Rasime Şebnem Korur Fincancı, 21 Mart 1959 günü İstanbul’a doğdu. İlkokuldan sonra okuduğu Kadıköy Maarif Koleji’nden 1978 yılında mezun oldu. Bu liseden mezun olurken ve girdiği İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Tıp Fakültesi’nde devrimci görüşlerle tanıştı.
Aslında fizik, uçak ya da makina mühendisi olmak istiyordu ama ailesinin telkini ve baskısıyla tıbbı seçmişti. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi, o yıllardaki pek çok üniversite gibi çok politik yerdi. Nitekim ilk yılın yarısı boykotla geçti. 1 Mayıs Mahallesi’nde sağlık taraması yaparak geçirdiği günlerde, halkın durumunu yakından gözlemleme şansını elde etti.
Cerrahpaşa’dan mezun olup, hekim olduğunda mecburi hizmeti Antep’e çıktı. Bu arada, evlenmiş ve bir çocuğu olmuştu. Çocuk annede, eşi İstanbul’da kaldı. Antep’teki hekimlik günlerinde, ilaç alamayan, evinde soba yakamayan insanlara yardımcı olamadığını gördü ve klinikte çalışmaktan vazgeçti. Patoloji istiyordu ama asistan olarak oraya giremiyordu. Adli Tıp’ta kadro açılınca, oraya geçti ve İstanbul’a döndü.
Fincancı, kayıplar, faili meçhuller, işkenceler, ölümlerle geçen süreçte önce doçent, sonra profesör oldu. Anabilim Dalı Başkanı oldu. Görevden alındı; mahkeme kararıyla geri döndü. Adli Tıp Kurumu 1. İhtisas Kurulu üyesi, sonra kurul başkanı oldu. Görevden alındı, mahkeme kararıyla geri döndü, bir süre sonra tekrar alındı…
Bu arada, Adli Tıp Uzmanları Derneği’nin kurucu üyeliğini ve başkanlığını yaptı. İstanbul Tabip Odası’nın Genel Sekreterliğini üstlendi. Türkiye İnsan Hakları Vakfı’nın kuruluşuna katıldı. Mesleğiyle ilgili çeşitli uluslararası kuruluşlarda görev aldı. Uzmanlık alanıyla ilgili olarak doktor eğitimlerine katıldı. BM Uluslararası Savaş Suçları Mahkemesi adına Bosna’daki toplu mezarlardan çıkarılan cesetlere otopsi yapılmasından, BM İstanbul Protokolü’nün hazırlanmasına kadar işkencenin ortaya çıkartılması, işkencecilere “suçüstü” yapılması ve işkencenin önlenmesi için için hem Türkiye’de hem de uluslararası platformlarda büyük bir mücadele verdi.
İşkence yapan resmi görevlilere karşı bilimin ve uzmanlığının ışığında verdiği raporlar defalarca valilerin, emniyetçilerin, hatta mensubu olduğu üniversitenin rektörünün hedefi haline gelen Şebnem Korur Fincancı, Türk Tabipleri Birliği, İstanbul Tabip Odası, Türk Patoloji Derneği, Forensic Science Society (İngiltere), Académie Internatıonale de Médecine Légale et de Médecine Sociale, International Academy of Legal Medicine, New York Academy of Sciences, İnsan Hakları Eğitimi On Yılı Ulusal Komitesi Cezaevleri Çalışma Grubu, Association de Droit Penale Internationale, Başbakanlık İnsan Hakları Danışma Kurulu ve benzeri kurumlarda görev yaptı.
Halen Türkiye İnsan Hakları Vakfı Başkanı olan Fincancı, Sınır Tanımayan Gazeteciler Örgütü Türkiye Temsilcisi Erol Önderoğlu ve yazar Ahmet Nesin ile birlikte Özgür Gündem gazetesi ile dayanışma amacıyla başlatılan “bir günlük nöbetçi genel yayın yönetmenliği” kampanyasına katılmaları nedeniyle “terör örgütü propagandası yapmak” suçlaması ile 20 Haziran 2016 günü tutuklandı.
Mahkeme gerekçe olarak, “üç kişinin gazetenin genel yayın yönetmenliğini üstlendikleri tarihlerde yayımlanan haber içerikleri ve görsellerde silahlı terör örgütü PKK/KCK veya bu örgüte bağlı alt yapılanmaların propagandası mahiyetinde yazılar yazıldığı, örgüt adına suç işleyen, güvenlik güçleriyle çatışan kişilerin övüldüğünün anlaşıldığı” belirtildi. Fincancı, 30 Haziran 2016’da, Erol Önderoğlu ile birlikte tahliye edildi.
İngilizce, Almanca ve Klasik Yunanca bilen Şebnem Korur Fincancı’nın aldığı ödüllerden bazıları şunlardır: IRCT Bent Sorensen Grant (1997), İstanbul Üniversitesi Uluslararası Bilime Katkı Belgesi, (1999), İstanbul Tabip Odası Sevinç Özgüner İnsan Hakları, Barış ve Demokrasi Ödülü (2000), Diyarbakır Tabip Odası Barış, Dostluk ve Demokrasi Ödülü (2000), Açık Sayfa Barış, Demokrasi ve Hukuka Katkı Ödülü (2000), International People’s Lawyers Eminent Person Grant (2000), BEKSAV Ödülü (2001), Lider Kadınlar ödülü (2014) ve Hrant Dink Ödülü (2014).
