Kalemi ve kamerasıyla 30 yılı aşkın bir süre ezilen halkların hakikat mücadelesini dünyaya duyuran gazeteci-yazar Seyit Evran’ı hayatını kaybetmesinin üzerinden üzerinden 1 yıl geçti. Evran’ı anlatan gazeteci Mehmet Emin Mutlu, ‘Zor durumlarda, ağır süreçlerde hep bize yol gösteren oldu’ dedi
Özgür Basın emekçilerinden Seyit Evran (Seyit Mahmut Evran), 22 Eylül’de Kuzey ve Doğu Suriye’de tedavi gördüğü hastanede hayatını kaybetti. 54 yaşında hayata gözlerini yuman Evran, Amed’in Hênê (Hani) ilçesinde 1969 yılında dünyaya geldi. Henüz 11 yaşındayken, 12 Eylül askeri darbesine şahit oldu ve darbe döneminde yaşanan insanlık dışı uygulamalara tanıklık etti.
Ersöz’le tanışması dönüm noktası oldu
12 Eylül sonrası kendisini her zaman “mücadele ve başkaldıran tarafta” olarak konumlandıran Evran, üniversiteyi kazandıktan sonra aktif bir mücadeleye atıldı. Çukurova Üniversitesi’nde okumaya başlayan Evran, Türkiye’de ilk kadın Genel Yayın Yönetmenliği yapan Gurbetelli Ersöz ile tanıştı. Bu tanışıklık Evran için bir dönüm noktası oldu.
Ezilen halkın sesi oldu
Evran, Kurdistan’da çatışmaların yoğunlaştığı, köy yakmalar ve boşaltmaların yaşandığı, faili meçhul cinayetlerin yoğun olduğu bir dönemde ise mesleğe başladı. 1994 yılında Özgür Ülke gazetesinde “gerçeklerden taviz vermemek” için bedel ödemeyi göze aldı, tüm ezilen halkların sesi olmaya başladı.
Evran’nın Özgür Ülke’de Yazı İşleri Sorumlusu olduğu 3 Aralık 1994 gecesi, gazetenin İstanbul’daki merkezi ile Ankara ve Amed’deki ofisleri bombalandı. Ersin Yıldız’ın yaşamını yitirdiği ve 23 gazete çalışanının yaralandığı patlamada, Evran şans eseri yara almadan kurtuldu.
Dağın Kürtlerini anlattı
Yaşanan saldırı karşısında yılmayan Evran, sonraki süreçlerde Kurdistan dağlarında yaşananları kamuoyuyla paylaşmaya başladı. Evran, 1995 yılında yönünü verdiği Kürdistan dağlarında yaşananları şöyle anlatıyordu: “Dağın Kürtleri, Kürtlerin dağında her insanın birden fazla hikayesi var. Tek bir hikaye onları anlatamaz, yetmez. Bazen insan birkaç saniyeye hayat sığdırıyor. Bazen bir arkadaşını uzun yıllardan sonra görebiliyorsun. Çünkü savaş koşullarında yaşıyoruz.”
Birçok yerde gazetecilik yaptı
Evran, PKK gerillalarının yaşamlarına dair birçok derleme ve makale kaleme alarak, anılarını “Hayatın Kıyısına Yolculuk” kitabında derledi. Ermenistan ve Rusya’da da gazetecilik yapan Evran, 2012 yılında Kuzey ve Doğu Suriye’ye yönünü verdi ve buradaki gelişmeleri anı anına takip etti. Birçok kez ölümle burun buruna gelen Evran, Kuzey ve Doğu Suriye’de Basın Akademileri’nde dersler de verdi.
Milyonlar var…
2017 yılında Federe Kurdistan Bölgesi’ne geçen Evran, burada da birçok önemli habere imza attı. 4 yıl sonra yeniden Kuzey ve Doğu Suriye’ye geçti. Bu sırada kalp rahatsızlığıyla mücadele etti. 2 defa kalp ameliyatı oldu. Ancak tüm zorluklara rağmen son nefesine kadar hakikat mücadelesinden vazgeçmedi. Evran, “her geldiğinde hüzünlenirim” dediği Eylül ayının 22’sinde yaşama veda etti. Ardından ise şu mesajı bıraktı:
“Yaşamın her anına anlam yüklemek büyük mücadeleleri gerektiriyor. Ben de bu anlam için büyük mücadeleler verdim. Kürt’tüm ve halkımın da özgür olması gerekirdi. Bunun için son nefesime kadar kalemimi ve kameramı kullandım, sözümü söyledim. Şimdi bakıyorum da kaç nesil değişti? Bildiğim her gün çoğaldık…
Mezarda da olsak bu halkın özgürlüğü için üzerimize düşeni yaparız felsefesini ilke edinenlerin geleneğinden geliyoruz. Onun için var olduk ve yaşadık.
Dedem, Şeyh Sait’le birlikte yürürken bu mücadeleyi başlattı. Ben dedemin torunuyum, devraldığım bayrağı Önder APO ve PKK ile sürdürdüm. Amed’ten Garzan’a, Efrin’den Qamışlo’ya, Zap’tan Süleymaniye’ye, Urmiye’den Mahabad’a her yerde oldum. Şimdi bir yanım Bakur, bir yanım Rojava, bir yanım Başur, bir yanım Rojhilat oldu. Tümüyle Kurdistan oldum. Artık ardımda milyonlar var ve bu geleneği devam ettirecek…
Yapacak çok şey vardı daha, ama zaman bu kadarmış.
Hoşça ve sevgimle kalın!”
Hakikat ile tanışmak gibiydi
Evran ile birlikte uzun bir süre birlikte çalışan Mehmet Emin Mutlu, meslektaşının mücadelesini anlattı. Evran ile Federe Kurdistan Bölgesi’nde tanıştığını aktaran Mutlu, “O zaman Özgür Basına yeni adım attığımız zamanlardı. Seyit arkadaşın öğrencileriydik. Özgür Basın geleneğini temsil ediyordu ve bize öğretiyordu. Dile getirmese de duruşuyla bir hakikat arayışçısı olduğunu gösteriyordu. Bu hakikati Mazlum Doğan, Gurbetelli Ersöz, Halil Dağ’lardan aldığını sana hissettiriyordu. Seyit arkadaşa bakınca tarihi izler görmek mümkündü. Seyit arkadaşla tanışmak hakikat ile tanışmaya eşdeğerdi” diye konuştu.
“Kurdistan’da gazetecilik yapmak ateşten gömlek giymektir” diyen Mutlu, Evran’ın da bu hakikati çok iyi bilerek hareket ettiğini dile getirdi.
Bedel vermeye devam ediyorlar
Evran’ın da her Özgür Basın çalışanı gibi büyük bedeller verdiğine dikkati çeken Mutlu, “Gülistan Tara ve Hêro Bahadîn ve niceleri… Hala birçoğu cezaevlerinde bu bedeli vermeye devam ediyor. Seyit arkadaş, ‘Bir kez hakikatin kokusunu alınca ondan bir daha vazgeçemezsin’ derdi. Hakikat uzun soluklu bir arayıştır” diye kaydetti.
Evran’ın tanıştığı insanlarda büyük bir etki bıraktığını ifade eden Mutlu, şunları söyledi: “Kime dokunduysa onda bir iz bıraktı. Fiziki olarak yanında olmasa da bir şekilde sana dokunur ve yardımcı olurdu. Zor durumlarda, ağır süreçlerde hep bize yol gösteren oldu. Seyit arkadaşı anlatmaya kelimeler yetmiyor.”
Haber nerde ise o ordaydı
Evran’ın haber takibi sırasında birçok kez ölümle burun buruna geldiğini kaydeden Mutlu, 2015 yılında Kuzey ve Doğu Suriye’de açılan Basın Akademisi’nin kurucuları arasında Evran’ın da olduğunu aktardı. Mutlu, “Seyit arkadaş birçok devrimci gazeteci yetiştirdi. Hayatının son anına kadar akademi için emek verdi. Nereye giderse çalıştığı yeri akademiye çeviriyordu. Onu masa başında haber yazarken görmek pek mümkün olmazdı, haber nerede ise o da oradaydı. ”
Hiç bir şey yarım kalmayacak
Özgür Basın emekçilerinin Seyit Evran’ı unutmamaları gerektiğini vurgulayan Mutlu, şöyle devam etti: “Seyit arkadaşın topluma vermek istediği mesaj yerine ulaştı. Bir gelenek ağır bedeller ile yaratıldı. Bizlere bu miras bırakıldı. Bunu sürdürmek ve büyütmek için arayış içinde olacağız. Seyit arkadaşın son mesajında ‘Yapacak çok şey vardı daha…’ dediği her şey arkadaşları tarafından yapılacak. Hiç bir şey yarım kalmayacak. Bedeli ne olursa olsun o bayrak taşınacak.”
Haber: Emrullah Acar / MA
