3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü dolayısıyla basın özgürlüğü endeksi açıklayan RSF, Türkiye’nin 180 ülke arasında 165’e çıktığını ve özellikle Kürt gazetecilere yönelik saldırıların arttığını belirtti
3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü nedeniyle 2023 Dünya Basın Özgürlüğü Endeksi’ni yayınlayan Sınır Tanımayan Gazeteciler (RSF) örgütü, basın özgürlüğünün “vahim” durumda olduğunu belirtti.
180 ülke arasında 165’e çıktı
Endekse göre Türkiye, 180 ülke arasında 165’inci sırada yer alırken, Türkiye’nin düşük notuna “Gazetecilere yönelik baskıya hız verilmesi”, “Özellikle Kürt gazetecilere yönelik toplu tutuklamalar” ve “Medya özgürlüğünü tehdit eden sosyal faktörler” gerekçe gösterildi.
‘Vahim’ kategoride yer aldı
2022 yılında 149’uncu sırada yer alan Türkiye, 16 sıra gerileyerek, endekste en sert gerileme gösteren ülkelerden biri oldu. Endeks kapsamında, basın özgürlüğünün durumunu 31 ülkede “vahim”, 42 ülkede “kötü”, 55 ülkede “sorunlu” ve 52 ülkede ise “çok iyi” veya “iyi” olarak sınıflandırılıyor. Türkiye, bu çerçevede, “sorunlu” kategorisinden “vahim” kategorisine geriledi.
Saldırılar arttı
RSF Genel Sekreteri Christophe Deloire, yaptığı açıklamada, “Sıralamadaki önemli ilerleme ve gerilemeler var. Örneğin Brezilya’nın 18 sıra yükselmesi veya Senegal’in 31 sıra gerilemesi, söz konusu beklenmedik değişiklikleri gösteriyor. Bu istikrarsızlığa, birçok ülke yönetimlerinde artan agresif tutum ve gazetecilere yönelik sosyal ağlar ve fiziki alanda gözlenen düşmanlık neden oluyor. Söz konusu savrulma, habere şekil veren, dezenformasyon yayan veya buna araç sağlayan görüntü endüstrisindeki gelişmelerin bir sonucu olarak da görülebilir” ifadelerini kullandı.
11 ayda 34 tutuklama
Öte yandan özellikle Kürt basına yönelik saldırılar kapsamında en son Amed ve Ankara merkezli yapılan gözaltı operasyonlarında yüzlerce kişi gözaltına alınırken, bunlardan birçoğu gizli ve açık tanık ifadeleri üzerinden tutuklandı. Son tutuklamalarla birlikte 11 ay içerisinde tutuklanan gazetecilerin sayısı ise 34’te çıktı.
İlk operasyon Amed’de yapıldı
Diyarbakır Cumhuriyet Başsavcılığı tarafından Özgür Basın çalışanlarına yönelik yürütülen soruşturma kapsamında 8 Haziran 2022’de JINNEWS ile Pel, Piya ve Ari prodüksiyon şirketlerine baskın düzenlendi.
Baskınlarda Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eşbaşkanı Serdar Altan, Xwebûn Gazetesi Yazı İşleri Müdürü Mehmet Ali Ertaş, JINNEWS Müdürü Safiye Alagaş, JINNEWS editörü Gülşen Koçuk, Mezopotamya Ajansı (MA) editörü Aziz Oruç, gazeteciler Ömer Çelik, Suat Doğuhan, Ramazan Geciken, Esmer Tunç, Neşe Toprak, Zeynel Abidin Bulut, Mazlum Güler, Mehmet Şahin, Elif Üngür, İbrahim Koyuncu, Remziye Temel, Mehmet Yalçın, Abdurrahman Öncü, Lezgin Akdeniz, Kadir Bayram ile yurttaşlar Feynaz Koçuk ve İhsan Ergülen gözaltına alındı.
16 Haziran’da mahkemeye çıkarılan Gülşen Koçuk, Esmer Tunç, Mehmet Yalçın, Kadir Bayram, Feynaz Koçuk ve İhsan Ergülen adli kontrol şartıyla serbest bırakıldı. Diğer 16 gazeteci ise tutuklandı.
10 ay sonra iddianame
10 ayı aşkın bir süre sonra tutuklu 15’i tutuklu 18 gazeteci hakkında iddianame hazırlandı. 728 sayfadan oluşan iddianamede, prodüksiyon şirketlerinin görüntü arşivleri, programlar için internetten indirilen fotoğraf ve görüntüler, “el konulan” gazete ve kitaplar, programlar için yapılan ödemeler suçlama konusu yapıldı.
JINNEWS’in tutuklu Yazı İşleri Müdürü Safiye Alağaş ile tutuksuz yargılanan gazeteci Gülşen Koçuk hakkındaki dosyalar, 21 Mart tarihli kararla tefrik edildi. Feynaz Koçuk ve İhsan Ergülen ise bu iddianamede yer almadı.
15’i tutuklu 18 gazeteci, 11 Temmuz’da Diyarbakır 4’üncü Ağır Ceza Mahkemesi’nde hakim karşısına çıkacak.
İşkence ile gözaltı
25 Ekim 2022 tarihinde 9 kentte Özgür Basın çalışanlarının evleri basıldı. Ayrıca Mezopotamya Ajansı (MA) Ankara bürosu ile Ari Production binasına baskın düzenlendi. Gazetecilere ait dijital materyallere el konuldu.
14 kişi hakkında yakalama kararı bulunan gözaltı operasyonunda MA Yazı İşleri Müdürü Diren Yurtsever, MA muhabirleri Berivan Altan, Deniz Nazlım, Selman Güzelyüz, Hakan Yalçın, Ceylan Şahinli, Emrullah Acar ve Zemo Ağgöz, JINNEWS muhabirleri Habibe Eren ve Öznur Değer, MA’nın Ankara bürosunda bir süre stajyer olarak çalışan Mehmet Günhan gözaltına alındı. İşkenceyle gözaltına alınan gazeteciler 4 gün sonra Ankara Adliyesi’ne sevk edildi. Zemo Ağgöz ve Mehmet Günhan serbest bırakılırken, 9 gazeteci “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla tutuklandı.
Aynı operasyon kapsamında 21 Mart 2023 tarihinde Yeni Yaşam Gazetesi çalışanı Hamdullah Bayram tutuklandı.
11 gazetecinin gözaltına alındığı tarihte JINNEWS muhabiri Derya Ren de Amed’te yapılan ev baskınlarında gözaltına alındı. Ren, aynı gün sevk edildiği adliyede, hakkında verilen ve kesinleşen hapis cezası kararının yüzüne okunması sonrası tutuklandı.
Onlarca kişiye gözaltı
Seçimlere sayılı günler kalırken gazetecilere dönük operasyonlar arttı. Açık tanık Ümit Akbıyık’ın ifadeleri doğrultusunda Amed merkezli 21 kentte aralarında gazeteci, siyasetçi, sanatçı ve sivil toplum örgütü temsilcilerinin bulunduğu birçok kişinin 25 Nisan’da evleri basıldı. 145 kişi gözaltına alındı, bunlardan 51’i tutuklandı.
MA editörü Abdurrahman Gök, JINNEWS muhabiri Beritan Canözer ile gazeteciler Mehmet Şah Oruç, Remzi Akkaya ve Mikail Barut, “örgüt üyesi olmak” iddiasıyla tutuklananlar arasında yer aldı.
İki gazeteci daha tutuklandı
Yine son olarak Ankara merkezli soruşturma kapsamında ise 15 kentte aralarında Dicle Fırat Gazeteciler Derneği (DFG) Eş Başkanı Dicle Müftüoğlu ve MA editörü Sedat Yılmaz’ın bulunduğu 19 kişi gözaltına alındı. Gazeteciler Sedat Yılmaz ve Dicle Müftüoğlu’nun da aralarında olduğu 5 kişi, 3 Mayıs Dünya Basın Özgürlüğü Günü’nde tutuklandı.
HABER MERKEZİ
