97 yıl önce idam edilen Şeyh Said ve 46 arkadaşının mezar yerlerinin açıklanması için İçişleri Bakanlığı’na yapılan başvurudan sonuç alınamayınca Ankara 5’inci İdare Mahkemesi’ne dava açıldı. Mahkeme mezar yerinin İçişleri Bakanlığı tarafından açıklanması talebini reddetti
Şeyh Said ve 46 arkadaşının İstiklal Mahkemesi’nin verdiği kararla 29 Haziran 1925’te Diyarbakır Dağkapı Meydanı’nda idam edilişlerinin üzerinden 97 yıl geçti. Şeyh Said isyanı, 5 Şubat 1925’te başladı, ancak aynı yılın Mayıs ayında bastırıldı. Şeyh Said ve 46 arkadaşı hakkında İstiklal Mahkemesi’nin aldığı idam kararı, 28 Haziran’da açıklandı. Karar alelacele bir gün sonra Dağkapı Meydanı’nda infaz edildi. İdam edilişlerinin üzerinden 97 yıl geçmesine rağmen Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yeri hala bilinmiyor. 47 kişinin mezarının yıkılan eski Orduevi bitişiğindeki alana gömüldüğü iddia edilirken, ailenin, 1979’dan bu yana Şeyh Said ve arkadaşlarının mezar yerlerinin bulunması için resmi kurumlar nezdinde yaptığı girişimlerden bir sonuç alınamadı.
Dava açıldı
Şeyh Said ailesinin, 2010 yılında İçişleri Bakanlığı’na yaptığı başvuruya uzun yıllar yanıt verilmezken, Diyarbakır Barosu, Şeyh Said Eğitim Kültür ve Dayanışma Derneği ile Şeyh Said’in torunu ve vasisi Mehmet Kasım Fırat, Şeyh Said ve 46 kişinin mezar yerlerinin açıklanması istemiyle 15 Şubat’ta tekrar İçişleri Bakanlığı’na başvuru yaptı. Başvurucular, bakanlığın yanıt vermemesi üzerine bu kez 15 Nisan’da Ankara 5’inci İdare Mahkemesi’ne dava açtı. En son 5 Haziran 2022 tarihinde İçişleri Bakanlığı, Şeyh Said ve 46 arkadaşının mezarının açılması için açılan davada, muhatabın kendisini olmadığını ileri sürerek, talebin reddini istedi. Dava İdare Mahkemesi’nde sürüyor.
2014 yılında kurulan Şeyh Said Derneği, 47 kişinin mezar yerlerinin bulunması için girişimlerini sürdürürken, Şeyh Said’in torunu ve vasisi Mehmet Kasım Fırat, Şeyh Said ve arkadaşlarının idam edilişlerinin yıl dönümüne ilişkin değerlendirmelerde bulundu. Şeyh Said ve 46 arkadaşının, 1925 yılı Cumhuriyetin kurulduğu dönemden sonraki mevcut inkar ve imha politikalarına karşı direniş sergilediklerini söyleyen Fırat, Şeyh Said ve arkadaşlarının Kürt ulusal mücadelesini ve kendi inançlarını yaşamak için bir mücadele verdiklerini kaydetti.
‘Halk hareketi’
Fırat, Kürt ve Kürdistan tarihinde Şeyh Said ve arkadaşlarının beraber başlattığı halk hareketinin Kürdistan’ın dört parçasında değerli görüldüğünü belirterek, “Şeyh Said ve arkadaşları vazgeçilmez değerlerimizdir. Biz onlara dün, bugün ve yarın olduğu gibi hep sahip çıkacağız. Kürt ulusal meselesini dile getiren ve zulme karşı cephe oluşturan bir halk hareketidir” dedi.
‘Kürt halkının değerleri yok etmek isteniyor’
Mevcut Kemalist ve faşizan sistemin özelliklerinden birinin de zulüm ve işkence olduğuna dikkat çeken Fırat, mevcut iktidarın Kürt halkının değerlerini yok etmek istediğini belirterek, “Devlet Kürt halkı için değerli kılınan, önemli rol ve misyonu olan isimlerin ölüm yıl dönümlerinden dahi anılmaması için, Kürt değerlerini imha ediyor. İmha, inkâr ve zulüm üzerine kurulan Cumhuriyet’in bir özelliği de; tarihi değerleri yok etmesidir. Şeyh Said Efendi ve onun arkadaşlarının, onlar yolunda direniş sergileyen Kürt şahsiyetlerinin hepsinin mezarlarını devlet saklıyor ve el koyuyor. Ölüm tarihlerini bile kendilerine göre hazırlayıp topluma sunuyor. Bunu da kurdukları ve yaptıkları kurmaca oyunlarla geçiştirmeye çalışıyorlar. Fakat bizler Şeyh Said ve arkadaşlarının direnişine sahip çıkıyoruz. Gerçeklerin peşinden koşmaya da devam edeceğiz” dedi.
‘Davamızda kararlıyız’
İçişleri Bakanlığı’na cenazelerin bulunması için dilekçe gönderdiklerini ifade eden Fırat, İçişleri Bakanlığı muhatabın kendileri olmadığını belirttiğini, ancak kendilerinin kararlı duruşlarından vazgeçmeyerek bu sefer Diyarbakır İdare Mahkemesi’ne dava açtıklarını söyledi. Fırat, “Mahkeme husumetli taraf olarak İçişleri Bakanlığını gösterdi. Bakanlık, onun kararını da ret etti. Diyarbakır mahkemesinin talebini de ret etti. Bizim başvurduğumuz davaları ne kadar ret etseller de, yine de davamız da kararlıyız” dedi.
‘Gerçek muhatap İçişleri Bakanı’
İçişleri Bakanlığı’nın, Şeyh Said ve 46 arkadaşının mezarının açılması için açılan davada, muhatabın kendisi olmadığı yönündeki beyanını hatırlatan Fırat, “Gerçek muhatap İçişleri Bakanlığı’dır. Bizim mücadelemizde süreklilik esastır. Biz yine itirazımızı yaptık. Ankara İdare Mahkemesi davayı takip etmektedir. Eğer orası da ret ederse bu defa İstinaf mahkemelerine başvuracağız. Hukuk dışı kararlar vermeye devam etseler de biz yılmayacağız. Gerekirse taleplerimizi uluslararası mahkemelerde farklı platformlarda dile getireceğiz. Bu adaletsizliğin, hukuksuzluğun sonuna kadar takipçisi olacağız. Bu bir şahsın meselesi değil, tarihi bir değerin meselesidir. Herkesin bu meseleye duyarlı sahip çıkmasını istiyoruz” şeklinde konuştu.
Mahkemeden Şeyh Said’in mezar yerinin İçişleri Bakanlığı tarafından açıklanması başvurusuna ret
İçişleri Bakanlığının başvurucuların talebinin “hukuki dayanaktan yoksun” bularak reddedilmesini istemesini değerlendiren Ankara 5’inci İdare Mahkemesi, başvuruyu esastan reddetti. Ankara 5’inci İdare Mahkemesi, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27’nci maddesinin 2’nci fıkrasında idari mahkemelerin, idari işlemlerin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmesi durumunda, gerekçe göstererek yürütmenin durdurulmasına karar verebilecekleri hükmüne bağlandığına işaret etti.
Esastan reddedildi
Mahkeme, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu’nun 27’nci maddesinin 2’nci fıkrasında idari mahkemelerin, idari işlemlerin uygulanması halinde telafisi güç veya imkansız zararların doğması ve idari işlemin açıkça hukuka aykırı olması şartlarının birlikte gerçekleşmediğini kanaat getirerek, kararın yürütülmesinin durdurulması istemini esastan reddetti.
Dava sürüyor
Yürütmeyi durdurma kararını reddeden Ankara 5’inci İdare Mahkemesi, Şeyh Said ve 46 arkadaşının mezar yerinin açılması istemiyle aynı mahkemede açılan davayı ise esastan görüşmeye devam edecek.
HABER MERKEZİ
