Rusya-Ukrayna Savaşı 34. gün de durmadı. Rusya ile Ukrayna heyetleri Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde buluştu. Irak, Federe Kürdistan, Şengal hattı, Suriye, Libya’da Türkiye-SMO ittifakının operasyonları sürerken Erdoğan’ın açış konuşmasında ateşkes ve barışın öneminden söz etmesi dikkat çekti: “Ölen her insan, yıkılan her bina, refah yolunda harcanması gerekirken havaya savrulan toprağa gömülen her kaynak ortak geleceğimizden kopartılan bir değerdir”
Rusya’nın Ukrayna’ya saldırıları 29 Mart’ta da sürdü. Kherson’un kuzeybatısında olan ve Odess’ya yakın bulunan Mikolayiv (Mykolayiv) kentinin Valisi Vitaliy Kim, yaptığı açıklamada, Mikolayiv Valiliği’ne saldırı olduğunu, binanın yarısının yıkıldığını, valinin makam odasının da isabet aldığını duyurdu. Yaklaşık 100 kişinin kurtulduğunu belirten Kim, enkaz altında 8 sivilin kaldığını söyledi.
İstanbul’da yüz yüze görüşme
Ateşkes çağrıları yapılırken Rusya ile Ukrayna arası müzakereler de İstanbul’a taşındı. Heyetlerin görüşmesi öncesi açış konuşmasında Erdoğan “Malumunuz görüşmelerde arabuluculuk rolümüz bulunmuyor. Ancak sizler talep ettiğiniz müddetçe ihtiyaç duyduğunuz sürece kolaylaştırıcı imkanları sağlamaya devam edeceğiz” dedi.
Rusya’nın Ukrayna’ya 24 Şubat 2022’de Ukrayna’ya saldırısının ardından Belerus’un Gomel ve Brest kentlerinde yapılan yüz yüze müzakereler İstanbul’a taşındı. 28 Mart akşamı İstanbul Atatürk Havalimanı’na inden Rus ve Ukrayna heyetleri 29 Mart sabahı Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde bir araya geldi
Rusya-Ukrayna müzakere heyetlerinin “Dolmabahçe Müzakereleri” öncesi Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan salı sabahı saat 9.40 sularında açış konuşması yaptı. Erdoğan “Adil bir barışın kaybedeni olmayacağına inanıyoruz. Çatışmanın uzaması hiç kimsenin yararına değildir” dedi.
Erdoğan şunları söyledi: “Böylesine kritik bir dönemde sizleri misafir etmekten barışı tesis etme yolundaki gayretlerinize katkı sağlamaktan memnuniyet duyuyoruz. Toplantılarınızın ve yapacağınız görüşmelerin şimdiden ülkeleriniz bölgemiz ve tüm insanlık için hayırlara vesile olmasını diliyorum. Liderlerinizin talimatları doğrultusunda yürüttüğünüz müzakere süreci barışa dair ümitleri yeşertmiş, tüm dünyayı heyecanlandırmıştır. Görüşmeleri bu kapsamda canı gönülden destekliyoruz. Ülkeleriniz adına büyük gayret gösterdiniz göstermeye de devam ediyorsunuz. Bu nedenle sizleri şahsım, milletim adına ayrıca tebrik ediyorum. Beşinci haftasına giren çatışmalar dostunuz ve komşunuz olarak bizleri gerçekten derinden üzüyor. Krizin başladığı ilk günden itibaren tırmanmanın önüne geçilmesi amacıyla her düzeyde samimi gayret sarf ettik. Aramızdaki dostluk, komşuluk, insani yakınlık özellikle bu hukukun yerine getirmeye çalıştık.”
Barışın önemi vurgusu
Barıştan söz eden Erdoğan şöyle devam etti: “Türkiye olarak barış ve istikrar için bölgemizde ve ötesinde sorumluluk üstlenmekten hiç bir zaman kaçınmadık kaçınmayız. Adil bir barışın kaybedeni olmayacağına inanıyoruz. Çatışmanın uzaması hiç kimsenin yararına değildir. Ölen her insan, yıkılan her bina, refah yolunda harcanması gerekirken havaya savrulan toprağa gömülen her kaynak ortak geleceğimizden kopartılan bir değerdir. Bu trajediyi durdurmak tarafların elindedir. Bir an önce ateşkesin ve barışın sağlanması her kesin faydasına olacaktır. Artık görüşmelerden somut sonuçların alınması gereken bir döneme girdiğimizi düşünüyoruz. Gelinen aşama itibarıyla heyet üyeleri olarak sizler tarihi bir sorumluluk üstlendiniz. Tüm dünya sizlerden gelecek hayırlı ve müjdeli haberleri bekliyor.”
‘Arabuluculuk rolümüz bulunmuyor’
Arabuluculuk konusunda Erdoğan şöyle devam etti: “Liderlerinizin yönlendirmesiyle barışın temelini atıyorsunuz. İşinizi kolaylaştıracak her türlü katkıya biz hazırız. Malumunuz görüşmelerde arabuluculuk rolümüz bulunmuyor. Ancak sizler talep ettiğiniz müddetçe ihtiyaç duyduğunuz sürece kolaylaştırıcı imkanları sağlamaya devam edeceğiz. Görüşmelerde zor ve çetrefilli konuları ele aldığınızın elbette farkındayız. Bununla birlikte masadaki önerilerin ve varılacak uzlaşmanın ileride sağlanacak nihai barışın temelini oluşturacağı da muhakkaktır. Sorumluluk duygusu, özveri ve yapıcı bir anlayışla kalıcı, hakkaniyete dayalı, sürdürülebilir bir çözüme ulaşabileceğinize eminim. Sizlerin müzakerelerde sağlayacağınız ilerleme bir sonraki aşama olan liderler düzeyindeki teması da mümkün hale getirecektir. Böyle bir görüşmeye de ev sahipliği yapmaya hazırız. Sizlerin burada bir araya gelmesi bile dünyada ve ülkelerinizde başlı başına bir umut sebebidir. Barışa giden yoldaki gayretlerinizin hayırlı neticelere dönüşmesini her biri değerli dostum olan devlet başkanlarınıza en kalbi selamlarımı iletmenizi sizlerden istirham ediyorum. Yürüteceğiniz müzakerelerde hepinize başarılar diliyorum.”
Görüşmelere geçildi
Erdoğan’ın konuşması sonrası Rusya ve Ukrayna heyet başkanları görüşme yaptı. Baş başa görüşme 1 saat 20 dakika sürdü. Bu heyet başkanları görüşmesinin ardından heyetler arası görüşmeye geçildi.
Roman Abramoviç de yer aldı
1991’de Sovyetler dağılınca ordu-polis-istihbaratçıların ve Boris Yeltsin gibi politikacıların desteğiyle işletmeleri yağmalayarak son 31 yılda milyarder olan oligarklardan Roman Abramoviç de Dolmabahçe’deki görüşmelerde yer aldı.
AB ülkeleri mallarına ve Chelsea FC’ye el koyunca Abramoviç yatlarını Türkiye’ye kaçırmıştı.
Görüşmenin sonu
Rusya ve Ukrayna müzakere heyetlerinin Dolmabahçe görüşmesi saat 14 sularında sona erdi.
NATO 5. maddesinin benzerini ve garantör ülkeler istediler
Dolmabahçe’deki görüşmede Ukrayna heyeti “Savaşı sona erdirmek için Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü ve geleceğini sağlamak için önemlidir. Bunlar Ukrayna’nın güvenliğini garanti edecek. Bunun NATO’nun 5. maddesine benzer olmasını istiyoruz” dedi.
Ukrayna Halkın Hizmetkarı Partisi Başkanı David Arakhamia da garantö olmasını istedikleri ülkeleri açıkladı. Arakhamia “İstişareler 3 gün içerisinde yapılabilir. Sonrasında imzayı atan kişiler bizim için güvenlik teminatını sunabilirler. Artık güvenliğimizin sağlanması için ne gerekiyorsa… Bizim teklifimiz bu şekildedir. Garantör olarak, BM Güvenlik Konseyi ülkeleri, Çin ve Rusya da orada var, onlardan ayrıca bahsedeceğim. ABD, Fransa, Türkiye ki şu anda buradayız, Almanya, Kanada, Polonya ve İsrail” dedi.
Podolyak: Bugünkü güvenlik sistemi değişmeli
Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Danışmanı Mihail Podolyak, İstanbul’daki Cumhurbaşkanlığı Dolmabahçe Çalışma Ofisi’nde yürütülen müzakerelerin tamamlanmasının ardından açıklamalarda bulundu.
Bugün itibarıyla bu görüşme sonucunda hem Rusya’nın hem de garantör ülkelerin kabul edebileceği maddelere ulaştıklarını kaydeden Podolyak “Bugünkü görüşmenin sonuçları cumhurbaşkanları seviyesinde bir görüşme yapılması için yeterlidir” ifadesini kullandı.
Podolyak insani ateşkes ve koridorların açılmasına ilişkin de Ukrayna heyetinin teklif ettiği formata göre askeri birliklerin yerlerinin değiştirilmesine ilişkin manevraların tamamlanacağını belirtti.
İki ülke liderinin görüşme ihtimalinin ortaya çıkması için müzakerelerde netliğe ihtiyaç duyduklarını kaydeden Podolyak “Bugün itibarıyla kabul edilen belgeler buna yeterli” dedi.
Rus heyetinin yapıcı olduğunu ancak görüşmelerin kolay ilerlemediğini kaydeden Podolyak “Ukrayna halkının kahramanca mücadelesi yeni bir güvenlik formatının lazım olduğunu gösteriyor ki böyle savaşlar tekrarlanmasın” diye konuştu.
Podolyak ayrıca, Ukrayna Cumhurbaşkanı Zelensky’nin, bunu yabancı ülkelerin parlamentolarına, cumhurbaşkanlarına devamlı olarak söylediğini ve yeni güvenlik sisteminin ilk adım atanı olduğunu kaydederek “Dünyanın şunu anlamasını istiyoruz. Bugünkü güvenlik sistemi değişmeli” diye konuştu.
Kremlin’den zehirlemeye yalanlama
ABD gazetelerinden Wall Street Journal, Rus oligark Roman Abramoviç ve Ukraynalı barış müzakerecilerinin 3-4 Mart arasında Kiev’de katıldıkları barış görüşmesi sonrasında zehirlenme semptomları yaşadığını iddia etti. Zehirleme iddiası yoğun olarak işlenince Kremlin açıklama yaparak yalanladı. Rusya resmi ajansı Sputnik “Kremlin, Abramoviç’in Rusya-Ukrayna görüşmelerinin bir aşamasında zehirlendiğine ilişkin haberleri yalanladı” ifadesi kullandı.
Kremlin ayrıca “Abramoviç, Rusya-Ukrayna görüşmelerinde yer alıyor, ancak Rusya heyetinin üyesi değil” açıklaması yaptı.
Zelensky: İrpin kurtarıldı
Ukrayna Devlet Başkanı Vlodimir Zelensky 28 Mart’ta ulusa sesleniş konuşması yaparken Kiev yakınındaki İrpin bölgesinin Rus güçlerinden kurtarıldığını söyledi ve şehrin kurtarılmasında yer alanlara teşekkür etti.
Rusya ordusunun Kiev bölgesinden geri püskürtülmeye devam edildiğini belirten Zelensky şunları söyledi: “Kurtarılan bölgeler henüz güvenlikli değil. Çatışmalar sürüyor. Rus ordusu hala eyaletin kuzeyini elinde tutuyor ve bunun için kaynaklara ve insan gücüne sahipler. Ayrıca kayıplara uğrayan birliklerin savaş kabiliyetini geri kazanmaya çalışıyorlar.”
Zelensky konuşmasında Rusya’ya karşı uygulanan yaptırımların sertleştirilmesi ve amacına uygun işlemesi gerektiğini savundu. Zelensky “Yaptırımlar, amacına uygun işlemelidir. Bunları atlatmak için (Rusya’ya) hiçbir yol bırakılmamalıdır. Tüm demokratik dünyanın hedefi bu olmalıdır. Önleyici yaptırım paketi uygulanmadı ve tam ölçekli savaş başladı. Şimdi kimyasal silah kullanacağı takdirde Rusya’ya yaptırımların sıkılaştırılacağı, örneğin Rus petrolünün Avrupa’ya arzına ambargo uygulanacağı konusunda bazı çevrelerden imalar yapılıyor. Söylenecek kelime bulamıyorum. Durum ne hale geldi. Biz canlı insanlar Rusya’nın kimyasal silah kullanmasını beklemeliyiz, öyle mi?
Rus ordusunun daha önce yaptıkları, beyaz fosfor bombası kullanmaları, kimyasal üretim tesislerini ve nükleer santralleri vurmaları petrol ambargosunu hak etmiyor mu? Yaptırım paketlerinin yeterince etkili ve ciddi olması bizim için önemli. Yaptırımlar zayıf kalırsa veya yetersiz olursa Rusya yönetimi şu anda yaptıklarının daha fazlasını yapabilecekleri konusunda tehlikeli bir yanılsamaya düşer ve bunu binlerce Ukraynalı canlarıyla öder” diye konuştu.
Rusya Savunma Bakanı Şoygu: NATO uçak gönderirse yanıt vereceğiz
Gazete Duvar’ın haberine göre Rusya Savunma Bakanı Sergey Şoygu, Ukrayna Devlet Başkanı Vlodimir Zelensky’in NATO ülkelerinden savaş uçağı istemesi ve Batı ülkelerinin Ukrayna’ya silah tedarik etmesiyle ilgili konuştu.
Rus haber ajansı Interfax’a dayandırılan habere göre, Şoygu, “Ukrayna’da hedeflere ulaşılana dek özel askeri operasyon devam edecek. Bazı NATO ülkeleri liderlerinin Ukrayna’ya uçak ve hava savunma sistemleri sağlanması maksadıyla ilgili açıklamalarını izliyoruz. Bunların gerçekleşmesi halinde uygun bir yanıt vereceğiz” diye konuştu. Batı ülkelerinin Ukraynalıları kontrolsüzce silahlandırmasının “Avrupa halkları için bir tehdit oluşturabileceği”ni belirten Şoygu, “Ukrayna’ya ölümcül ve kontrol edilemez bir şekilde silahlar tedarik eden Batı’nın tutumu sorumsuzca. Bu durum nihayetinde Avrupalılar için bir tehdit oluşturabilir” dedi.
Baltık büyükelçileri Moskova’ya çağrıldı
Rusya Dışişleri Bakanlığı, bazı Rus diplomatları sınır dışı eden Letonya, Estonya ve Litvanya’nın büyükelçilerini çağırdı. Letonya, Estonya ve Litvanya, mart başlarında, koordine şekilde toplam 10 Rus diplomatı sınır dışı etmişti.
Biden: Geri adım atmıyorum
ABD Başkanı Joseph Biden’ın Polonya ziyareti esnasındaki, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için sarf ettiği “Bu adam iktidarda kalamaz” sözleri ABD basınında tartışma konusu oldu. Beyaz Saray, Biden’ın bu açıklamasından kısa süre sonra yaptığı yazılı açıklamada, bunun Rusya için bir rejim değişikliği çağrısı olmadığını belirtmişti.
Biden ise 28 Mart’ta yaptığı açıklamada söz konusu ifadeler hakkında, “Ben bu konuda geri adım atmıyorum. Putin’in barbarca eylemlerinden duyduğum öfkeyi dile getiriyordum. Ukraynalı aileler ile görüştükten kısa süre sonra bu açıklamayı yaptım. Burada herhangi bir politika değişikliğinden bahsetmiyordum. Ayrıca bu sözler için özür dilemeyeceğim” dedi.
Beyaz Saray’da Biden’a soru soran bir gazeteci, “Amerikan tarihinde en uzun süreli dış politika tecrübesi olan kişi sizsiniz. Siz Amerikan Başkanısınız ve nükleer silahları olan bir ülkenin başkanı hakkında söylediklerinizin politika olmadığını mı söylüyorsunuz?” yorumunu yaptı. Washington Post gazetesine konuşan uzmanlar ise bu söylemin Putin’in Ukrayna’ya karşı daha da sertleştirebileceği endişelerini dile getirdi.
İngiltere Dışişleri Bakanı Liz Truss: İğrenç taktik uyguluyor
Rusya’ya karşı sertlik yansılı İngiltere’nin Dışişleri Bakanı Liz Truss, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’i Ukraynalı sivilleri kaçırmak gibi “iğrenç taktik” kullanmakla suçladı. Liz Truss, Twitter hesabından paylaştığı bir gönderide Putin’in “çaresiz önlemlere başvurduğunu” söyledi. Truss, Ukraynalı bir insan hakları grubu olan Zmina’nın, esir alınan düzinelerce insanın kimliğini tespit ettiklerini açıkladığı mesaja atıfta bulundu. Grup ayrıca “binlerce” Ukraynalının kendi istekleri dışında Rusya’ya götürüldüğünü iddia etmişti.
Zelensky Danimarka Parlamentosuna konuştu
Ukrayna Devlet Başkanı Vladimir Zelensky bugün Danimarka parla mantosuna video konferans yöntemiyle bağlanarak milletvekillerine seslendi.
Zelensky, Ukrayna’nın güneyindeki liman kenti Mıkolayiv’de Rusya askerlerinin bugün bir binaya saldırısı sonucu yedi kişinin öldüğünü ve 22 kişinin yaralandığını söyledi. Zelensky, “İnsanlar hala enkaz altında. Onlar Rusya için hiçbir tehdit oluşturmuyordu” dedi.
Ukrayna lideri, Azak Denizi kıyısındaki bir diğer liman kenti Mariupol’da da Rusya askerlerinin kuşatmasının sürdüğünü belirterek “Rus birliklerinin Mariupol’da yaptıkları tüm dünyanın gözü önünde gerçekleşen bir insanlık suçudur” ifadelerini kullandı
Rusya heyeti geri döndü
Rusya heyeti geldiği uçakla saat 17.00 sıralarında ülkelerine geri döndü. Heyeti, Rusya Başkonsolosluğu yetkilileri uğurladı.
Müzakerelerin 28 Mart’ta başlaması planlanıyordu ancak 29 Mart’ta başladı. 28 Mart ile 30 Mart arası sürmesi de planlanmıştı, ancak birkaç saat sürdü.
Belçika ve İrlanda da Rus diplomatları sınır dışı etti
Belçika, casusluk yaptığı şüphesiyle 21 Rus diplomatı sınır dışı etti. İrlanda’nın da 4 diplomatı sınır dışı ettiği öğrenildi. Hollanda da aynı gerekçeyle 17 Rus diplomat hakkında sınır dışı etme kararı almıştı.
Biden: Rusya’yı takip etmeye devam edeceğiz
ABD Başkanı Joe Biden, Rusya ve Ukrayna heyetlerinin Türkiye’deki müzakerelerini izlediklerini ve Rusya’nın bundan sonraki adımlarını takip edeceklerini söyledi.
Biden, Singapur Başbakanı Lee Hsien Loong ile Beyaz Saray’da yaptıkları görüşme sonrası basın toplantısı düzenledi.
Toplantıda bir gazetecinin “Rusya’nın bugün Kiev ve Ukrayna’nın kuzeyindeki başka bir şehirde askerlerini azaltacağı açıklamasına ilişkin görüşünüz nedir? Savaşta sona yaklaşıldığı olasılığını görüyor musunuz? Yoksa Rusya’nın yeni askeri çabalarını düzenlemek için zaman kazanmaya çalıştığını mı düşünüyorsunuz?” sorusu üzerine Biden şunları söyledi:
“(Rusya’nın) Eylemlerini görene kadar herhangi bir şey söyleyemem. Dediklerini yapacaklar mı göreceğiz. Bugün Türkiye’de müzakereler oldu. Ben de NATO ortaklarımız Fransa, Almanya ve İngiltere liderleri ile görüştüm. Rusların önerisinin ne olduğunun görülmesi konusunda bir fikir birliği var.”
Biden, Rusya’nın adımlarını izlerken bir taraftan da Rusya’ya yaptırımları ve Ukrayna’ya savunma yardımlarını sürdüreceklerinin altını çizerek “Yaşanan gelişmeleri yakından izlemeye devam ediyoruz” dedi.
Ayrıntılar geliyor
