Rusya’nın Ukrayna sınırına yığınak yapması, ABD-NATO’nun Doğu Avrupa’ya sevkiyatlar yapması krizi büyütürken, Ukrayna İsrail´den hava ve siber savunma konusunda yardım istedi. Ukrayna, SİHA üretimi için bir fabrika Türkiye ile fabrika kurmayı planladıklarını da duyurdu
Şalom’un haberine göre Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba Rusya´nın işgal ihtimaline karşı İsrail´den hava ve siber savunma konusunda yardım istediğini açıkladı.
Şalom’un haberine göre Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmytro Kuleba 2 Şubat Çarşamba günü düzenlediği basın toplantısında Ukrayna ile İsrail arasında “çok derin bir işbirliği” olduğunu belirtti. Kuleba, İsrail merkezli Kan kamu yayın kuruluşundan bir muhabire, “İsrail ile özellikle hava savunmasıyla ilgili işbirliği yapmayı düşünüyoruz. İsrail’in her iki ulusla olan yakın bağları nedeniyle, Ukrayna ve Rusya arasında diplomatik bir rol oynama çabasını memnuniyetle karşılıyoruz” açıklamasını yaptı.
İsrail Dışişleri Bakanı Yair Lapid de çarşamba günü Axios haber sitesine yaptığı açıklamada, ‘‘Ukrayna ile Rusya arasında şiddetli bir çatışma olacağına inanmıyorum. Ayrıca orada bir dünya savaşının başlamak üzere olduğunu da düşünmüyorum” dedi. Lapid, hem Rusya’nın hem de Ukrayna’nın büyük Yahudi nüfusa sahip olması nedeniyle, iki devlet arasındaki anlaşmazlığın İsrail’i zor durumda bıraktığını ifade etti. Lapid, ‘‘Rusya-Ukrayna krizinde başka hiçbir ülkenin sahip olmadığı kadar temkinli davranmak İsrail’in görevidir” dedi.
Türkiye ile SİHA fabrikası planı
Ukrayna Başbakanı Denis Şmıgal da, ülkesi ile Türkiye arasında Serbest Ticaret Anlaşması (STA) dahil 12 yeni anlaşma imzalanmasının planlandığını söyledi. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan’ın ziyareti öncesinde basın mensuplarına brifing veren Ukrayna Savunma Bakanı Oleksii Reznikov ise, Erdoğan’ın Kiev ziyaretinde Türkiye yapımı insansız hava araçlarının (İHA ve SİHA) üretileceği bir fabrika için anlaşma imzalanmasının planlandığını açıkladı. Reznikov, “Türkiye’yle, insansız hava araçlarının üretimi için bir fabrika ile pilot eğitim merkezi konusunda bir anlaşma imzalamayı planlıyoruz” dedi. Reznikov, yeni nesil insansız hava araçlarının Ukrayna yapımı motorlara sahip olacağını da kaydetti
Türkiye’nin Ukrayna’ya sattığı Bayraktar SİHA’ları nedeniyle Rusya yönetimi birkaç kez tepkisel açıklamalar yapmıştı.
Erdoğan’dan İsrail ve Ukrayna açıklamaları
Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan da Ukrayna’ya giderken daha önce sık sık “terör devleti” dediği İsrail’e mesaj gönderdi. Erdoğan İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Hertzog’un (Isaac Herzog) Türkiye ziyaretinin mart ayının ortalarında geçekleşeceğini söyledi.
İsrail Cumhurbaşkanı Yitzak Hertzog’un (Isaac Herzog) Türkiye ziyaretinin mart ayının ortalarında geçekleşeceğini kaydeden Erdoğan, “Bu ziyaretle beraber ikili ilişkilerimizi geleceğe yönelik çok daha farklı bir zemine olumlu istikamette oturtmanın gayreti içerisinde olacağız. Bizim bu yaklaşımımız aynı şekilde İsrail tarafında da mevcuttur. Belki de Hertzog’un gelmesinde önce onların özel temsilcisi bize geldiği gibi biz de özel temsilcimizi İsrail’e göndererek, bir ön çalışmayı arkadaşlarımız yapacaklar. Arkadaşlarımızla süreci başlatacağız” dedi. İsrail Cumhurbaşkanı normalleşme görüşmeleri sonrası 1 Şubat 2022’de Birleşik Arap Emirlikleri’ni BAE’yi ziyaret eden ilk İsrail cumhurbaşkanı olmuştu. (İsrail Savunma Bakanı Benny Gantz da 2-3 Şubat’ta “önceden ilan edilmeyen bir ziyaret” kapsamında Bahreyn’e gitti. Böylece ilk kez bir İsrail savunma bakanı Bahreyn’e gitmiş oldu.)
Ukrayna’yla ticaret hedefi 10 milyar dolar
Erdoğan, Ukrayna-Rusya krizi konusunda da açıklamalarda bulundu. Erdoğan Ukrayna ile ilişkilerin son yıllarda ticaret, yatırımlar, turizm ve savunma sanayi gibi alanlarda ciddi mesafeler kat ettiğini vurgulayarak şunları söyledi:
“Salgına rağmen geçtiğimiz sene 2 milyonu aşkın Ukraynalı dostumuzu Türkiye’de misafir ederek yeni bir rekora imza attık. 2’li ticaret hacmimiz de 2020 yılına kıyasla yaklaşık yüzde 60 artarak 7,5 milyar dolara ulaştı. 10 milyar dolarlık hedefimize varma yolunda kararlı adımlarla ilerliyoruz. Ziyaretin vesilesiyle imzalayacağımız serbest ticaret anlaşmasının bu hedefe bizi kısa zamanda ulaştıracağına inanıyorum.
Erdoğan, Ukrayna’nın karşı karşıya kaldığı meydan okumaları ve bölgede yaşanan gerilimi yakından takip ettiklerini kaydederek, “Stratejik ortağımız ve komşumuz Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve egemenliğini desteklediğimizi her platformda dile getiriyoruz. Biz de bir Karadeniz ülkesi olarak bölgede barışı hakim kılmak ve tüm tarafları itidalli olmaya ve diyaloğa davet ediyoruz. İhtilafın barışçıl yöntemlerle ve uluslararası hukuk temelinde çözülmesi gerektiği aşikardır. Bölgemizde barış ve güven ortamının tesisi amacıyla üzerimize düşeni yapmaya hazır olduğumuzu bu vesileyle bir kez daha vurguluyorum. Ukrayna ile ilişkilerimizin ana unsurlarından olan Kırım Tatarlarının başta olmak üzere soydaşlarımızın durumuna özel ihtimam gösteriyoruz. Kiev’de yapacağımız görüşmelerin gündeminde her zamanki gibi bu konu da üst sıralarda yer alacaktır. Kiev’deki temaslarımızın Ukrayna ile ilişkilerimizin güçlenmesine önemli katkılarda bulunacağına da inanıyorum. Zelenski ile görüşmemiz olacak. Ardından da Çin ziyaretinden sonra Sayın Putin Türkiye ziyaretini gerçekleştireceğinin bilgisini bizlere verdi. Bu iki ziyareti yapmadan, onlarla bu görüşmeyi gerçekleştirmeden, hangi taşı nereye koyacağımızı düşünmek doğru olmaz. Bölgenin önemli bir ülkesi olarak Rusya ile Ukrayna arasındaki, olumsuz gelişmeleri görmek, yaşamak, bizler için doğru bir gelişme değil. Onun için de her iki ülkenin, arasındaki sıkıntılı dönemi inşallah başarıyla atlatmayı, zira kendi aralarında da bu ülkelerin temsilcileri sürekli, ‘bizim Ukrayna için bir işgal söz konusu değildir. Biz bir savaştan yana değiliz.’ Buna benzer ifadeleri de hep kullanıyorlar. Biz de zaten benzer şeyleri sürekli söylüyoruz söylemeye de devam edeceğiz.”
Erdoğan Kabil Havalimanı’nın işletilmesine ilişkin soru üzerine de şunları söyledi: “Şu anda Taliban’ın kendi içinde yeknesaklığı yok. Maalesef nerede, neyi, nasıl ifade edeceklerini, bu konuda ne gibi tavır takınacaklarını şu anda belirlemiş değiller. Kabil Havalimanı’na bin 777 uçağın inmesi, bu uçağın içinde de maalesef Taliban’ın kabul etmeyeceği şekilde birçok yolcunun bulunması bu süreci biraz olumsuz etkiledi. Biz bu işin olumlu şekilde gelişmesi halinde, Katar’la buradaki desteğimizi sürdüreceğiz ve Kabil Havalimanı’nda bu şekilde ele almak suretiyle bu süreci işletelim istiyoruz ve görüşmelerimiz her iki ülke arasında devam ediyor. Temennim odur ki bunu başarıyla bitirir, bir sonuca ulaştırırız.”
ABD askeri ve Biden-Macron görüşmesi
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü John Kirby, Romanya’ya bin, Almanya ve Polonya’ya da 2 bin olmak üzere toplam 3 bin askeri, Rusya’ya karşı caydırıcılık amacıyla sevk edeceklerini duyurdu.
Beyaz Saraydan yapılan yazılı açıklamada, Biden ve Macron’un Rusya’nın Ukrayna sınırına asker yığmaya devam etmesine ilişkin bir telefon görüşmesi yaptığı bildirildi. Ukrayna’nın egemenliği ve toprak bütünlüğüne desteklerini bir kez daha dile getiren iki lider, Ukrayna’yı daha fazla işgal etmesi durumunda Rusya’ya uygulanacak ağır ekonomik yaptırımların hazırlıklarını ve diplomasi konusundaki koordinasyonlarını ele aldı. Biden ve Macron, bu konuya yönelik koordineli ve kapsamlı bir tutum sergilenmesi adına ekiplerinin yakın temas halinde olması ve bu sürece NATO ile Avrupa Birliğindeki (AB) ortakların dahil edilmesi konusunda mutabık kaldı.
KİEV-İSTANBUL
