2017 yılında Cengiz Holding bünyesindeki Eti Bakır tarafından devralınan Şêrwan madenleri için çok övgüler düzülmüş, doğa sevgisi, kazalara karşı eğitim göklere çıkarılmıştı ama sonuç yine emekçilerin ölümü oldu
Çok değil iki yıl önce, 23 Mart 2021’deki Anadolu Ajansı’nın (AA) “Siirt, Cengiz Holding yatırımlarıyla ülke ekonomisine katkısını artırıyor” başlıklı haberinde Sêrt’in Şerwan ilçesi Maden köyündeki tesisler övgülere boğuluyordu. Haberde yer verilen şirket açıklamasında, “Türkiye’nin maden kenti olarak anılan Siirt’e yapılan yatırımların ve çalışanlara verilen eğitimlerin sadece bölge ekonomisine değil, Türkiye ekonomisine de değer kazandırdığı” öne sürülüyor, “Cengiz Holding tarafından Madenköy’de 200 milyon dolara devralınan ve 200 milyon dolar ek yatırımla toplamda 400 milyon dolar sermayeyle kurulan Siirt Madenköy Bakır İşletmesi Konsantratör Tesisi, doğrudan 1150 kişiye iş imkânı sağlıyor” ifadeleri kullanılıyordu.
Aynı haberde, “Yetkin kişiler tarafından eğitimleri verilen ve Halk Eğitim Müdürlüğü tarafından sertifikalandırılan 35 kişilik maden kurtarma ekibiyle yürütülen sürekli eğitim programları, çalışanların yeteneklerini arttırarak, gelişmiş teknik ekipmanlarla iş gücünü yükseltiyor” gibi şeylerden de söz edilirken, ayrıca Cengiz Holding’in fidan dikimleri ve doğaya duyarlılığı öne çıkarılıyordu.
Şêrwan: Suç mahalli
Oysa zaten 2016’dan sabıkalı olan ocakta bir şeyin değişmediği, önceki gün açığa çıktı. Hatırlanacağı gibi 18 Kasım 2016’da aynı bölgede, o zaman Ciner Holding’e bağlı olan ocaklarda korkunç bir göçük gerçekleşmiş, büyük ihmallerin sonucu olduğu belgelerle kanıtlanan göçükte 16 emekçi diri diri toprağa gömülmüştü. Katliamla ilgili mahkeme kararı 7 yıl sonra 17 Kasım 2023’te çıktı. Göçük nedeniyle işletme sahası yetkilisi iki sanığa toplam 19 yıl 5 ay hapis cezası verilirken, mahkeme, medya patronu Turgay Ciner’in maden şirketi hakkında suç duyurusunda bulundu. Hazırlanan bilirkişi raporunda bizzat holdingin kusurları sayılırken, olayın “öngörülemez bir felaket” olmadığı açıkça ortaya konuldu.
Seri cinayetler sürüyor
Aynı madenlerde şimdi ise Cengiz Holding var ve durum, AA’nın övgü dolu haberlerine rağmen değişmiş değil. Önceki gün gerçekleşen göçükte yine üç madenci yaşamını yitirirken, uzmanlar ve sendikacılar, yine aynı zihniyetin devam ettiğini belirtiyor. MA’dan Fethi Balaman’a konuşan TMMOB İl Koordinasyon Kurulu Sêrt Sekreteri Fırat Şimşek, “Yine ihmal var. Bu maden sahası sabıkalı” dedi. Şimşek, maden kazasına dair şu bilgileri paylaştı: “Vardiya değişimi olmadan önce madden içinde bir şişkinlik oluşmuş. Çökme ihtimaline karşı 5 kişiye bildirilmiş. 5 kişi müdahaleye giderken çökme meydana geliyor ve 3 kişi yaşamını yitirdi. Ben de bir iş güvenliği uzmanıyım, böylesi durumlarda önce iş tekniği analizi yapılır. Maden içinde bir çökme ihtimali olduğunda önlem alınarak, müdahale edilir. Ancak önlem demek para demek bunun için önlem alınmadığını düşünüyoruz. Bu bir cinayettir” dedi.
Karakol bol önlem yok
Maden sahasının dört tarafının karakollarla çevrili olduğunu ifade eden Şimşek, saha için alınan “güvenlik” önleminin işçiler için alınmadığını belirtti. Şimşek, “O madden bölgesinde alınan güvenlik had safhada. Bu güvenlik işçilerin güvenliği için değil. Oraya ulaşımları, denetimleri engellemek için alınan bir güvenlik, 4 tarafı karakollar ile çevrili bir yer. Gitmek istediğimizde muhatap bulamıyoruz. Oralara giremiyoruz bile” ifadelerini kullandı. Dev Maden- Sen Genel Başkanı Tayfun Görgün ise BirGün’e yaptığı açıklamada, daha önce felaketlerden ders çıkarılmadığını kaydederek, “Kamu madenciliğinde dahi bu güvenliksiz ve güvencesiz çalışma biçimleri yaygınlaşmış durumdayken, özel sektör madenciliğinde koşullar daha vahim ve ölümcüldür” diye konuştu. HABER MERKEZİ
DBP: Ölümlerin arkasında iktidar var
3 madencinin yaşamını yitirdiği maden ocağı önünde konuşan DBP Eş Genel Başkanı Keskin Bayındır, yaşanan ölümlere tepki gösterdi. Bayındır’la birlikte HEDEP Sêrt Milletvekilli Sabahat Erdoğan Sarıtaş, TJA, Barış Anneleri Meclisi, yerine kayyım atanan Sêrt Belediyesi Eşbaşkanı Berivan Helen Işık ve partilerin il örgütleri kazanın yaşandığı madende basın açıklaması gerçekleştirdi. Burada konuşan Bayındır, “Bu bir kaza değil, iktidarın desteğini arkasına alan talancı Cengiz Holding sorumludur. İşçi ölümlerinin arkasında iktidarın desteği var. Emekçiler bir sömürü ile karşı karşıya, iş güvenliği ve sağlığının ortadan kalktığı bir dönemdir” diye konuştu.
AKP döneminde 40 bine yakın emekçinin yaşamını yitirdiğini hatırlatan Bayındır, “Bu iktidar emekçilere savaş açmıştır. İktidarın sömürü politikasına izin vermeyeceğiz” dedi.
Suç ölenlere kalacak
Olaya ilişkin teknik bilirkişileri ön raporlarında, yaşanan çoklu ölüm olayında vefat edenlerin bulunmaması gereken yerde bulundukları, olayın gece vardiyası esnasında cereyan ettiği, vardiya itibari ile yetkili kişilerin bizatihi vefat eden mühendislerin olduğunun tespit edildi. Vefat eden kişilerin iş makinesine yakın durdukları ve devam eden faaliyetin bulunduğu alanın dışında bir alanda beklenmeyen yerde akma olayının gerçekleştiği değerlendirildiği ve bu alanın tehlikeli alan olduğu, bu kapsamda herhangi bir kişinin veya kişilerin olayda bir ihmali olmadığı detaylı rapor neticesinde asıl kanaatleri bildirecekleri belirtildi.
Teşviklere devam
Cengiz Holding’in sahibi olduğu, 3 işçinin yaşamını yitirdiği Eti Bakır, daha önce devlet teşvikleriyle gündeme gelmişti. Resmi Gazetede yayınlanan 2021 mart teşvik listesine göre Eti Bakır’ın Adıyaman’da bulunan tesisi için, 10 yıl sigorta primi işveren hissesi, 10 yıl gelir vergisi stopajı desteği, 10 yıl sigorta primi desteği, yüzde 90 vergi indirimi, yüzde 50 yatırıma katkı oranı, KDV istisnası ve faiz desteği gibi teşvikler verilmişti.
