Şubat’ta başlayan Rusya-Ukrayna Savaşı 159. günde durmadı. Ancak aylar süren ablukadan sonra Rusya’nın tahıl koridoru açmasıyla Odessa’dan 26 bin ton mısırlık ilk gemi yola çıktı
Rusya-Ukrayna Savaşı’nda 159. günde durmadı. 1 Ağustos 2022 Pazartesi günü de ateşkes sağlanamadı. Ancak tahıl koridoru açıldı ve Rusya ile Ukrayna arasında BM gözetiminde İstanbul’da yapılan anlaşma kapsamında Ukrayna’nın Odessa Limanı’ndan ilk gemi 1 Ağustos’ta yola çıktı.
BBC’nin haberine göre Sierra Leone bayraklı kuru yük gemisi 26 bin ton mısır taşıyor. Gemi, İstanbul’daki denetim sonrası Lübnan’a gidecek.
Razoni isimli gemi Lübnan’ın Tripoli Limanı’na gitmek üzere Odessa’dan hareket eden geminin 2 Ağustos’ta İstanbul’da olması bekleniyor. Anlaşma gereği İstanbul’daki Müşterek Koordinasyon Merkezi, gemiyi inceleyecek. Silah taşıma vs gibi şeylere engel olacak.
Birleşmiş Milletler (BM) Genel Sekreteri António Guterres, tahıl sevkiyatının başlamasının memnuniyet verici olduğunu söyledi. Guterres, “Umarım bu, küresel gıda güvenliği için çok ihtiyaç duyulan, Ukrayna limanlarından yapılacak birçok sevkiyatın ilki olur” dedi.
Rusya’nın 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırmasıyla Ukrayna limanlarında bulunan milyonlarca ton tahılın sevkiyatı engellenmişti. Küresle ısınmanın, özelleştirme politikalarının, tarım alanlarındaki kimyasal zehirlenmelerin etkisiyle yaşanan gıda kirizi savaşla birlikte derinleşmişti. Birçok ülkede gıd ave ekmek fiyatları tırmanmıştı.
İstanbul’daki anlaşma
Ukrayna’da bloke durumdaki tahılın çıkarılması için yapılan görüşmeler sonucu 22 Temmuz 2022’de İstanbul’da tahıl sevkiyatı için Rusya ile ukrayna arasında anlaşmalar imzalanmıştı. İmza törenine AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ve Birleşmiş Milletler Genel Sekreteri Antonio Guterres de katılmıştı.
Anlaşmanın ilki Türkiye Savunma Bakanı Hulusi Akar, Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu ve BM Genel Sekreteri Guterres tarafından imzalanmıştı. İkinci anlaşmayı da Savunma Bakanı Akar, Ukrayna Altyapı Bakanı Oleksandr Kubrakov ve BM Genel Sekreteri Guterres tarafından imzalanmıştı.
Tahıl koridoru anlaşmasının imzalanmasından saatler sonra Rusya’nın Odessa’yı vurması, sürecin başlamasını geciktirmişti. Rusya, Odessa’ya saldırının sevkiyatı etkileyecek altyapıyı hedef almadığını, silah alanlarını hedef aldığını açıklamıştı.
Yük, varış noktası ve varış zamanı denetimi
Anlaşma kapsamında Birleşmiş Milletler, Türkiye, Rusya ve Ukrayna’dan yetkililerin görev alacağı Müşterek Koordinasyon Merkezi, 27 Temmuz 2022’de İstanbul’da açılmıştı.
İstanbul-Maslak’taki Milli Savunma Üniversitesi yerleşkesinde konuşlandırılan Müşterek Koordinasyon Merkezi’nde Türkiye, Rusya, Ukrayna ve BM’den 5’er yetkili görev yapıyor. 20 kişilik grubun başında ise bir Türkiyeli amiral bulunuyor. Tahıl koridoruna ilişkin süreci merkez gözlemleyecek. Ukrayna’dan tahıl sevkiyatı için kalkan gemilerin limandan ayrılış vakti, yükü, varış noktası ve varış zamanına ilişkin bilgiler Müşterek Koordinasyon Merkezi’ne aktarılacak. Merkez, gemilerin Karadeniz’de belirlenen koridordan güvenli şekilde geçmesinden emin olmak için uzaktan ve havadan takip faaliyeti yürütecek. Gemilerin rotası, geçiş yaparken gemiye farklı kargonun yüklenip yüklenmediği de kayda geçirilecek. Aynı zamanda, belirlenen koridora başka askeri unsurların yanaşıp yanaşmadığı da denetlenecek. Askeri unsurlar koridora yaklaşamayacak
Müşterek Koordinasyon Merkezi, belirlenen gıda koridoruna askeri gemi, uçak ya da insansız hava araçlarının yaklaşmasını da önleyecek. Bu askeri unsurların ne kadarlık bir mesafede bulunabileceklerine de Merkez karar verecek. Hiçbir taraf merkezi onayı olmadan bu bölgeye askeri unsur sokamayacak.
Müşterek Koordinasyon Merkezi’nin kurulmasına yol açan tahıl koridoru anlaşmasının geçerliliği 120 gün olarak belirlendi. Dolayısıyla Merkez’in de ilk aşamada 120 gün görev yapması öngörülüyor. Ancak taraflardan herhangi bir başvuru gelmemesi durumunda, görev süresi otomatik olarak 120 gün daha uzatılacak.
ODESSA
