Türkiye’nin Libya macerası

Libya’da General Hafter’e bağlı güçlerin, Türkiye’nin anlaşma yaptığı UMH hükümeti kontrolündeki Trablus kapısına dayanması, AKP iktidarını telaşlandırdı. Erdoğan, bölgeye asker gönderebileceklerini açıkladı

Irak ve Suriye tezkereleri çıkarıp Irak’ta, Cerablus-Bab, Kuzey ve Doğu Suriye’de operasyon yapan Türkiye, Libya’da da yeni bir askeri maceranın işaretini verdi. Erdoğan, Trablus’un düşme tehlikesi ortaya çıkınca Doğu Akdeniz için yapılan anlaşmada tehlikeye düştüğünden Libya’ya asker gönderebileceklerini açıkladı. “Garantör ülke” gibi karşılığı olmayan payeler verip birlikte Astana, Nursultan, Soçi Zirveleri düzenlediği Türkiye’yi; Doğu Guta, Halep gibi yerlerdeki ÖSO bileşenleri, HTŞ (El Nusra) gibi örgütleri temizlemek için kullanan Rusya başkanı Vladimir Putin, NATO Londra Zirvesi sonrası İdlib ve Libya kartını yeniden açtı.

3-4 Aralık 2019 Londra-NATO Zirvesi sonrası yayınlanan Londra Deklarasyonu’nda Türkiye Baltık ülkeleri planına vetosunu kaldırınca; Litvanya, Letonya, Estonya, Polonya’yı korumak gerekçesiyle Rusya’ya karşı NATO gücü konuşlandırma planının yer alması ile İdlib’de bombardıman arttı. Libya’da da Rusya’nın silah ve paralı askerlerle desteklediği kaydedilen Halife Hafter’in ordusu hızla ilerliyor. Temsilciler Meclisi’ne bağlı General Halife Hafter’e bağlı Libya Ulusal Ordusu, Türkiye, Katar gibi ülkelerin desteklediği Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin olduğu Trablus’a dayandı. Trablus’un düşmesi ile Tayyip Erdoğan-Fayez Al Sarraj (Fayez es-Sarrac) arasındaki Dolmabahçe Mutabakatı (Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası) da çökebilir.

Erdoğan: Asker gönderebiliriz

Dolmabahçe’de 27 Kasım’da Ulusal Mutabakat Hükümeti’nin (UMH) Başkanlık Konseyi Başkanı Fayez Al Sarraj (Fayez es-Sarrac) ile imzalanan “Deniz Yetki Alanlarının Sınırlandırılmasına İlişkin Mutabakat Muhtırası”nın riske girmesi üzerine Türkiye “asker gönderme” kartı açtı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, TRT’de soruları yanıtlarken Libya’ya asker gönderme konusuyla ilgili, “Libya isterse Türkiye bunun kararını kendisi verir, kimseden izin almayız. Libya’ya her türlü desteği vermeye açığız” dedi. Trablus ile yaptıkları anlaşmayı savunan “Neredeyse oy birliği içerisinde TBMM’den geçti, bir parti hariç” diyen Erdoğan şunları söyledi: “Bir sondaj gemisi daha alacağız. Sadece Akdeniz’de değil, Karadeniz’de hatta uluslararası sularda da bu çalışmaları sürdüreceğiz… Yunanistan, Mısır, İsrail ve GKRY bu bölgeden Türkiye’nin onayı olmadan doğal gaz hattı kuramaz.”

Yunanistan BM’ye taşıdı

Bu arada Yunanistan, Türkiye ile Libya arasında yapılan anlaşmaya Birleşmiş Milletler nezdinde itirazda bulundu. Anlaşmanın “kötü niyetle” yapıldığını kaydeden Yunanistan yönetimi sonucun bölgede istikrarsızlık olabileceğini kaydetti.

Yunanistan ayrıca, anlaşma nedeniyle AB’den Türkiye ve Libya’ya yönelik yaptırımlar konusunda bir çerçeve oluşturulmasını talep etti. Anlaşma sonrası Yunanistan Libya’ya nota vermiş, Libya’nın Atina Büyükelçisi’ni sınır dışı etmişti.

Silah ambargosu ve SADAT

Bir süredir iç ve dış basında Türkiye’den Libya’ya giden gemilerde belgesiz silah yakalandığı, TSK İHA’larının vurulduğu, TSK zırhlı araç depolarının imha edildiği haberleri yer alıyordu. Libya’ya silah götüren gemilerin Mersin’den, Samsun’dan yüklendiği kaydediliyordu. The Independent, Mayıs 2019’da “Türkiye’den Libya’ya çok sayıda zırhlı araç gönderildi” başlıklı haberinde, Türkiye’nin Trablus’a BMC üretimi “Kirpi” adı verilen zırhlı araç ve ağır silah gönderdiği kaydedilmişti.

Haberde şu ifadeler yer almıştı: “Libya Ulusal Birlik Hükümeti’nin resmi Facebook hesabından yapılan açıklamada, ‘Ulusal Birlik Hükümeti, Trablus’u savunan güçlerini zırhlı araç, mühimmat ve kaliteli silahlarla donatıyor’ dendi. Görüntülerde zırhlı araçların Moldova bayraklı ‘Amazon’ adlı kargo gemisiyle getirildiği görülüyor. Konuyla ilgili şu ana kadar Türkiye’den herhangi bir resmi açıklama yapılmadı.”

Hükümetin danışmanlarından SADAT’ın (Uluslararası Savunma Danışmanlığı) Kurucusu emekli Tuğgeneral Adnan Tanrıverdi’nin Libya’ya gidip yaptığı görüşmeler basına yansımıştı. SADAT sitesi www.sadat.com.tr’de de “SADAT A.Ş. Libya’da” başlığıyla yer alan bir ziyaret için “SADAT A.Ş. Libya Silahlı Kuvvetlerinin ihtiyaçlarını yerinde tespit etmek ve Danışmanlık, Eğitim, Donatım hizmeti sunma imkanlarını görmek amacıyla Libya’da idi” denildi. Ayrıca Trablus Büyükelçisi Ali Kemal Aydın’ın da makamında ziyaret edilerek, SADAT ve Libya’daki faaliyetleri konusunda bilgi verildiği vurgulanmıştı. BMGK’nin 2011 sonrası Libysı’na silah ambargosu nedeniyle silah sevkiyatlarını uluslararası hukuka aykırı bulunuyordu.

Kendisine göre tanım ve ağırlamalar

AKP hükümetinin dış politikası ilginç hal aldı. Kendisini Kaf Dağı’nın ardında gören bir anlayışla kendince bir terör tanımı yapıyor, kendisinin benimsemediklerini “terörist” ilan ediyor ve bütün devletlerin de “terör listesi”ne alması için pazarlıklar yapıyor, ekonomik ihaleler veriyor, kapitülasyon benzeri tavizler veriyor. 2001’den beri Avrupa Birliği’nin (AB) “terör örgütleri listesi”nde yer alan ve ABD’nin “terör örgütü listesi”ne aldığı Hamas’la görüşmeler yapabiliyor. ABD Ocak 2018’de de Hamas’ın bugünkü lideri İsmail Haniye’yi “Özel Düzenlenmiş Küresel Teröristler” listesine eklemişti.,

2013’ten 2017’ye kadar Hamas Başkanı Halid Meşal’in yardımcısı olarak görev yapan İsrail Haniye Mayıs 2017’de Hamas başkanı seçilmişti. Haniyye Hamas Başkanı seçildikten sonra Mısır’ı ziyareti dışında bir ülkeye gitmemişti. Haniye ilk kez Mısır dışında yurt dışı turuna çıktı. Aralığın ilk haftası Kahire’de görüşmeler yaptıktan sonra ilk ziyareti 8 Aralık’ta Türkiye oldu. Haniye Türkiye’de ağırlanırken Hamas Siyasi Büro üyesi Hüssam Bedran, Heniyye’nin Türkiye’ye gelmesinin ardından Hamas üyelerinin de bulunduğu fotoğraflar paylaşıp “Filistin bizi bir araya getiriyor. Halkımıza hizmet etmek ise bizim en önemli görevimiz. Hedefimiz vatanımızın özgürleştirilmesi. Bizden önceki şehit komutanların izinden gidiyoruz” açıklaması yaptı.

‘Uluslararası kanunlar uygulanmalı’

Avrupa Birliği (AB) üye ülke dışişleri bakanları, AB Dış İlişkiler ve Güvenlik Politikaları Yüksek Temsilcisi ve Avrupa Komisyonu Başkan Yardımcısı (EEAS) Josep Borrell Fontelles başkanlığında Brüksel’de toplandı. Toplantının ana gündemi Türkiye ile Libya arasında yapılan anlaşma oldu. Fontelles, hukuk ekiplerinin anlaşmayı detaylıca incelediklerini söyledi. Amerika’nın Sesi’nde yer alan habere göre Hollanda Dışişleri Bakanı Stef Blok ise, “Hollanda her zaman uluslararası kanunun savunucusu oldu. Bu konuda Yunanistan’ın yanındayız. Uluslararası kanunlar uygulanmalı” dedi.

DIŞ HABERLER