IŞİD karşıtı koalisyon, dün itibariyle Suriye’den çekilme sürecini başlattıklarını duyurdu. Bu açıklama, Bolton ve Pompeo’nun çekilmenin ağırdan alınacağı yönündeki sözleri sonrasına denk geldi. Rusya ise Kürtler ve Şam yönetimi arasındaki diyalog hakkında açıklama yaptı.
ABD Başkanı Donald Trump’ın Suriye’deki askerlerini geri çekecekleri yönünde yaptığı açıklama sonrası kaynayan Ortadoğu’da her gün farklı gelişmeler yaşanıyor. ABD Savunma Bakanı(Pentagon) James Mattis, Savunma Bakanlığı sözcüsü Dana White ve ABD Başkanı’nın IŞİD karşıtı koalisyon için atadığı özel temsilcisi Brett McGurk’un istifası sonrası iç ve dış kamuoyundan gelen baskılar üzerine çekilme kararında tonajı yumuşatan Trump, çekilme için tarih vermediklerini,IŞİD tamamen bitirilmeden ve sahadaki müttefiklere koruma sağlanmadan çekilme olmayacağını duyurmuştu. Ancak dün Fransız haber ajansı AFP’ye konuşan UluslararasıIŞİD Karşıtı Koalisyon Sözcüsü Albay Sean Ryan, koalisyonun Suriye’den çekilme sürecini başlattığını bildirdi.
Fransa ve İngiltere belirsiz
Ryan, operasyonel güvenlik gerekçesiyle, askeri birliklerin yerleri, çekilme tarihleri ve hareketleri konusunda bilgi vermeyeceklerini ifade etti. Uluslararası Koalisyon, 2014’te IŞİD’e karşı kurulmuştu. Aralarında Fransa ve İngiltere’nin de olduğu onlarca ülke koalisyonda yer alıyor. Koalisyonun geri çekilme kararının Suriye’de birlikleri olan Fransa ve Birleşik Krallık’ı kapsayıp kapsamadığı netleşmedi. Koalisyonun bu kararının Türkiye’nin Kuzey Suriye’ye operasyon açıklamalarını tırmandırdığı bir döneme denk gelmesi dikkat çekti.
Bolton ile çelişti
Trump’ın Ulusal Güvenlik danışmanı John Bolton, henüz bu hafta içerisinde yaptığı açıklamada, Suriye’de IŞİD’e karşı ABD ile birlikte hareket eden silahlı güçlerin güvenliği sağlanmadan ABD askerlerinin çekilmeyeceğini ifade etmişti. Bu karar ayrıca, ABD’nin Aralık ayında Suriye’deki askeri birliklerini çekecekleri yönündeki kararın ardından geldi. Perşembe günü bir açıklama yapan ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, “Başkan (Donald) Trump birliklerimizi çekme kararı aldı, bunu gerçekleştireceğiz” dedi ancak bir takvim açıklamadı.
Rusya inanmıyor
Öte yandan Rusya Dışişleri Bakanlığı tarafından ABD’nin Suriye’den çekilmesiyle ilgili açıklama geldi. Moskova yönetimi, ABD’nin çekileceğini duyurmasına rağmen Suriye’de kalmayı istediğini iddia etti.
Pentagon: Emirleri Bolton’dan almıyoruz
Bu hafta Ankara ziyareti öncesi Suriye’den çekilmeye dönük Türkiye aleyhine yaptığı açıklamalar nedeniyle Erdoğan’ın hedef aldığı ve Ankara’da sadece Cumhurbaşkanı Sözcüsü İbrahim Kalın ile görüşen Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Danışmanı John Bolton hakkında Amerika medyasında bir haber servis edildi. Bolton’ın, “ABD, Türkiye Kürt ortaklarımızı hedef almama sözü verene dek Suriye’den ayrılmayacağız” sözlerini WSJ’ye değerlendiren ABD’li savunma yetkililerinin, Pentagon’un çekilme konusunda yeni bir emir almadığını ve yeni bir emir alana dek de çekilme planlarını uygulamaya devam edeceğini söyledi. Adı açıklanmayan bu yetkililerden biri, değişen bir şey olmadığının ve Bolton’dan emir almadıklarının altını çizdi. Haberden bazı satırlar şöyle: “Çekilme işlemine yardımcı olmak amacıyla bazı kara birlikleri Suriye’ye yöneldi. Yetkililer, USS Kearsarge’ın başını çektiği bir grup savaş gemisinin de hassas bir dönemden Suriye’den ayrılan askerleri almak için bu ülkeye hareket ettiğini söyledi. USS Kearsarge’da yüzlerce deniz piyadesi, helikopter ve uçak var… Nihai çekilme işlemine yardımcı olmakla görevlendirilen birlikler de bölgede Kuveyt ve Irak’ın batısındaki El Esad Hava Üssü gibi yerlerde bulunuyor…”
Trump’ın çekilme planının geçen ay bazı değişikliklere uğradığını belirten WSJ; Beyaz Saray, Pentagon ve Dışişleri Bakanlığı’nın takvim ve şartlar konusunda fikir ayrılığına düştüğünü yazdı. Ayrıca hem Cumhuriyetçi hem Demokrat Kongre üyelerinin çekilme takvimini sorguladıklarını hatırlatıldı. WSJ’ye göre ABD yetkilileri başta Suriye’deki tüm Amerikan güçlerinin haftalar içinde çekilmeye hazırlandıklarını söylüyordu. Ancak Türkiye’nin ABD’nin sahadaki ortaklarına saldırabileceğinden ve IŞİD’in yeniden ortaya çıkabileceğinden endişelenen Amerikan ordusu 4 ayı bulabilecek bir süre istedi. Gazete, Trump yönetiminin şimdi ise çekilme takvimini ‘açık uçlu’ olarak tanımladıklarını belirterek “Böylece Amerikalı yetkililer, Türkiye ve Sayın Erdoğan’ın ülkesi için tehdit oluşturduğunu ve terörist olduklarını söylediği ABD destekli Suriye’deki Kürt savaşçılar ile anlaşma sağlamak için zaman kazanmaya çalışıyor” diye yazdı.
‘İran çıkana kadar çıkmayız’
Bir süredir Ortadoğu ülkelerinde temaslarını sürdüren ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo,Irak ve Federe Kürdistan’ın ardından Mısır’ın başkenti Kahire’ye geçti. Kahire’deki Amerikan Üniversitesi’nde konuşan Pompeo, “Suriye’den son İran postalı çıkana kadar” müttefikleriyle birlikte çalışacaklarını söyledi. Pompeo,İran ve müttefikleri ülkeyi terk edene dek, Esad’ın kontrolündeki bölgelere yeniden inşa yardımı yapılmayacağını da belirtti. Suriye’den çekilme hakkında da konuşan Pompeo, “Amerika terörle savaş bitene kadar çekilmeyecek. IŞİD’i, El Kaide’yi ve hem bizim hem de sizin güvenliğinizi tehdit eden diğer cihatçıları da yenene dek yanınızda, yorulmadan çalışacağız” dedi.
ABD’nin Ortadoğu’da ‘iyilik gücü’ olduğunu savunan Pompeo, “Amerika’nın çekildiği her yere daha sonra kaos geliyor.İran’ın bu bölgedeki ve dünyadaki kötücül nüfuzunu ve hareketlerini durdurana kadar vazgeçmeyeceğiz” vurgusu yaptı. Pompeo, Washington’ın İran’a yönelik ambargolarının tarihin en serti olduğunu vurguladı ve daha da sertleşeceğini belirtti. Pompeo, temasları kapsamında Suudi Arabistan, Bahreyn, Katar ve Birleşik Arap Emirlikleri’ne de gidecek.
Hulisi Akar Suriye sınırında
ABD ve Rusya ile yaptığı görüşmelerde beklediğini alamayan Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye operasyon açıklamaları ise sürüyor. Milli Savunma Bakanı Hulusi Akar, aylardır büyük askeri yığınağın yapıldığı Urfa’daki Suriye sınırına gitti. Akar yaptığı açıklamada, “Önümüzde Münbiç, Fırat’ın doğusu var. Bununla alakalı gereken planlamalar yapıldı. Hazırlıklarımız yoğun bir şekilde devam ediyor. Yeri ve zamanı geldiğinde, önceki operasyonlara benzer şekilde, buradaki teröristler de kazdıkları çukurlara gömülecek” ifadelerini kullandı.
Şam ve Kürtlerin diyalogu özel önemde
Rusya Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Mariya Zaharova, haftalık basın toplantısında Suriye konusunda önemli açıklamalar yaptı. ABD’nin çekilme kararı aldığı bir dönemde Şam yönetimi ile Suriyeli Kürtler arasında diyalog kurulmasının özel önem taşıdığını vurgulayan Zaharova, şunları söyledi: “Aralık 2018 sonunda ABD Başkanı Donald Trump, Suriye’den çekileceklerini açıkladı. Bu bağlamda, Kürtlerin Suriye hükümetiyle diyalog kurması özel taşıyor. Zira Kürtler, birçok kez dile getirdiğimiz gibi, Suriye toplumunun önemli bir parçası ve Kürtlerin bulunduğu bölgelerin yeniden Suriye hükümetinin kontrolüne girmesi, Suriye’nin komşularına yönelik güvenlik risklerini ortadan kaldıracak.” ABD’nin Suriye’den çekilme kararını doğru bulduklarını kaydeden Zaharova, ABD askerlerinin boşaltacağı bölgelerin kontrolünün Suriye hükümetine verilmesi gerektiğinin altını çizdi.
‘İdlib’den endişeliyiz’
Zaharova, Rusya ve Türkiye arasında 17 Eylül 2018’de yapılan İdlib’de silahsızlandırılmış bölge kurulmasına yönelik anlaşmaya bağlılıklarını koruduklarını belirtti. Ateşkes rejiminin bozulmasına izin verilmemesinin ve radikal oluşumlar ile ağır silahların silahsızlandırılmış bölgeden çıkarılmasının önemli olduğunu kaydeden Zaharova, söz konusu bölgenin geçici nitelikte olduğunu ifade etti. Zaharova,İdlib gerilimi azaltma bölgesinde binin üzerinde ateşkes ihlali tespit edildiğini ve Rusya’nın bundan endişe duyduğunu aktararak, bu durumun gerilimi azaltma bölgesinin binlerce El Nusra militanının sığınma noktası haline gelmesine yol açmaması gerektiğini vurguladı.
Aşiretlerden ‘birlik’ toplantısı
Kuzey ve Doğu Suriye’nin Haseke Kantonu Meclisi, Türkiye’nin bölgelerine dönük olası operasyonu hakkında konuşmak üzere Arap ve Kürt aşiret temsilcilerinin katılımıyla toplantı düzenledi. Toplantıda konuşan Cizre Bölgesi Demokratik Özerk Yönetimi Konseyi Eşbaşkanı Ebdulkerim Saruxan, tüm bölge halklarına birlik olup Türkiye’nin Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik tehditlerine karşı durma çağrısında bulundu. PYD Dış İlişkiler Komitesi Yöneticisi Salih Müslim ise “Bölge halklarının birliği olmasaydı işgalci devletler hedefine ulaşacaktı” dedi. Toplantının devamında ise bölgedeki Kürt ve Arap kanaat temsilcileri, Erdoğan’ın planlarına karşı halkın birliğine dikkat çekerek, Suriye toprak bütünlüğü için Suriye içi diyalogların da devam edilmesini talep etti. Toplanın sonunda açıklama yapan Keza aşireti lideri Mahir Mihemed, Cizre bölgesinden tüm kesimlerin katılımıyla gerçekleştirilen toplantıda, Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönelik işgal tehditlerine karşı Suriye’nin toprak bütünlüğünün korunması vurgusu yapıldığını duyurdu. Uluslararası topluma ve bölgede teröre karşı savaşan uluslararası güçlere de seslenen Mihemed, Türkiye’nin olası müdahalesine karşı çıkmaları çağrısı yaptı. Açıklamada Suriye toplumunun kendi sorunlarını çözebileceği ve tüm kesimlerin haklarını güvenceye alan bir anayasanın gerektiğinin de altı çizildi.
Rejim İdlib’e yığınak yapıyor
Suriye-Türkiye sınırındaki İdlib vilayetinde kontrolün El Kaide bağlantılı Heyet Tahrir el Şam (HTŞ) örgütüne geçmesinin ardından, Suriye ordusunun bölgeye yığınak yaptığı ve askeri bir harekâta hazırlandığı belirtildi. Londra merkezli Suriye İnsan Hakları Gözlemevi’nin sahadaki kaynaklarına dayandırdığına göre Suriye ordusu, HTŞ kontrolündeki bölgelere komşu olan Hama kırsalına onlarca zırhlı aracın yanı sıra askeri ve lojistik ekipman gönderdi. İdlib’de yılın ilk günlerinde HTŞ ile Türkiye destekli gruplar arasında çatışmalar patlak vermiş, HTŞ kısa süre içinde çok sayıda köyü ve stratejik önem taşıyan yolları ele geçirmişti. Taraflar arasında önceki gün yapılan ateşkes anlaşması ise HTŞ’nin vilayetin neredeyse tamamında kontrolü alması ile sonuçlanmıştı. Bu gelişme, Türkiye ile Rusya’nın eylül başında yaptığı, silahlı grupların çekilmesi karşılığında Suriye ordusunun İdlib harekâtını rafa kaldırmasını öngören anlaşmanın geleceği açısından soru işaretleri yaratmıştı.
DIŞ HABERLER
