Türkiye’de ihtiyaç duyulan elektrik tüketimine göre 3 katı üretim kapasitesine ulaşılması dikkat çekerken, bu şirketler iktidara yakın şirketlerden oluşuyor. Tüketime göre 3 kat üretim kapasitesi ile şirketlere servet aktarılmaya devam ediliyor
Türkiye’de yüksek elektrik faturaları ve açlık sınırı altında gelire mahkum edilen halktan çalınanın sermayeye aktarılması aralıksız sürerken, diğer yandan enerji şirketlerine üretmedikleri elektriğin parası ‘sistemden çıkmasın’ gerekçesiyle ‘kapasite mekanizması’ adı altında her ay yüz milyonlarca para ödeniyor. Türkiye’de elektrik üretim kapasitesinin sadece 1/3‘ü kullanılırken, her ay üretmedikleri elektrik için ödeme yapılan santrallerin Körfez ülkelerinin şirketleri ile iktidarla girift ilişkiler içinde olan ve 5’li çete olarak anılan şirketlerin ağırlıklı yer tutuyor olması dikkat çekiyor.
Kapasitesine göre üretim yok
Enerji Günlüğü dergisi tarafından hazırlanan ‘Türkiye’nin En Büyük 100 Elektrik Üreticisi’ şirketler araştırmasının 2024 yılı sonuçları açıklandı. Kearney tarafından desteklenen araştırmada kurulu güç ve üretim listelerindeki isimlerin farklı olduğuna dikkat çeken Enerji Günlüğü G. Yayın Yönetmeni Mehmet Kara, bu farka üretim kaynaklarının neden olduğunu söylerken, aslında bunun birçok farklı nedeni olduğu biliniyor. MW100 araştırmasında, enerji şirketlerini toplam kurulu güçlerine göre sıralamanın yanı sıra hidroelektrik, rüzgar, güneş, kömür ve jeotermalde en büyükleri de listeliyor.
EÜAŞ, Enka ve EnerjiSa
Bu yılın listesinde kurulu güç bakımından ilk sırada geçen yıl da olduğu gibi kamuya ait EÜAŞ bulunuyor. EÜAŞ’ı ENKA ve EnerjiSa takip ediyor. Üretim verilerine bakıldığında ise ilk sıradaki EÜAŞ’ın ardından 18,4 TWh ile Eren Enerji ve 13,1 TWh ile EnerjiSa Üretim geliyor. MW100 listesine bu yıl 4 yeni şirket giriş yaparken, geçen yılın listesinde bulunan HABAŞ, Bades Elektrik, Batıcım ve Nokta Yatırım Holding bu yılki listeye giremedi. Bu yılın listesinde gerçekleşen bir ilk de hidrojen oldu. MW100 listesinin 2024 sayısında şirketlerin hidrojen alanında yaptıkları yatırımlar da hesaba katılırken, geleceğe depolamalı enerji santralleri ile hidrojenin damga vuracağı belirtildi.
2023 yılı sonu 106,7 bin MW
Türkiye’nin işletmedeki elektrik üretimi kurulu gücü, 2023 yılsonu itibarıyla toplam 106,7 MW olarak hesaplandı. Türkiye’deki kurulu gücün yüzde 30’luk kısmını hidroelektrik santraller oluşturuyor. Doğalgaz santrallerinin payı yüzde 24, kömür santrallerinin payı yüzde 21 seviyelerinde bulunuyor. Kurulu gücün yüzde 11’i rüzgâr, yüzde 11’i güneş, yüzde 2’si jeotermal santrallerinden oluşuyor. Geriye kalan yaklaşık yüzde 3’lük kısım ise petrol sıvı yakıt, atık ısı (yakma tesisleri) gibi çeşitli kaynak türlerine ait.
Üretimin yüzde 36’sı kömürden
Türkiye brüt elektrik üretimi 2023 yılında 326,3 TWh düzeyinde gerçekleşerek 2022 yılına kıyasla yüzde 0,1 arttı. Brüt elektrik üretiminin yüzde 36’lık kısmı kömür santrallerinden elde edilirken, ikinci sırada yüzde 21’lik pay ile doğalgaz santralleri yer alıyor. Brüt elektrik üretiminin yüzde 20’lik kısmı jeotermal, güneş ve rüzgâr, yüzde 20’lik kısmı hidroelektrik, kalan yüzde 3’lük kısmı ise sıvı yakıt ve atık ısı gibi çeşitli kaynaklardan sağlandı.
Kolin’e 62 milyon destek
Türkiye’de elektrik üretim kapasitesi 106,7 bin MW’a ulaşırken 326,3 TWh elektrik üretimi yapılmış olması yaklaşık ortalama 37 bin MWh üretim kapasitesinin kullanıldığını gösteriyor.
Buna karşın elektrik tüketimini yaklaşık 3 katına yakın bir kapasiteye ulaşılmış olması elektrikte bir planlamanın olmadığını gösterirken, şirketlere verilen alım garantileri kapsamında büyütülen kapasite ile şirketlere servet aktarıldığını gösteriyor. Ocak 2024 dönemi için 44 santrale verilen kapasite desteği kapsamında 37 şirkete 227 milyon 805 bin 653,54 lira ödeme yapılacak olması dikkat çekici. Son5 yıldır bu uygulamayla milyarlarca lira şirketlere aktarılırken, iktidara yakınlığı ile bilinen Soma kömürlü termik santral için Kolin Enerji’ye sadece Ocak 2024 dönemi için ödenecek tutar 62 milyon 083 bin 171,66 TL ile dudak uçuklatacak seviyede.
EKOLOJİ SERVİSİ
