Şu anda özgür basından 42 gazeteci arkadaşımız cezaevlerinde. Bu rakama diğer basın kuruluşlarından tutuklu gazetecileri de eklediğimizde AKP-MHP iktidarı, bu konuda dünya şampiyonluğuna ulaşıyor
Hüseyin Aykol
Merkezi Paris’te bulunan Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütünün, 2022 yılı raporuna göre, dünyada 533 gazeteci kamuoyunu bilgilendirme çabası içerisindeyken tutuklandı. Buna göre, 110 tutuklu gazeteciyle Çin listede başı çekerken, Çin’i 62 gazeteciyle Myanmar (eski Burma), 47 gazeteciyle İran, 39 gazeteciyle Vietnam, 31 gazeteciyle Belarus izlemişti.
2023 yılı itibariyle bu sıralama değişecek; çünkü halen 28’i tutuklu, 9’u hükümlü olmak üzere 37 gazeteci arkadaşımız cezaevlerindeydi. 27 Nisan 2023 günü, bu sayı Abdurrahman Gök, Beritan Canözer, Mikail Barut, Mehmet Şah Oruç ve Remzi Akkaya’nın tutuklanmasıyla 42 oldu.
Özgür Basın kuruluşları dışından cezaevinde olan gazeteciler de bu rakama eklendiğinde, cezaevinde gazeteci sayısı bakımından Türkiye dünyada ikinciliğe tırmanmış bulunuyor. Çin’in 1.4 milyarlık nüfusu ile Türkiye’nin nüfusu kıyaslandığında, kişi başına düşen tutuklu sayısı itibariyle birinciliği asıl hak edenin Türkiye olduğu ortaya çıkıyor. Basına baskıda dünya şampiyonluğu AKP-MHP iktidarına kutlu olsun (!)
Tekil tutuklamalardan toplu davalara
Şu anda 32’si tutuklu, 9’u hükümlü olmak üzere 42 gazeteci arkadaşımız cezaevinde bulunuyor. Bu arada, bir süre cezaevinde kaldıktan sonra tahliye olan; ancak davaları tutuksuz olarak sürmekte olan arkadaşlarımızın sayısı ise 60 civarında. Bunlara ek olarak hakkımızda devam eden belli başlı davalar şöyle:
KCK-Basın davası
KCK’nin Basın Komitesi’ni oluşturdukları iddiasıyla 21 Aralık 2011 günü gözaltına alınan 46 kişiden 36’sının tutuklu yargılandığı dava, 800 sayfalık iddianame ile açılmıştı. Savcı ve yargıçlarının FETÖ suçlamasıyla tutuklandığı ya da firari duruma düştükleri dava, daha sonra aktarılan İstanbul 3. Ağır Ceza Mahkemesi’nde halen sürüyor. Dicle Haber Ajansı, Özgür Gündem, Demokratik Modernite, Fırat Dağıtım, Fırat Haber Ajansı ve Vatan gazetesinden 36 gazetecinin bir yılı aşkın bir süre cezaevinde kalmak zorunda kaldığı davanın ne zaman sonuçlanabileceği bilinmiyor.
Özgür Gündem davası
İkinci Özgür Gündem gazetesinin 4 Nisan 2011 ila 16 Ağustos 2016 arasında beş yıl süren yayının özellikle son aylarında Eş Genel Yayın Yönetmeni Eren Keskin ve Yazıişleri Müdürü Reyhan Çapan’a 140 dava; Eş Genel Yayın Yönetmeni Hüseyin Aykol’a 60 dava ve Yazıişleri Müdürü İnan Kızılkaya’ya ise 120 dava açılmış bulunuyor. Duruşmaları devam etmekte olan bu davalarda yayın yönetmenleri ve yazıişleri müdürlerine verilen kimi adli para ve hapis cezaları Yargıtay aşamasında bulunuyor.
Özgür Gündem – Ana dava
Özgür Gündem gazetesi ana davası olarak bilinen dosyada gazetenin o dönemki Genel Yayın Yönetmeni Bilir (Zana) Kaya, Yazı İşleri Müdürü İnan Kızılkaya, İmtiyaz Sahibi Kemal Sancılı ile gazetenin Yayın Danışma Kurulu üyeleri Aslı Erdoğan, Filiz Koçali, Bilge Aykut, Necmiye Alpay, Ragıp Zarakolu da bulunuyor. Hakkında kapatma kararı verilen Özgür Gündem gazetesi 16 Ağustos 2016 günü basılmış ve 22 kişi gözaltına alınmıştı. Daha sonra tutuklanan Aslı Erdoğan, Necmiye Alpay, Bilir Kaya, İnan Kızılkaya ve Kemal Sancılı, birkaç ay tutuklu kalmışlardı. Bu dava, 14 Şubat 2020 günü Yayın Danışma Kurulu üyelerinin beraatiyle sonuçlanırken; Bilir Kaya, İnan Kızılkaya ve Kemal Sancılı’nın dosyaları ayrılmış bulunuyor.
Özgürlükçü Demokrasi davası
Özgürlükçü Demokrasi’nin, 23 Ağustos 2016 günü başlayan yayını iki yıla yakın sürdü. Gazeteye 28 Mart 2018 günü kayyum atandı. Gazete daha sonra da 8 Temmuz 2018 günü KHK kararıyla ikinci kez kapatıldı. Gazetenin İmtiyaz Sahibi İhsan Yaşar, Yazıişleri Müdürü İshak Yasul; editörlerden Mehmet Ali Çelebi, Reyhan Hacıoğlu ve Hicran Urun ile gazetenin çalışanı Pınar Tarlak 10 Nisan 2018 günü tutuklandı. Bu dava 28 Haziran 2019 günü sonuçlandı ve Hicran Urun, Reyhan Hacıoğlu, İshak Yasul ve Mehmet Ali Çelebi’ye 3 yıl 9 aya kadar hapis cezası verildi. İstinaf’ta sanıklar aleyhine bozulan davanın yeniden yargılama duruşmaları devam ediyor.
Nöbetçi Yayın Yönetmenleri davaları
Özgür Gündem gazetesine yönelik davaların yoğunlaşması üzerine kamuoyunda duyarlılık yaratmak için 4 Mayıs 2016 günü başlatılan ve 7 Ağustos 2016 gününe kadar süren Nöbetçi Genel Yayın Yönetmeni kampanyasına 100 gazeteci, aydın ve siyasetçi katıldı. Kampanya katılanların hemen hemen hepsine, gazetenin Yazı işleri Müdürü İnan Kızılkaya ile birlikte soruşturma açıldı. Savcılığa ifade veren nöbetçilerden Şebnem Korur Fincancı, Erol Önderoğlu ve Ali Nesin sevk edildikleri mahkemece tutuklandı. Dünya çapında tepkiler üzerine, 10 gün sonra tahliye edildiler. Üç kişinin davası beraatle sonuçlandı; ancak savcının itirazı üzerine sanıklar yeniden yargılanıyor. Bu arada, haklarında verilen cezanın kesinleşmesi üzerine Murat Çelikkan ve Ayşe Düzkan bir süre için cezaevinde kaldılar.
Van helikopter davası
Van’da iki köylünün helikopterden atılmasını haberleştiren MA muhabirleri Adnan Bilen, Cemil Uğur, Zeynep Durgut ve Jinnews muhabiri Şehriban Abi ile gazeteci Nazan Sala 6 Ekim 2020 günü gözaltına alındılar. 9 Ekim günü tutuklanan gazeteciler Van T Tipi Cezaevi’ne konulurken; Zeynep Durgut’un tutuksuz yargılanmasına karar verildi. Tutuklu gazeteciler 2 Nisan 2021 günü çıktıkları ilk duruşmada tahliye edildiler. Tutuksuz olarak yargılanması devam eden gazetecilerin davası 6 Ocak 2022 günü beraat ile sonuçlandı.
Amed davası
Diyarbakır’da 8 Haziran 2022’de yapılan ev baskınlarında 20’si gazeteci 22 kişi gözaltına alındı. Gazeteciler, 8 gün emniyet müdürlüğünde gözaltında tutulduktan sonra 16 Haziran’da adliyeye sevk edildi. O günden bu yana tutuklu bulunan gazeteciler Abdurrahman Öncü, Aziz Oruç, Elif Üngür, İbrahim Koyuncu, Lezgin Akdeniz, Mazlum Güler, Mehmet Ali Ertaş, Neşe Toprak, Ömer Çelik, Ramazan Geciken, Remziye Temel, Serdar Altan, Suat Doğuhan, Zeynel Abidin Bulut ve Mehmet Şahin ile tutuksuz Kadir Bayram, Esmer Tunç ve Mehmet Yalçın hakkındaki 728 sayfalık iddianame 12 Nisan 2023 günü Diyarbakır 4. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Davanın ilk duruşması 11 Temmuz günü yapılacak. Bu arada, JINNEWS Yazı İşleri Müdürü Safiye Alağaş ile gazeteci Gülşen Koçuk hakkındaki dosyalar, 21 Mart 2023 tarihli kararla tefrik edildi.
Ankara davası
Mezopotamya Ajansı (MA) Yazı İşleri Müdürü Diren Yurtsever, muhabirleri Berivan Altan, Ceylan Şahinli, Deniz Nazlım, Selman Güzelyüz, Emrullah Acar, Zemo Ağgöz ve Mehmet Günhan ile JINNEWS muhabirleri Habibe Eren ve Öznur Değer, 25 Ekim 2022 günü gözaltına alındılar. 29 Ekim günü mahkemeye çıkarılan gazetecilerin 9’u tutuklanıp, Sincan cezaevlerine gönderilirken; Zemo Ağgöz hakkında “ev hapsi” kararı verilmiş, Mehmet Günhan ise adli kontrol şartıyla serbest bırakılmıştı. Ankara’da görev yapmış gazeteciler hakkında hazırlanan 210 sayfalık iddianame 17 Şubat 2023 günü Ankara 4. Ağır Ceza Mahkemesi tarafından kabul edildi. Gazetecilerin ilk duruşması, 16 Mayıs 2023 günü yapılacak.
Yeniden Amed davası
Amed merkez olmak üzere 21 ilde 216 kişiye yönelik bir operasyon 25 Mayıs Salı günü düzenlendi. Böylece evlerinde bulunup gözaltına alınan 128 insan arasında gazetecilerle birlikte avukatlar, sanatçılar, siyasetçiler de vardı. Gözaltına alınanlar 27 Nisan 2023 günü adliyeye çıkarılmaya başlandı. Gazetecilerden Abdurrahman Gök, Beritan Canözer, Mikail Barut, Mehmet Şah Oruç ve Remzi Akkaya tutuklanarak cezaevine gönderildiler.
