip, özel elektrik hattı çekildi, duraklar yapıldı. Projenin tamamlanması halinde 63 nolu hatta yakıtla çalışan körüklü otobüslerin yerini 10 adet 25 metrelik, yaklaşık 300 yolcu kapasiteli trambüsler alacaktı.
Büyükşehir Belediye Başkanı Nihat Çiftçi, projenin bitiş tarihi olarak ilan edilen tarihten bir ay sonra, Temmuz 2018’de yaptığı açıklamada Troleybüs Projesi’nin iki ay içerisinde biterek tam kapasiteyle faaliyete geçeceğini açıklamasına rağmen proje hala tamamlanmış değil.
Geçtiğimiz yıl yaşanan döviz kuru krizi nedeniyle ihaleyi alan firmanın maliyetlerin yükselmesinden dolayı zarara uğradığı, bu nedenle trambüsleri getirmeyi geciktirdiği iddiaları gündemde. Diğer ülkelerde terk edilen bir ulaşım tekniği olan trambüs, Türkiye’de sadece Malatya’da var.
Kaynak: MA
