Ilısu Barajı ile sular altında bırakılacak Hasankeyf’te süren yıkım ve taşıma işlemleri, adeta rant kapısına dönüştürülürken, eserlerin taşındığı yeri ziyaret eden ise neredeyse yok. Görevliler, ‘Gece gündüz buradayız ama tarihi eserleri görmeye gelen kimse yok’ diyor
İnşası süren Ilısu Barajı nedeniyle sular altında kalacak olan 12 bin yıllık tarihe sahip Hasankeyf’teki tarihi eser ve kalıntıların yıkım ve taşıma işlemlerine devam ediliyor. Yıkımın şimdiden geri döndürülemez bir kültür tahribatına yol açtığı Hasankeyf’te, taşınmasına karar verilen aralarında Zeynelbey Türbesi ve Artuklu Hamamı’nın da olduğu önemli 8 tarihi yapının taşıma işlemleri tamamlandı. Taşınan türbenin bulunduğu yerde şimdilerde dev bir şantiye kurulurken, hamamın bulunduğu yerin üstü ise betonla kapatıldı. Taşınacak kimi minare ve türbeler için işlemler hızlandırılırken, geride bırakılacak birçok tarihi eserle birlikte girişleri betonla kapatılmaya devam edilen yüzlerce mağara ise sular altında bırakılacak.
Hasankeyf’te yer alan ve Selahattin Eyyubi’nin torunu tarafından inşa edildiği belirtilen içinde bir medresenin de bulunduğu Sultan Süleyman Camisi’nin minare taşları tek tek sökülüp, numaralandırılarak belirlenen yeni yerleşim alanına taşınmaya başlandı. Halk arasında “ustanın eseri” olarak bilinen tarihi caminin minaresinin taşınmasına doğa ve tarih aktivistleri karşı çıkarken, bir diğer önemli eser olan El-Rızk Camisi minaresinin de aynı yöntemle taşınacağı bilgisine ulaşıldı. Tarihi medresenin ise, koruma sağlayacağı iddia edilen bir boyama yöntemiyle üstü kaplatılarak sular altında bırakılacak. Sular altında bırakılacak yapılardan bir diğeri ise İmam Abdullah Türbesi. Var olan tarihi eserlerin taşınması işlemleri nedeniyle uzun süredir ziyaretçilere kapatılan türbede yer alan mezarlardan şu ana kadar 500’e yakını taşındı. Diğer mezarların, ailelerin dilekçelerini vermeleri halinde taşınacağı öğrenildi. Türbenin yanı sıra Hasankeyf Kalesi’ne çıkan Roma Kapısı’nın da yakın zamanda taşınması işlemlerine başlanacak. Hasankeyf’teki bu tarihi eserlerin taşıma işlemleri adeta rant kapısına dönüşmüş durumda.
Ilısu Barajı’nın 12 milyar TL’ye mal olacağı açıklanırken, Hasankeyf’teki tarihi köprüsünün restorasyonu için 12 milyon TL harcandı, Zeynel Bey Türbesi’nin taşınması maliyeti de 20 milyon TL’yi buldu. Yeni yerleşim yerinde inşa edilen üç köprünün maliyeti ise 140 milyon TL’yi geçiyor. Üstelik taşıma işlemleri için yapılan bu köprülerden biri tarihi Göbekli Tepe kadar eski olduğu ifade edilen bir höyüğün üzerine inşa edildi. Yansıyan bilgilere göre, taşıma işlemleri için bu zamana kadar yaklaşık 350 milyon TL harcandı. Suyun akış yönünü değiştirmek amacıyla tarihi Hasankeyf Kalesi’ne paralel inşa edilen setin yüksekliği gün geçtikçe büyürken, set için ayrılan bütçe miktarı ise bilinmiyor. Eserler’m taşındığı yeni yerleşim yeri, bu haliyle eskiden gördüğü ilginin uzağında. Taşınan tarihi eserleri korumakla görevli güvenlikçiler, “Gece gündüz buradayız ama tarihi eserleri görmeye gelen kimse yok” dedi. Hasankeyf’teki yerlerinden sökülerek yeni yerleşim alanına taşınan ağaçların dahi kuruduğu görüldü. Raman Dağı eteklerinde gerçekleştirilen patlatmalar nedeniyle kum ve kaya parçaları ise Dicle Nehri’ne dökülmeye devam ediliyor.
Metin Yoksu/Batman-MA
