ABD’yle gerilen ilişkileri toparlamaya çalışan Türkiye, ABD Kongresi’nden umudunu kesti ve Trump’ı ikna etmeye yoğunlaştı. Bu arada Berat Albayrak, Kongre binası girişindeki üst aramasına karşı çıktığı için görüşmeyi iptal etti
Türkiye’nin Rus S-400 hava savunma sistemi alma konusundaki ısrarının sonucu olarak ABD’den gelen yaptırım açıklamaları iki ülke arasındaki ilişkilerin daha fazla gerilmesine neden oldu. Reuters Haber Ajansı, özel haberinde, Türk yetkililerin Rus hava savunma sistemi S-400’ün satın alınması nedeniyle ABD’nin yaptırımlarına maruz kalmamak için umutlarını ABD Başkanı Donald Trump’a bağladıklarını öne sürdü. Reuters’taki haberde S- 400’lerin Türkiye’ye teslimatına 2 ay sonra başlanacağı, üst düzey bakanlardan oluşan bir heyetin bu hafta Washington’da temaslarda bulunduğu belirtildi. Haberde görüşmelerin amacının Türkiye ile ABD arasındaki krizin yatıştırılması olduğu, Hazine ve Maliye Bakanı Berat Albayrak’ın da yer aldığı heyetin beklenmedik bir şekilde Oval Ofis’te ABD Başkanı Donald Trump’la görüştüğü hatırlatıldı.
Toplantı sonrası konuşan Erdoğan’ın damadı Albayrak, S-400 konusunun da gündeme geldiğini belirterek, “Benim görüştüğümüz konularda aldığım intiba gayet olumlu, yapıcı. Türkiye’nin ihtiyaçlarına dayalı S-400’le alakalı süreçleri gayet makul bir şekilde dinleyip olumlu bir anlayış içinde bir bakış açısı sergilediğini gözlemlediğimi ifade edebilirim” demişti. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise cuma günü yaptığı açıklamada, S-400 savunma sistemlerinin F35’lerin sistemine girebileceği iddiaları sonrası Washington’a ortak bir komisyon kurmayı teklif ettiklerini ancak ABD’den henüz bir cevap gelmediğini söyledi.
‘Trump daha olumlu’
Reuters’a konuşan üst düzey bir Türk yetkili, “Trump’ın Kongre’den daha olumlu bir tavır takındığına dair sinyaller alıyoruz. Kesinlikle atılması gereken bazı adımlar var ancak ortak zemin bulunması için çabalar sürdürülüyor” dedi.
Yaptırım masada
ABD, Türkiye’nin Rusya’dan S- 400 sistemini almasını Türkiye’ye satacağı F-35 savaş uçaklarının güvenliği için bir tehdit olarak görüyor. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), Türkiye’nin Rusya’dan S-400 savunma sistemlerini satın alma kararını gerekçe göstererek F-35 savaş uçaklarına ait parçaların teslimatını askıya aldığını açıklamıştı. Reuters’a konuşan bir Amerikalı yetkili de görüşmelerde Türk tarafına, konuyla ilgili olarak yaptırım riski bulunduğunu söylediklerini belirtti. Türkiye’nin S-400 tedariği, ABD Kongresi’nin 2017 Ağustos ayında çıkardığı ABD’nin Hasımlarıyla Yaptırımlar Yoluyla Mücadele Etme Yasası (CAATSA) kapsamına giriyor. Bu yüzden Kongre’nin Türkiye’ye yaptırım uygulaması ihtimal dahilinde. Bu yaptırımı engellemek için Trump’ın, S- 400 alımının “önemli bir alışveriş olmadığını”, NATO’nun ya da ABD’nin askeri operasyonlarını etkilemeyeceğini deklare etmesi gerekiyor. Aynı zamanda Trump’ın Kongre’nin çeşitli komitelerine bu anlaşmanın ABD-Türkiye ilişkilerine zarar vermeyeceğini anlatan bir mektup göndermesi gerek.
Kongrede destek düştü
Ancak Reuters’a göre ABD ve Türkiye arasında halihazırda başka konularla yaşanan gerilimler, Kongre cephesinde Türkiye’ye desteğin azalmasına neden oldu. Bu ayın başında ABD Başkan Yardımcısı Mike Pence, Türkiye’yi S-400 konusunda uyarmış ve “Türkiye kararını vermeli” demişti.
Albayrak Kongre’ye girememiş!
Bu arada gazeteci Murat Yetkin, Türk heyetinin ABD’deki temaslarına dair DW Türkçe’de kaleme aldığı analizde önemli bir bilgi paylaştı. Berat Albayrak’ın Kongre ile görüşmeye çalıştığını, ancak üst aramasını kabul etmediği için binaya giremediğini belirten Yetkin’in yazısı şöyle: “Albayrak için ancak iki senatörden randevu alınabilmiş. Bunlar Kongre’de hâlâ Türkiye ile diyaloga önem veren, örneğin sorun çıktığında Ankara’ya gelip Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşebilen senatörlerden Lindsey Graham ile Jim Risch olmuş. Ancak Albayrak, Senato’ya girişinde üst arama cihazından geçmeyeceğini, bunu Türk hükümetine ve kendisine saygısızlık sayacağını bildirmiş. Amerikalı makamlar Dışişleri üzerinden, Senato’daki protokol kurallarına göre sadece devlet ve hükümet başkanları ile dışişleri bakanlarının üst arama cihazından geçmeden binaya girdiğini, bunun yıllardır hiçbir istisnasının olmadığı açıklamasını getirmiş. Ancak Albayrak’ın protokol ekibi, Bakana gerekli kolaylık gösterilmediği için görüşmeleri iptal etmiş.”
WASHINGTON
