Coronavirüs salgını etkileri ekonomik ve sosyal bakımdan daha net rakamlarla ifade edilmeye başladı. Bunlardan ilki Dünya Bankası’dan geldi. DB, Covid-19’un küresel çapta yol açtığı ekonomik sonuçlara dair I. Dünya Savaşı’yla yapılan karşılaştırmayı rakamsal olarak ifade etti. Buna göre, 2020 yılında küresel ekonominin yüzde 5, kişi başı gayrısafi yurtiçi hasılanın (GSYH) da yüzde 6.2 küçüleceğini tahmin ediyor. 2014’teki küçülme ise yüzde 6.7 idi. Gerçekleşmesi kuvvetle muhtemel olan bu tablo aynı zamanda II. Dünya Savaşı’ndan (yüzde 17.6) bu yanaki en büyük resesyon (durgunluk) anlamına geliyor. Dünya Bankası’nın Kalkınma Beklentileri Grup Direktörü Ayhan Köse ve Kıdemli Ekonomist Naotaka Sugawara’ya göre, Covid-19 nedeniyle gelişmekte olan ülkelerin büyük çoğunluğu yüzde 60 küçülme yaşayacak. Ayrıca birçok ülkede kişi başı GSYH, 1870’ten bu yanaki en büyük düşüşe uğrayacak. Bunu destekleyici bir açıklama da Nobel ödüllü ekonomist Joseph Stiglitz’den geldi. Stiglitz, “Post-Kovid Öncelikleri” başlıklı makalesinde, virüs kontrol altına alınana kadar ekonomik toparlanma olamayacağının altını çizdi.
Çarpıcı bir açıklama da BM Gıda Hakkı Özel Raportörü Olivier De Schutter’den geldi. Schutter koronavirüs krizinin 2030 yılına kadar küresel yoksulluğu bitirmeye yönelik çalışmaları çökerttiğini vurguladı. Alman Açlıkla Mücadele Örgütü (Welthungerhilfe) Başkanı Marlehn Thieme, küresel çapta açlık sorunu yaşayan insan sayısının yakın gelecekte bir milyar kişiye çıkabileceği uyarısında bulundu. Tüm bunlara yol açan politikayı Alman Dışişleri Bakanı Heiko Mass’ın sözleri deşifre ediyor. BM’de konuşan Mass, coronavirüs salgınının dahi Libya’daki gelişmelere engel olamadığını vurgularken, “Tüm dünya sınırlarını kapatırken Libya kentlerine silah ve paralı asker dolu gemiler, uçaklar ve kamyonlar geldi” diye konuşuyor.
*
İş ve ekmek aslanın ağzında!
Dünya Bankası küresel ekonomideki küçülmeyi yüzde 6.2 olarak öngörürken, Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü (OECD) de, pandemi nedeniyle işsizliğin 1929’daki “ekonomik kriz”in oranlarına tırmanabileceği uyarısında bulundu. OECD, üye ülkelerdeki işsizlik oranının yılın 4. çeyreğinde yüzde 9,4’e, ikinci bir dalga yaşanması halinde, yüzde 12,6’ya kadar çıkabileceği öngörüsünde bulunuldu. OECD ülkeleri arasında geçen yıl işsizlik oranı ortalama yüzde 5,3 olarak kaydedilmişti. OECD bu uyarıyı yaptığı sırada ABD’nin en büyük hava yolu şirketi United Airlines, pandemi nedeniyle 36 bin çalışanını zorunlu izne çıkarabileceğini duyuruyordu. 138 bin kişiyi istihdam eden Lufthansa’nın iflastan kurtarılması ise hükümetin devreye girmesiyle sağlandı. Alman Sendikalar Birliği (DGB) yöneticilerinden Anja Piel krizin sosyal eşitsizlikleri gösterme konusunda bir mercek işlevi gördüğüne dikkat çekiyor. Piel krizin, düşük gelir grubundan ve eğitim düzeyi düşük olanları etkilediğini ifade ederek, “Çoğunlukla evden çalışamıyorlar. Pandemi öncesinde düşük geliri olanlar şu anda gelir kaybı ile yüzleşmek zorunda” diyor. Bu durumun en çok yaşandığı hizmet sektörü içinde önemli bir pay edinen Turizm sektörü, 2020 sezonunun kapatmış görünüyor. Antalya’da 5 yıldızlı turistik tesisi bulunan Kemal Şahin, dünya turizm sektörünün bu yıl 1.200 milyar dolar kaybedeceği, istihdamın da 100 ila 120 milyon kişi azalabileceği öngörüsünü paylaşıyor. Dünya Gazetesi’ne konuşan Şahin, Türkiye’nin turizmdeki gelir kaybının yüzde 78’e yükseleceğini kaydederken, ’’Turizm ile bağlantılı sektörlerle birlikte 1 milyondan fazla kişi istihdamı ile Türkiye ekonomisinde önemli bir yer tutuyor” sözleriyle turizmin işsizlik açısından kritik önemine vurgu yapıyor. “Kısmi Çalışma Ödeneği” ve “Ücretsiz izne çıkarma” kararının bir ay daha uzatılmasına rağmen geçim derdi ağırlaşıyor. İş bulma en büyük sorun olurken birçok kişi şimdiden soluğu köyde almaya başladı.
*
Elmalı Kooperatifi’nde hasat zamanı!
Dersim Mazgirt’e bağlı Peri Belediyesi sınırları içinde faaliyet yürüten Elmalı Kooperatifi küçük adımlarla var olma mücadelesinde yeni bir aşama kaydetti. Uzun bir süre faaliyet yürütemeyen kooperatif son üç yıldır Mazgirtliler Derneği’nin çabasıyla yeniden canlılık kazanmaya başlarken, son yerel seçimde Peri Belediye Başkanı seçilen Orhan Çelebi’nin desteği ve yeni seçilen kooperatif yönetiminin gayretleri ile daha bir yoğunlaşmış durumda. Elmalı Kooperatifi Başkanı Yusuf Polat, bu yıl kooperatif olarak 230 dönüm arpa ektiklerini ve önceki gün başlayan arpa hasadında şimdiye kadar 24 ton arpa ettiklerini, tamamının biçilmesiyle bunun 60 tonu bulacağını söyledi. Polat, bunun yanı sıra kooperatif işbirliğiyle 16 dönüm mercimek, 24 dönüm de kuru fasulye ekimi yapıldığını, kooperatif üyelerinin nohut ve buğday ekiminin de oldukça verimli olduğunun altını çizdi. Bolca sebze ekimi de yapıldığını söyleyen Polat, Mazgirtlilerin desteğini bekliyor.
