Türkiye’nin savaş suçları: insan kaçırma, hırsızlık, göçertme

Türkiye’nin denetimindeki Serêkaniyê ve Girê Spî’de, son 3 yılda insan kaçırma, göçertme, demografik değişim, hırsızlık gibi çok sayıda savaş suçu işledi

Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik işgal saldırılarının ardından Türkiye’nin denetimine geçen Serêkaniyê ve Girê Spî kentlerinde, son 3 yılda insan kaçırma, tecavüz, katletme, göçertme, demografik değişim ve hırsızlık gibi birçok insanlık dışı suç işlendi. Türkiye’nin denetimindeki paramiliter yapıların üssüne dönüştürülen bölgelerde, yıkım ve talan güvensizlik ve krizi beraberinde getirdi. ANHA’nın Cizre Bölgesi İnsan Hakları Örgütü’nün verilerine dayandırdığı istatistiklere göre, Serêkaniyê ve Girê Spî’ye dönük saldırılar sonucu 429 yurttaş katledildi ve yaralandı.

İnsanlığa karşı suçlar

İnsanlığa karşı suçların uluslararası kamuoyunun sessizliği nedeniyle artık rutin bir hal aldığı bölgede, yanı sıra yerli halkın göçertilip yerlerine DAİŞ’li ailelerin yerleştirilmesiyle planlanan demografik değişim suçu da hat safhada. 100 binden fazla Girê Spîli, göç etmek zorunda kaldığı Rakka ve Tebga’da zorlu ekonomik ve yaşam koşullarıyla mücadele ediyor. Özerk Yönetim’in Rakka’nın kuzey kırsalındaki Til El Simen köyün yakınlarına kurduğu Girê Spî Göçmen Kampı’nda 6 bin 450 kişi bulunuyor.

Serêkaniyê’den ise 200 binden fazla kişi göçertildi. Göç edenlerin bir kısmı Hesekê’deki Waşûkanî ve Serêkaniyê kamplarına yerleştirilirken, bir kısmı ise Cizre Bölgesi’ndeki yakınlarının yanına gitti. Girê Spî’deki Dehlîz, Sexrat ve Şergirak depolarında stoklanan buğdaylar yağmalandı. Serêkaniyê’de de sürdürülen politikayla halkı açlıkla terbiye etmeye çalışan Türkiye, onlarca okulu kapatarak, askeri üsse dönüştürdü. ANHA, Türkiye’den 6 bin Suriyeli mültecinin Girê Spî Kantonu’na gönderildiğini belgelemişti. Amaç ise bu mültecileri, daha sonra Katar ve Çeçen derneklerin desteğiyle kantonun batısına inşa edilecek evlere yerleştirmek. Serêkaniyê’ye ise bin 400’den fazla DAİŞ’li aile ile Iraklı 400 DAİŞ’li yerleştirildi.

Suç tablosu

Teazir adlı vakfın, 9 Ekim 2019 ile Temmuz 2022’nin sonunu kapsayan raporuna göre, Serêkaniyê ve Girê Spî’de 36’sı çocuk 64’ü kadın olmak üzere en az 478 kişi kaçırıldı. Aynı raporda, cezaevlerinde 293 işkence olayı yaşandığı, en az 5 kişinin işkenceyle katledildiği kaydedildi.

Girê Spî kırsalındaki Elî Bacliye beldesinde, Elbû Esaf aşiretinin 9 kanaat önderi kaçıldığı kamuoyuna yansımıştı. Kaçırılanlardan biri ise kanserle mücadele ediyordu. Yine farklı tarihlerde 15 kadın kaçırıldı. Kaynaklara göre, kaçırılan kadınlardan 9’u Hemam Tirkmen köyünden, 4’ü Eli Bacliye beldesinden, biri ise Heweyce köyünden. Kadınların Teyî, Elbû Esaf, El Meşhûr, Tobal ve Bakîrat aşiretlerine mensup olduğu belirtildi.

ANHA’nın haberine göre, işlenen diğer suçlar şöyle:

7 Ekim 2021’de, Hemam Tirmen beldesinden Şama Feysel El Ebdullah, Teyma Îbrahîm El Eswed ve Xewla Yasîn El Mela, 25 Temmuz’da ise Teyi aşiretinden Emîna El Hebîb ve Elbû Esaf aşiretinden Ebîr Hisên El Îsa adlı kadınlar kaçırıldı.
10 Ağustos 2021’de, MİT, Maya Xelef El Xelîl aldı kadını 40 günlük bebeğiyle birlikte kaçırdı. El Tobal aşiretinden Rewda Ebid El Ehmed’i, Elî Baceliye beldesinden ise Zelxa El Hisên, Fatme El Kiûd ve Ewş Ehmed El Iwêd adlı kadınlar kaçırıldı.
Eylül 2021’de, Silok beldesinde bir sağlık kliniğinin önünde 3 kadın pickup tipi bir araçla kaçırıldı. Kadınlardan sadece Hemam Tirkmen köyünde El Mûradat aşiretine mensup Seher Mihemed El Xelûf’in kimliği netleştirildi.
1 Ekim 2021’de, MİT bu defa Hewêceyê köyünden olan Kefa El Erîf adlı kadını, eşi, çocukları ve babasıyla birlikte kaçırdı. Bu aynı zamanda bir kadının bebeğiyle birlikte kaçırıldığı ikinci olay oldu.
Cizre Bölgesi İnsan Hakları Örgütü, 2021’in sonunda yayınladığı bilançosunda Serêkaniyê ve Girê Spî’den yurttaşların evlerine el konulmasına dair bin 614 şikâyet aldığını belirtti. Öte yandan, bin 243 hırsızlık, 18 iş yeri ile 36 araca el koyma, 51 bin 463 dönümlük araziye el koyma şikayeti kayıt altına alındı.
3 Ekim 2021’de, Girê Spî’deki El Humsi fırını önünde ekmek sırası için kavga eden paramiliter yapıların birbirilerine ateş açması sonucu 3 yurttaş yaralandı.
30 Haziran 2022’de, Serêkaniyê’nin El Ebra Mahallesi’nde motosikletli iki grup üyesi, Hemade El Berhawî adlı kuyumcuyu evinin önünde öldürerek, yanındaki altın ve para dolu çantayı çaldı.
2 Temmuz 2022’de, El Hamza Tugayı’na bağlı grup Serêkaniyê’de Hemîd Hamid El Xilêf adlı gence dondurmayı ücretsiz verdiği gerekçesiyle ateş açtı. Bu olaya tepkiler çığ gibi yağdı.
15 Eylül 2022’de, Serêkaniyê’de Yasîn Reed El Mehmûd adlı Iraklı çocuk, “Siqûr El Şemal” adlı grubun bir üyesi tarafından tecavüze uğradıktan sonra katledildi. Bu olayın ardından Serêkaniyê’de halk Türkiye’ye karşı sokaklara çıktı.
5 Ekim 2022’de, Türkiye’nin Dera’dan Serêkaniyê’ye sürgün ettiği bir çocuk kaçırıldı, serbest bırakılması karşılığında ailesinden 20 bin dolar fidye istendi.
Türkiye’nin hemen hemen her gün gerçekleştirdiği saldırılar sonucunda Eyn Îsa ve Girê Spî’nin batı kırsalında 27 kişi yaşamını yitirdi, 77’si ise yaralandı.
Girê Spî’de 113 evin talan edildiği belgelendi. Seyda, Mielek, Hoşan, Sewan ve Erîda köylerinin hedef alınması sonucu ise binlerce dönümlük arazi yakıldı, onlarca ev talan edildi.