Evet, bir tane satıyor şiir kitabı ama bence yüzlerce hatta on binlerce okuyor. Hele ki böyle hızlı ve dijital bir dünyanın ilk etabında şiir okunmuyor demek bence kötü niyetli ve düşmanca bir tavrı imliyor
Şiir yazan da okuyan da pek görünmez bazen. Öyle ki biri diğerinin yerine de geçebiliyor. Şiir bir aynadır diye düşünürüm hep, nereden ve nasıl baktığına göre değişiyor. Bir dize yıllar sonra aklına düşer insanın, başka yere götürür. Bir zamanlar şairlere kâhin bile denilmiştir, felsefeye cevap, soru da bulmuştur.
Şiire dair ne varsa şaire ve okura göre yeni anlamlar çıkarabiliriz. Biz de bu söyleşide şairlere sorular sorduk. Bu söyleşi dizisinde şairler şiirden ve şair olmaktan, bir de başka konulardan bahsediyor. Söyleşi dizimizin son konuğu Çayan Okuduci. Kendisi aynı zamanda çevirmenlik yapan Okuduci’nin şiirleri de farklı dillere çevrildi. Yine dergi ve gazetelerde düzyazıları yayımlanmakta. Söz ve cevap şair Okuduci de.
Şu sıralar neler yapıyorsun? Var mı çalıştığın bir kitap?
Bu sıralar baya bir yazınsal üretimlerle içli dışlıyım. Dönem dönem böyle ataklar gelir. Arjen Arî külliyatı üzerine okumalar yapıyor, notlar alıyorum. Ustanın şiiri ve poetikası üzerine bir dosya hazırlıyorum. Kürtçe şiir dosyamı hazırlamaya çalışıyorum, diğer yandan Türkçe şiir dosyam yavaş yavaş biriktiriyor kendini. Elimde çok iş var, lakin yavaş yavaş ilerliyoruz.
Yazarlara, şairlere ve yayınevlerine sık sık sorulur. Biz de geleneği bozmayalım. Şiir okunuyor mu?
Kesinlikle okunuyor, okunmayı satışla ilişkilendirenler çok fazla ön plan çıktılar. Bu propaganda yayınevleri tarafında sık sık kullanılıp bilinçli olarak istismar edildi, ediliyor. Bazı yayıncıların şiir satılmıyor, okunmuyora getiriliyor. Dar bir alana sıkıştırma girişimleri bunlar, şiir pazar değildir, okuru vardır ve hep var olacaktır. Evet, bir tane satıyor şiir kitabı ama bence yüzlerce hatta on binlerce okuyor. Hele ki böyle hızlı ve dijital bir dünyanın ilk etabında şiir okunmuyor, demek bence kötü niyetli ve düşmanca bir tavrı imliyor. Şiir okurları böyle pespaye girişimleri boşa çıkarıyor her seferinde.
Edebiyat söz konusu olunca görünürlük bazen eza bazen de sefa getirir. Sen bu konuda ne düşünüyorsun?
İki türlü bakmak gerek. Bence tanınmak, emek verdiğini, değiştirmek istediğini ulaştırman için araçları kullanmak eserlerine sanatına, yazınsal dünyana şevk verir. Bu araç 21. yy ilk çeyreğinde dijital platformlar üzerinde oluyor, yazdığımız ve dile getirdiğimiz konuları, problemleri kitlelere ulaştırmak için kitle iletişim araçlarını kullanmadan olmaz. Matbu dergiler yavaş yavaş kapılarına kilit vuracaklar, ama her dem var olacaklardır. Bu varoluşsal 21. yy birinci yarısından sonra tamamen ortadan kalkacaktır. İkinci olarak sosyal medya ve yayınevi destekli “şairimsiler” ve içi boş duygusal atılımların yazarları kısa bir süreliğine de olsa şair, yazar olarak sunuluyor ve maalesef birçok kişi bu tuzağa düşüyor. Ya da ödül kulislerinde kendileri gibi olan, boyun eğen şahısları veyahut kendileri gibi olmasını istedikleri kişilikleri etki altına alıp yön verme cüretinde bulunanların dönemini yaşadığımızı dile getirirsek yanılmış olmayız! Sonra ortaya karışık bir kebap gibi! Görünürlükle ilgili pozitif ve negatif süreçten sonra şöyle sormak gerek, “ee sonra ne yazacaksın?”. Abilerin ve ablaların sana ne kadar destek verirse versin yoksa sende şair ve yazarlık cevheri günü kurtarırsın birkaç festival, söyleyişi bir iki ödül, alkış falan… Bunlar negatif görünürlüğün dünyasından sonuçlardır. Bakın kısa bir görünürlük tarihine ne demek istediğimi anlarsınız. Yazınsal hayat bir ömre tekabül eder.
Şiirlerin hakkında gelen ve seni etkileyen bir yorum sorsam? Gülünç de olabilir, övücü de, yaralayıcı da. Sen seç.
Hayatımda aldığım çok güzel/ilginç/ters ne dersen de, bir yorum aldım, sen mail atmadan bir gün önce oldu. Kitabımı genç bir hanımefendinin elinde gördüm, okuyup kitabı bırakınca şöyle sordum;
Nasıldı kitap?
Baya eğlenceli bir kitap, çok sevdim!
Kitabın yazarı olduğumu belirtmedim. Herhalde hayatımda belki bir daha duymayacağım bir söylem. Şiirlerimin meselesinden bakınca bir daha duyamayacağım bir cümle!
Bu söyleşiyi okuyanlara hangi şairleri önerirsin?
Bu söyleyişi okuyanlara öncelikle bir öneride bulunmayacağım. İnsanlar ne okuyacağını bulmalı ve keşfetmeli. Popüler ve ödüllü gençlerden uzak durmalı! Ama illa isim vereceksek modern Kürt şiirin üç üstadını öneriyorum. Rojen Barnas, Berken Bereh ve Abdullah Peşew.
Son olarak ne söylemek istersin?
Cezaevlerinde 30 yıla yakındır direnen genç arkadaşlara selam ve saygılarımı iletiyorum. Yine cezaevlerinde yatan Kürt halkının onurlu çocuklarına, teslim olmayana, dövüşüne direnenlere selam olsun. Ve onların dostlarına bin selam olsun! Tepeden tırnağa Kürt dili için ömrünü adamış yazarlarımıza, yayıncılarımıza, şairlerimize, araştırmacılarımıza ve onların yürekli dostlarına selam olsun. Kürtçe okuyan ve bu dilin devamı için destek olan dostlarımıza selam olsun. Yürekli tüm anarşistlere, sosyalistlere selam olsun. Emekçilere, kadınlara selam olsun!
Teqez me li ser bikevin (mutlaka kazanacağız)!
Kimdir?
İki dilli şair, çevirmen ve yazar- Kürtçe ve Türkçe. 1986 yılında Diyarbakır’ın Farqîn (Silvan) ilçesinde doğdu. İlk orta ve liseyi Diyarbakır’da tamamladı. Yükseköğrenimini sırasıyla Geleneksel El Sanatlar, Anadolu Üniversitesi Uluslararası İlişkiler Bölümü ve son olarak Bilim Üniversitesi Perfiziyon bölümlerinde okudu ve yarıda bıraktı. İlk kitabı 2014 yılında Tilki Yayıncılık’tan Yeniden Doğmak İçin adıyla yayımlandı (şiir). İkinci Kitabı Travesti At Şiirden Yayıncılık’tan yayımlandı (2017). 2018 yılında Türkçe yazan şairlerin şiirlerinden (42 şiir) çevirerek Helbestên Hevçerx Yên Tirkî adıyla (Kaos Çocuk Parkı) yayınlarından yayımlandı. 2019 yılında son kitabı Ecmain (şiir) kitabı yayımlandı. Şiirleri: Çevrimdışı İstanbul, Sincan İstasyonu, Yeni e, Islık, Şarkî edebiyat, Şiirden, Gösteri, Kadın Harekatı, Bernamegeh, Ecinniler, EK dergi, Hayat ve Sanat, Akatapla, Şahsiyet vb. birçok dergide yayımlandı. Şiirleri İngilizceye, Kürtçeye ve Farsçaya çevrildi. İngiltere’de yayımlanan ve yıllık olan Turkısh Poetry Today dergisinde şiirleri İngilizce yayımlandı. Torkitotarjoni (Hindistan) dergisinde şiirleri ve deneme yazıları İngilizceye ve Hintçeye çevrilip yayımlandı. Kürtçeden Türkçeye çevirileri ve Türkçeden Kürtçeye çevirileri dergilerde yayımlandı. Uluslararası Şiirist Festivali’nin (İstanbul) kurucuları arasındadır. Şiir üzerine yazdığı yazılar dergilerde yayımlandı. Şiirleri bestelenip yayımlandı. Dijital gazete olan “duvaR”da Kürtçe şiiri üzerine eleştiri yazıları yazdı. Yine dijital gazete olan “Bianet” sitesinde toplum ve şiir odaklı Türkçe yazılar yazıyor.
BİTTİ
