Ankara’da gerçekleşen İran-Suriye-Rusya Üçlü Zirvesi sona erdi. Erdoğan, kalıcı çözümde tam mutabakat sağlandığını söylerken, Putin İdlib’in teröristlere sığınak olmaması gerektiğini kaydetti.
AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğinde Çankaya Köşkü’nde “Türkiye-Rusya Federasyonu-İran” üçlü zirve düzenlendi. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın ev sahipliğindeki Türkiye-Rusya-İran Üçlü Zirvesi öncesinde, Rusya Federasyonu Devlet Başkanı Vladimir Putin ve İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani’nin katılımıyla üç ülkenin bayrakları önünde aile fotoğrafı çekildi.
Çankaya Köşkü’ndeki zirve kapsamında önce ikili görüşmeler gerçekleşti. Basına kapalı yapılan ilk görüşme Erdoğan ve Ruhani, ikincisi Erdoğan ve Putin, üçüncü görüşme ise Ruhani ve Putin arasında oldu. Daha sonra 40 dakika süren 3’lü görüşmeye geçildi.
Erdoğan: Tam mutabakat var
Yapılan zirve ardından açıklama yapıldı. Açıklamada ilk olarak AKP Genel Başkanı ve Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan konuştu. Erdoğan, “Toplantının ülkemiz, bölgemiz ve Suriye için hayırlı olmasını diliyorum. Üçlü zirve süreci önemli başarılara imza attı. Zirve toplantıları vesilesiyle son iki senede Suriye’de barış, güvenlik ve istikrarın yeniden tesisi için işbirliğimizi derinleştirdik.
Barışın sağlanması için daha fazla sorumluluk almalıyız. Bugünkü toplantımızda, İdlib, Fırat’ın Doğusu, Suriyeli mülteciler meselelerini ele alacağız. Ülkemiz en sıkıntılı dönemlerinde Suriye halkının yanında olmuştur. Suriye’nin toprak bütünlüğü ve kalıcı çözümde tam mutabakat var” dedi.
Yine tehdit etti
Erdoğan devamla şöyle konuştu: “Sivil halkın ve garantör ülkelerin sahadaki askerlerinin güvenliği için birtakım kararlar aldık. Önümüzdeki günlerde hayırlı gelişmelerin yaşanacağını düşünüyoruz. Anayasa komitesinin üyeleri konusunda yapıcı ve esnek bir tutum sergiledik. Ortak çabalarımızla komitenin oluşumuna ilişkin pürüzler giderilmiştir. Bugünkü istişarelerimizde usul kuralları konusunda BM ile eşgüdümlü bir şekilde sonuçlandırarak, çalışmaların bir an önce başlamasını kararlaştırdık. Fırat’ın doğusu konusunu da istişare ettik. Halihazırda Suriye topraklarının 4’te 1’inden fazlası bölücü terör örgütlerinin hakimiyeti altında. Geldiğimiz nokta itibariyle Suriye’de DEAŞ tehdidi ortadan kalkmıştır. En büyük tehdit kaynağı PKK ve onun uzantısı PYD’dir. ABD ile 2 hafta içinde uzlaşamazsak kendi harekat planımızı uygulamaya başlayacağımızı buradaki dostlarımıza da anlattım.”
Ruhani egemenlik dedi
İran Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani de açıklamasında, Suriye’deki ortak ilkelere vurgu yapmayı gerekli gördüğünü söyledi. Ruhani, “Suriye’nin toprak bütünlüğü ve egemenliği hususlarına ciddi bir şekilde riayet edilmeli. Suriye’ye istikrar ve huzurun geri dönmesi için tüm zemin sağlanmalıdır. Türkiye, Rusya ve İran’ın gündemi barışçıl çözüm, terörizmle mücadele, anayasa komitesinin kurulması ve ülkenin yeniden onarımı yolunda gösterilen çabalardır” diye konuştu.
Adana mutabakatı vurgusu
Suriye’deki krizin sadece siyasi yolla çözülebileceğini ifade eden Ruhani, şöyle devam etti: “Suriye hükümeti ve halkı çeşitliliğini de dikkate alarak geleceğini belirleme gücüne sahiptir. Suriye’deki çatışmalar dokuzuncu yılına girerken bazılarının rejimi değiştirme çalışmasının önemini yitirdiğini görüyoruz. Terörizmle mücadeleye devam edilmelidir aynı zamanda sivil halk tehlikeye atılmamalıdır. İdlib mutabakatı beklendiği gibi gitmedi. İdlib’de teröristlerin kontrolündeki bölgeler artış göstermiştir. Teröristlere hiçbir zaman müsamaha gösterilmemelidir. Özgür ve bağımsız bir Suriye, işgal ve dış tehditlere uzak bir Suriye gerekmektedir.
Yabancı güçler bugün ya da yarın bölgeyi terk edecektir fakat biz komşular burada olacağız. Adana Mutabakatı’nın gerçekleştirilmesi iki tarafın endişelerini giderecek bir olgu olabilir. ABD Başkanı geçen yıl askeri güçlerini Suriye’den çekeceğini söylemiştir. Bu sözlerin akıbeti onun diğer sözleri gibi oldu. Amerikan güçlerinin bir an önce bölgeyi terk etmesi, Suriye’nin Fırat’ın Doğusunda da egemenliğini sağlaması önemlidir. ABD’nin Suriye’de asker bulundurması meşru değildir, ABD güçleri bir an önce bölgeyi terk etmelidir.”
Putin’den İdlib uyarısı
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ise açıklamalarında şunlara dikkat çekti: “Ortak çabalarımızla Suriye topraklarında istikrar sağlanmıştır ve şiddet seviyesi düşürülmüştür. Suriye’deki aşırı gruplarla mücadele önemli bir konu. Çatışmalar endişe vericidir ve İdlib’de bu güçlerin faaliyetleri son zamanlarda aktif bir hale geldi. Bu bölge teröristlere bir sığınak olmamalıdır. Terörist tehdidi yok etmek için ilave bir adım atmamız lazım.
Suriye’nin nüfuz alanlarını bölmek kabul edilemezdir. Türkiye, Rusya ve İran ülke düzenini yeniden tesis etmek ve sosyal, ekonomik canlandırmayı gerçekleştirmek için katkı sağlayacaktır. 2018 yılı temmuz ayında itibaren 390 bin kişi Suriye’ye döndü. Değerli meslektaşlarım, eminim ki bugün yaptığımız görüşmeler yapıcı olacaktır ve Suriye’deki krizin çözümüne kalıcı katkı sağlayacaktır.”
