Rusya-Ukrayna Savaşı 9. gün de devam etti. Rusya ordusunun farklı kentlerdeki bombardımanı sürdü. Avrupa’nın en büyük nükleer santrali Zaporijya Nükleer Santrali etrafındaki çatışmalar ‘Çernobil’ korkusuna neden oldu. Rusya basın yetkilileri BBC’nin internet sitesine erişimi kısıtladı
Rusaya’nın 24 Şubat’ta Ukrayna’ya açtığı savaş 9. gün de durmadı. 4 Mart 2022 Cuma günü de havadan bombardıman sürdü. Zırhlı birlikler nükleer tesislerin olduğu, ağır sanayi fabrikalarının olduğu kentlere ve Karadeniz ile Azk Denizi kıyısı kentlerde ilerlemeye çalıştı.
Başkent Kiev’de 4 Mart’ın ilk saatlerinde de patlamalar oldu. Rus ordusu Perşembe günü ve Cuma günü güney kentlerinde ağır sanayinin ve nükleer santralin olduğu Zaporijya (Zaporizhzhia) kentini kuşatarak almaya çalıştı.
Avrupa’nın en büyük santrali Zaporijya Nükleer Santrali sahasındaki çatışmalar sonucu 3 Mart’ta yangın çıktı. Yangın “Çernobil nükleer santrali faciası”nı akla getirirken bölgede ve birçok ülkede panik yarattı.
Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba “Rus ordusu nükleer tesise her yönden ateş açıyor. Yangın çıktı. Bir patlama gerçekleşirse Çernobil’in 10 katı büyüklükte olacak. Rusya derhal ateşi kesmeli, itfaiyelere izin vermeli” dedi.
Rusya Savunma Bakanlığı ise saldırının korkunç bir provokasyon olduğunu ve Ukraynalı sabotajcılar tarafından düzenlendiğini öne sürdü.
Uluslararası Atom Enerjisi Kurumu da Twitter hesabından, nükleer santralin bombalandığına dair haberleri aldıklarını, Ukraynalı yetkililerle temas içinde olduklarını paylaştı. BBC’ye konuşan Open Nuclear Network adlı sivil toplum kuruluşundan Laura Rockwood, savaşın Ukrayna’nın elektrik altyapısına hasar verebileceğini söyledi.
IAEA Başkanı Rafael Mariano Grossi: Eğitim binasına füzeler isabet etti
Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) Başkanı Rafael Mariano Grossi, basın toplantısında Ukraynalı muhataplarından edindiği bilgileri kamuoyuyla paylaştı. Grossi, nükleer santralin içinde bulunduğu tesiste bir eğitim binasına füzelerin isabet ettiğini, burada bulunan 6 reaktörün ya da reaktörlerle doğrudan bağlantılı yapıların isabet almadığını söyledi.
Grossi, binaya isabet eden füzenin bölgesel bir yangına yol açtığını, yangının oradaki itfaiyeciler tarafından söndürüldüğünü belirterek, “Santraldeki 6 reaktörün bu durumdan etkilenmediği bilgisini paylaşmak çok önemli. Ayrıca radyoaktif madde sızıntısı da yok” diye konuştu. Tesisteki radyoaktif denetleme sisteminin de çalıştığını ifade eden Grossi, radyoaktif durumuna ilişkin ölçümlerin yapıldığı bu sistemin kapsamlı bir şekilde çalışıyor olmasının önemli olduğunu vurguladı.
Grossi, yaşanan bu gelişmenin ardından hem bu tesiste görevli personel hem de Ukraynalı muhatapları için koşulların çok hassas ve sıkıntılı olduğunu belirterek, füze saldırısında 2 güvenlik personelinin yaralandığı bilgisinin kendilerine aktarıldığını söyledi.
Grossi, “Hem Rusya Federasyonu’na hem de Ukrayna’ya, mümkün olan en kısa sürede Çernobil’e seyahat etme eğilimimi ve müsait olduğumu belirttim” ifadesini kullandı.
Johnson ve Biden ile görüşme
Avrupa’nın en büyük, dünyanın ise en büyük 10 nükleer santralinden biri olan Zaporijya Nükleer Santrali’ndeki yangın birçok ülkede gündem oldu.
Rusya Başkanı Vladimir Putin, Belarus Başkanı Aleksandr Lukaşenko ile telefon görüşmesi yaptı.
Almanya Başbakanı Olaf Scholz da Ukrayna Başkanı Zlenksy ile telefon görüşmesi yaptı.
İngiltere Başbakanı Boris Johnson da Zelensky ile telefonda görüştü. Boris Johnson, “Rusya Devlet Başkanı Putin’in pervasız eylemleri tüm Avrupa’nın güvenliğini doğrudan tehdit edebilir” dedi. Johnson, durumun endişe verici olduğunu söyledi ve Rusya’yı santral çevresindeki saldırıları durdurmaya çağırdı.
Ukrayna Devlet Başkanı Vlodimir Zelensky Rusya halkına seslendi, Rus birliklerinin Zaporijya santralini ele geçirmesini sokaklara çıkıp protesto etmelerini istedi. Zelensky, “Rusya halkı, size sesleniyorum. 1986’te Çernobil nükleer felaketinde yaşadıklarımızdan sonra bu nasıl mümkün olur?” dedi.
ABD Başkanı Joseph Biden, Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky ile yaptığı telefon görüşmesinde, Rusya’ya Ukrayna’daki Avrupa’nın en büyük santrali Zaporijya Nükleer Santrali sahasındaki askeri operasyonlarını durdurması ve itfaiye güçlerinin alana erişimine izin vermesi yönünde çağrı yaptı. Biden, Rusya’ya nükleer santral çevresindeki askeri faaliyetlerini durdurarak itfaiye güçlerinin ve acil durum ekiplerinin bölgeye erişiminin sağlanması için çağrı yaptı.
Biden, ABD Enerji Bakanlığı Nükleer Güvenlikten Sorumlu Müşaviri ve Ulusal Nükleer Güvenlik İdaresi Başkanı ile de nükleer santrale ilişkin telefon görüşmesi gerçekleştirdi. ABD Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Ned Price da, yaptığı yazılı açıklamada ABD Dışişleri Bakanı Antony Blinken ve Ukrayna Dışişleri Bakanı Dmitro Kuleba’nın telefon görüşmesi yaptığını aktardı. Price, “Bakan Blinken, Rusya’nın kara, hava ve deniz saldırılarında yaşamını yitirenler için baş sağlığı dilerken ABD’nin Ukrayna’nın acılarını paylaştığını dile getirdi” dedi.
Bir süre sonra yangının söndürüldüğü ve santralde güvenliğin yeniden sağlandığı basına yansıdı. Birleşmiş Milletler yetkilileri, radyasyon seviyelerinin normal olduğunu açıkladı.
Rusya kontrolüne geçti
4 Mart’taki çatışmalar sonrası Zaporijya Nükleer Santrali’nin Rus birlikleri tarafından ele geçirildiği bazı basın organlarında yer aldı. 15 faal nükleer reaktöre sahip Ukrayna, kullanılan elektriğinin yüzde 50 kadarını nükleer santrallerden sağlıyordu.
Rusya iddiası: Binlerce kişi rehin
Rusya Savunma Bakanlığı, Kiev, Harkov, Sumi, Çernigov ve Mariupol’de insani felaketin söz konusu olduğu açıklaması yaptı. Bakanlık iddiasına göre yabancılar da dahil olmak üzere binlerce kişi “Ukraynalı radikallerce” rehin alındığını duyurdu.
Suikast iddiası
The Times gazetesi, Ukrayna Devlet Başkanı Zelensky’nin geçtiğimiz hafta en az üç suikast girişiminden sağ kurtulduğunu iddia etti. İddiaya göre Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesinin ardından suikast timleri üç defa Zelensky’i öldürmeye çalıştı.
Gemi mürettebatı kurtarıldı
Estonya merkezli Vista Shipping Agency şirketine ait Panama bandıralı Helt adlı gemi 3 Mart 2022 günü Odessa açıklarında bir patlama sonucu batmıştı. 6 mürettebatın Ukraynalı yetkililer tarafından kurtarıldığı açıklandı. Geminin Çornomorsk kentindeki limanı terk ettikten sonra Odessa açıklarında demirliyken patlama olduğu kaydedildi.
Savaş başlayınca Ukrayna’daki bir limanda mahsur kalan Bangladeş bandıralı gemi ‘MV Banglar Shamriddhi’ye füze isabet etmişti. Bangladeş Denizcilik Şirketi’ne (BSC) ait geminin üçüncü mühendisi Hasidur Rahman hayatını kaybetmişti. Gemi, Rusya’nın saldırısından önce Ukrayna’nın Olvia Limanına yanaşmıştı. Gemide 29 Bangladeşli denizci bulunuyordu.
Bilanço açıklaması
Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı’ndan yapılan açıklamada, Rus ordusundan 9 bin 166 askerin öldüğü, Ukrayna ordusunun Rusya’ya ait 33 uçak, 37 helikopter, 251 tank, 939 zırhlı araç, 105 top ve 2 hafif sürat teknesini imha ettiği iddia edildi.
Rusya Savunma Bakanlığı, Rus askerlerinden 498’inin öldüğünü, 1597’sinin de yaralandığını öne sürmüştü.
AB Komisyonu askıya aldı
Avrupa Birliği (AB) Komisyonu Sözcüsü Eric Mamer, Rusya merkezli araştırma şirketleriyle artık yeni anlaşmalar yapmama kararı aldıklarını duyurdu. Mamer, “Komisyon, Avrupa Komşuluk Aracı sınır ötesi işbirliği programlarının yanı sıra Baltık bölgesi programında Rusya ve Belarus ile işbirliğini askıya aldı. Aynı şekilde Komisyon, Rus araştırma kuruluşlarıyla yeni sözleşmeler ya da anlaşmalar yapmamaya da karar verdi. Devam eden tüm projeler gözden geçiriliyor” dedi.
ABD’den mülteci kararı
ABD İç Güvenlik Bakanı Alejandro Mayorkas, yaptığı yazılı açıklamada, Rusya’nın saldırılarıyle Ukraynalıların başka ülkelerde mülteci durumuna düştüğünü kaydetti. Mayorkas, ABD’nin Ukraynalıları korumaya devam edeceğini belirterek ABD’nin 1 Mart 2022 itibarıyla ülkedeki Ukrayna vatandaşlarına 18 aylığına geçici koruma hakkı vereceğini duyurdu.
Rusya bazı basın platformlarına sansür koydu
Rusya basın yetkilileri BBC’nin internet sitesine erişimi kısıtladı.
Kısıtlanan basın platformları listesinde Almanya merkezli Deutsche Welle’nin (DW) haber sitesi, Meduza ve Radio Liberty de eklendi. Rusya şubat ayında da DW’nin Rusça servisini kısıtlamış, bazı gazetecilerin akreditasyonunu iptal etmişti.
Ceza verilecek
Rusya’da silahlı kuvvetler hakkında “yalan haber” yayanlara ceza öngören düzenleme kabul edildi
Moskova Borsası yine kapalı kaldı
Rusya’daki Moskova Borsası yaptırımların ardından beşinci iş gününde de kapılarını açmadı.
Zaporijya Nükleer Santrali’ne saldırı haberlerin ardından Çin, Japonya gibi etkin Asya borsaları düştü.
Asya’da petrolün varili de 112 doları geçti.
Küresel şirketlerden durdurma
ABD merkezli konaklama şirketlerinden biri olan Airbnb, Rusya ile Belarus faaliyetlerini sonlandırdı.
Çip üreticisi Intel de Rusya ve Belarus’a çip gönderimini durdurdu.
Marks & Spencer, Türk şirketi Fiba tarafından işletilen Rusya’daki mağazalarına ürün göndermeyi durdurdu.
Derecelendirme kuruluşu “Standard and Poors”, Rusya’nın kredi notunu BB+’dan CCC-‘ye çekti.
Rus şirketi Lukoil’den çağrı
Rusya’nın en büyük ikinci petrol üreticisi olan Lukoil, internetten açıklama yapıp Ukrayna’ya açılan savaşa son verilmesi çağrısında bulundu. “Silahlı çatışmaların derhal durmasını ve diplomatik yollardan müzakerelerin devam etmesini istiyoruz” denildi.
Kremlin Sözcüsü Dmitriy Peskov, zamanın Rusya Başkanı Putin etrafında toplanma zamanı olduğunu söyledi.
Gazprom: Ukrayna üzerinden gaz akışı sürüyor
İngiliz haber ajansı Reuters, Rusya’dan Avrupa’ya gaz akışı sağlayan Yamal-Avrupa hattının durdurulduğunu yazdı. Haber üzerine Rus Gazprom şirketi Avrupa’ya doğalgaz sevkiyatının Ukrayna üzerinden devam ettiğini açıkladı.
Gazprom açıklamasında 4 Mart itibarıyla 109.5 milyon metreküp gaz talebi olduğu bilgisi paylaşıldı.
ABD ile Rusya arası özel hat
ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon), yanlış hesaplamaların, gerginliğin ve askeri vakaların önüne geçmek gibi gerekçelerle Rusya Savunma Bakanlığı ile özel bir telefon hattı kurulduğunu açıkladı.
Suudi Arabistan’dan arabuluculuk çağrısı
Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman, Rusya Başkanı Vladimir Putin ve Ukrayna Başkanı Vlodimir Zelensky ile telefonlaşarak arabuluculuk yapmaya hazır olduğunu iletti.
Japonya acil durum vanasını açtı
Japonya Sanayi Bakanı Hagiuda, Rusya’nın Ukrayna’ya müdahalesinin ardından petrol piyasalarını istikrara kavuşturmak üzere acil durum rezervlerinden 7.5 milyon varil petrolü kullanıma sunacaklarını duyurdu.
NATO: Rusya’nın Ukrayna’da misket bombası kullandığına dair kanıt var
NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg, Rusya’nın Ukrayna’da misket bombası (parça tesirli bomba) kullandığına dair kanıt olduğunu iddia etti ve “Misket bombası kullanıldığını, uluslararası hukuka aykırı şekilde diğer silahların kullanıldığına dair haberlere rastladık” dedi.
NATO dışişleri bakanlarının olağanüstü toplantısının ardından konuşan Stoltenberg, Rusya’nın Ukrayna’yı işgalini “Avrupa’nın on yıllardır karşılaştığı en ağır askeri saldırı” olarak nitelendirdi. Genel Sekreter, Rus güçlerinin daha ağır silahlar kullanması ve Ukrayna genelinde saldırılarına devam etmesinin beklendiği, önümüzdeki günlerin “daha kötü olacağını’ söyledi
NATO’nun bu çatışmada yer almadığını vurgulayan Stoltenberg, “Biz bu çatışmanın bir parçası değiliz ve tırmanıp Ukrayna dışına yayılmamasını sağlama sorumluluğumuz var” dedi.
Stoltenberg, Rusya’ya tüm güçlerini Ukrayna’dan koşulsuz olarak çekmesi çağrısında bulundu.
Stoltenberg, NATO üyesi ülkeler dışişleri bakanlarının Ukrayna üzerinde bir “uçuşa yasak bölge” konusunu görüştüklerini ancak NATO uçaklarının Ukrayna hava sahasında işlememesi konusunda anlaştıklarını söyledi.
RIA ajansı: Rusya Türkiye’nin arabuluculuk teklifini kabul etti
Rusya’nın, Ukrayna ile krizde Türkiye’nin arabuluculuk teklifini kabul ettiği belirtildi .Rusya’nın Birleşmiş Milletler Cenevre Ofisi Daimi Temsilcisi Gennadiy Gatilov, “Türkiye’nin, Rusya ve Ukrayna dışişleri bakanlarının Antalya’daki diplomasi forumu sırasında görüşme düzenlemesini iyi bir fikir olarak görüyoruz” dedi
Ayrıntılar geliyor
