Madenlerle kuşatılan Şirnex coğrafyası yerle bir edilmeye devam edilirken, onlarca kömür madeninin olduğu ilde bir kömür maden alanı genişletiliyor. Diğer Türkiye coğrafyasında ise termik santral sayısı giderek artıyor
Şirnex’in (Şırnak) Girkê Emo (Silopi) Belikan (Ballıkaya) köyü mevkiinde bir şirket tarafından işletilen kömür ocağında alan ve üretimde kapasite artışına gidileceği duyuruldu. 11 hektarlık alanın yaklaşık 14 hektar daha arttırılarak yaklaşık 25 hektara çıkarılacağı belirtildi. Maden alanında kademeli açık ocak işletme metodu ile üretim yapılacak. Proje kapsamında ocaktan yıllık 390.000 ton (pasa + cevher) üretim yapılacağı açıklanırken, çıkan kömür termik santrallere gönderilecek.
Şirnex zehirleniyor
Şirnex’te termik santraller; 405MW Ciner Gurubu, 270MW Galata Enerji, 182 MW Karadeniz enerji. Bu şirketlerin toplam enerji üretim gücü 860 MW ve bu enerjiyi üretebilmek için günlük yaklaşık 25.000 ton asfaltit adı verilen karbon kayaların ve kömürün yakılması gerekiyor. Asfaltitin kül oranı yüzde 35 ve bir günde yaklaşık 10 bin ton kül ile 9.000 ton kanserojen gazlar atmosfere salınıyor. Külün içeriğinde silisyum, alüminyum, demir oksitler yanı sıra toprağa, suya ve çevreye yayılabilecek kadmiyum, civa, kurşun, arsenik gibi ağır metaller, uranyum ve havaya dağılan radon gazı bulunuyor.
Enerji ve maden işgali
Şirketler Türkiye’nin her bölgesinde yaptığını Kürdistan coğrafyasında misliyle gerçekleştiriyor. Geçmiş yıllarda köyleri zorla boşaltılıp, binlerce insanın göçe zorlandığı Şirnex bugün de benzer baskılarla yüz yüze. Bugün yine dayatılan şey doğal alanların sermaye birikimine eklemlenerek bölgenin insansızlaştırılması süreci işletiliyor. Orman yangınları ve ağaç kesimleri ile köyler her yıl tehdit altına alınarak boşaltılmaya çalışılıyor. Öte yandan termik santraller, HES’ler ve maden işletmeleri her geçen gün genişlerken, sadece Qilaban’ın (Uludere) yüzölçümünün yaklaşık yüzde 75’i tek seferde yapılan ihaleyle sermayenin hizmetine koşulması dikkat çekiyor.
Şirnex sermaye ablukasında
Şirnex’ın Qilaban (Uludere) coğrafyasında 54 bin 009,77 hektar yani 540 bin 097,7 dönüm doğal alan, 250 bin ton kapasiteli kurşun ve çinko ile 2 milyon 400 bin ton bakır için şirketlere ihale yoluyla peşkeş çekildi. Qilaban’ın yüzölçümünün 73 bin 100 hektar olması ve 54 bin hektar alanın Qilaban coğrafyasının yüzde 75’inin maden sahası olarak işgal edilme adımları bölgeye dair birçok ipucu barındırmakta. Diğer yandan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın Şirnex’in merkez, Cizîra Botan (Cizre), Qilaban (Uludere), Hezex (İdil), Gundi Melayê Batê (Beytüşşebap) ve Girkê Emo (Silopi) ilçelerindeki 22 ayrı bölgede ÇED raporuna gerek görmeden maden arama izni vermiş olması bölgede açık bir yağma yaşandığının göstergesi.
Türkiye kömürde ilk üçte
Türkiye, yaklaşık 11 bin MW’lık kömürlü termik santral proje stoku ile dünyada en fazla kömür santrali projesi olan Çin ve Hindistan’ın ardından üçüncü ülke konumunda. Global Energy Monitor tarafından her yıl kömürlü termik santrallerin bir değerlendirmesini sunan ‘‘Yükseliş ve Çöküş 2023: Kömürlü Termik Santrallerin Küresel Takibi’’ raporunun dokuzuncusu dün yayınlandı. Türkiye özelinde bir incelemenin de sunulduğu raporda, finansman bulunamaması ve yasal sıkıntılara rağmen Türkiye’nin tüm dünyada planlanan kömürlü termik santral kapasitesi bakımından, Çin ve Hindistan’ın ardından üçüncü sırada yer aldığı belirtiliyor.
11 bin MW’lık proje var
2022 itibarıyla, Türkiye’nin proje stokunda yaklaşık 11 GW’lık kömürlü termik santral projesinin yer aldığı belirtilen raporda, bu projelerin tamamının finansman bulmakta zorlandığına ya da bir dizi yasal aksaklıkla karşılaştığına dikkat çekildi. Bu durumu kanıtlayan gelişmelerden biri de proje stokundaki 11 GW kömürlü termik santral kapasitesine karşılık Enerji Bakanlığı’nın Ulusal Enerji Planı’nda 2035 yılına kadar 3,2 GW’lık yeni kömürlü termik santral kapasitesi öngörmesi.
2022’de bir santral devreye alındı
Paris Anlaşması’nı onaylayan Türkiye’de 2022 yılında açılışı yapılan tek santral, 1,3 GW’lık kapasiteye sahip Adana’nın Yumurtalık ilçesi Sugözü sahilinde faaliyete geçen Çin finansmanlı Emba Hunutlu Kömür Santrali oldu.
Uludere’nin yüzde 75’i
Şirnex coğrafyası kömür ve asfaltit madenleri dışında her türden maden için abluka altına alınmış durumda. Uludere’nin yüzölçümü 73 bin 100 hektar ve bunun 54 bin hektar alanında Uludere coğrafyasının yüzde 75’inin maden sahası olarak ihale edildi. Diğer yandan Çevre ve Şehircilik Bakanlığı, Şırnak’ın merkez, Cizre, Uludere, İdil, Beytüşşebap ve Silopi ilçelerindeki 22 ayrı bölgede ÇED raporuna gerek görmeden maden arama izni vermiş olması bölgede açık bir yağma yaşandığını ortaya koymakta.
EKOLOJİ SERVİSİ
