Yasağın fiili olarak devam ettiği Sur’da 22 bini aşkın ailenin yaşadığı evler yıkılarak yerine 506 konut, 9 butik otel ve 150 işyeri yapıldı. Tescilli yapıların yıkılıp yerine yapılan butik oteller ve iş yerleri ihale ile satılacak
Binlerce yılık geçmişi ile birçok medeniyete ev sahipliği yapıp kentsel sit alanı olan ve aynı zamanda UNESCO Dünya Kültür Mirası Listesi’nde yer alan Diyarbakır’ın tarihi Sur ilçesinin Cevatpaşa, Fatihpaşa, Dabanoğlu, Hasırlı, Cemal Yılmaz ve Savaş mahalleleri yaklaşık 5 yıldır girişlere yasaklı. Dünyanın en uzun yasağı haline dönüşen bu yasak, söz konusu mahallerde 2 Aralık 2015 tarihinde 6. kez ilan edilip, 240 gün süren sokağa çıkma yasağının kaldırıldığı günden bu yana fiili devam ediyor. TMMOB tarafından hazırlanan raporlara göre, ilan edilen yasakla birlikte çatışmalara sahne olan bu mahallelerde yaşayan 22 bin 323 insan yerinden edildi, uydu görüntülerinden yapılabilen tespitlere göre ise 334’ü tescilli olmak üzere 3 bin 569 yapı yıkıldı. Bu yapıların büyük bölümü sokağa çıkma yasağının kaldırıldığı 9 Mart 2016’dan sonra yıkılırken, belirlenen rakam 6 mahallenin yüzde 72’sine tekabül ediyor.
Bir de aileler borçlandırıldı
Evleri yıkılan aileler için TOKİ tarafından Üçkuyular ve Çölgüzeli bölgelerinde 5 bin 746 konut inşa edileceği açıklandı. Fakat bu zamana kadar sadece 837 aileye borçlandırılarak ev tahsis edildi. Kayyum yönetimindeki Sur Belediyesi’nin sitesinde yer alan bilgiye göre ise 476 hak sahibine yönelik 477 adet yeni konutun noter marifetiyle kura çekimi geçtiğimiz 25 Ağustos’ta yapıldı.
Evlerin yerine butik otel!
Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum, 19 Eylül’de geldiği kentte ilçenin yasaklı 6 mahallesindeki inşaat ve restorasyon çalışmalarını inceledi. Alipaşa Mahallesi’nde kentsel dönüşüm kapsamında inşaatı devam eden konut alanını da dolaşan Bakan Kurum, inşaatını tamamladıkları 506 konutun kuralarını çektiklerini ve hak sahiplerinin 30 Ekim’e kadar sözleşmelerini yapmaları halinde bu konutlarda oturabileceğini açıkladı. İlçedeki tescilli 347 yapıdan 118’inin ihalesinin yapıldığını, diğer 158 yapıya ilişkin projelendirme sürecini tamamlayıp, eylül-ekim aylarında yapımına başlayacaklarını belirten Kurum, yine Sur’da 9 butik otel ve 150 iş yeri inşa ettiklerini söyledi. Kurum, “Bu butik otelimizi de önümüzdeki aylarda ihaleye çıkacağız ve bu kapsamda hem yapmış olduğumuz butik otellerde hem de burada yatırım teşvikten çıkacağımız irtifak tesis ederek çıkacağımız turizm işletmeleriyle bir cazibe merkezi olacaktır” dedi.
Sur’u peşkeş çekecekler
Bakan Kurum’un bu açıklamalarının akabinde Çevre ve Şehircilik İl Müdürlüğü’nden yapılan duyuruda ise Sur’da yeni konut yapılmayacağı, yapılan konutların metrekaresinin ise 2 bin TL olacağı kaydedildi. Sur’da inşa edilen 9 butik otel ile 150 iş yeri açık artırma yoluyla satışa çıkarılacak. Böylece TOKİ konutlarına sıkıştırılmış ya da hiç el uzatılmamış binlerce ailenin evlerinin yerine inşa edilen otel ve iş yerleri sermayeye peşkeş çekilecek. Bu otel ve iş yerleri gibi özgün geleneksel Sur mimari dokusuna aykırı şekilde inşa edilip, metrekaresi 2 bin TL’den satılacak 506 ev de ailelerin verilecek kredileri ödeyememeleri durumunda çok muhtemel ki zaman içerisinde el değiştirecek.
Ailelerle ilgilenilmiyor
Oturdukları tescilli nitelikteki evleri yıkılan hak sahiplerinin durumu ise aradan geçen 5 yıla rağmen hâlâ muallakta. Bu hak sahiplerinden biri Cemal Yılmaz Mahallesi’ndeki 473 metrekarelik evi bütünüyle yıkılan 67 yaşındaki İsmail Üzmez. 7 yaşından bu yana Sur’da yaşayan Üzmez’in baba ve annesinden kalma evinin bulunduğu mahalleye girilemiyor. Tescilli olmasına rağmen yıkılan evleri konusunda 5 senedir beklenti içerisinde olduklarını dile getiren Üzmez, bugüne dek bu konuda ne resmi makamlarca görüşmeye çağrıldıklarını ne de Çevre ve Şehircilik Bakanlığı İl Müdürlüğü’ne gittiklerinde içeri girebildiklerini anlattı.
Üzmez, bu belirsizlik nedeniyle yaşadıkları mağduriyeti şu sözlerle dile getirdi: “Her seferinde ‘gidin ne zaman çağırırsak o zaman gelin’ deniyor. Bugüne kadar ne evimizi değeri hakkında bir şey söylendi ne de TOKİ’de ev verildi. Eviniz tescilli olduğu için daha sonra sizi çağıracağız denildi. Belki 10 sene sonra çağıracaklar, öldükten sonra çağırsalar ne olacak… Sadece 3 buçuk sene kira yardımı yapıldı. Sonrasında herhangi bir yardım yapılmadı. Ne işimiz var ne gücümüz. Bazen kiramız birikiyor borç harç ederek kiramızı ödüyoruz.” Bazı yurttaşların TOKİ’ye borçlanarak ev aldığını söyleyen Üzmez, zaten dar gelirli olan ailelerin borcunu ödeyemediğinde evleri de icra yoluyla ellerinden alınabileceğine dikkat çekti. Avukat tutup hakkını arayacak parası olmadığını ifade ederken kentteki siyasi parti ve STK’lerce oluşturulan Sur’un Yıkımına Hayır Platformu’nu da ailelerle yeterince ilgilenmemekle eleştiren Üzmez, “Şu an kapı açılsa müsaade edilse ben eski evimin üzerine çadır kurup yaşamımı orada devam ederim. Konu komşularımızın hepsi dağıldı” dedi.
