Dario Fo’nun ‘Yüzsüz’ oyunu Kürtçe ‘Berû’ adıyla sahnelenmek istenirken yasaklandı. Gazetemize konuşan Orhan Aydın, ‘Yasakçılık faşizmdir’ derken, Ersin Umut Güler ise‘Oyun Kürtçe olunca yasaklıyorlar’ dedi
Meltem İnci / İstanbul
İstanbul Büyükşehir Belediyesi (İBB), koronavirüs salgını nedeniyle gelirleri kesilen işletmelere destek vermek amacıyla belediyeye bağlı Şehir Tiyatroları sahnelerini, ekim ayında özel tiyatrolara açtı. Bu kapsamda, “Teatra Jiyana Nû” (Yeni Yaşam Tiyatrosu) da Dario Fo’nun “Yüzsüz” oyununu, “Berû” adıyla Kürtçe olarak 13 Ekim’de Gaziosmanpaşa Sahnesi’nde sahneleyecekti. Ancak Kaymakamlık, perdenin açılmasına saatler kala oyunun yasaklandığını sahneyi polislerce basarak bildirdi.
Gazetemize konuşan tiyatro oyuncusu Orhan Aydın durumu ‘Yasakçılık faşizmdir’ olarak değerlendirirken, Yol Tiyatrosu ve Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi’nden Ersin Umut Güler, ‘Oyun Kürtçe olunca yasaklıyorlar’ diyerek tepki gösterdi.
‘Bu bir dili yok saymaktır’
Yol Tiyatrosu ve Tiyatromuz Yaşasın İnisiyatifi’nden Ersin Umut Güler, son yıllarda özellikle Kürtçe sahnelenmek isteyen çok fazla oyuna yasaklama geldiğini hatırlatarak, “Yerel idarelerin de iktidarın da tiyatrolara karşı böyle bir tavrı var. Uygun bulmadığı dillerde oynanan oyunları yasaklıyorlar. Bu kabul edilemez bir durum. Bu bir nevi gözdağı vermedir. Bu, bir dili yok saymaktır” dedi. “Oyunun adı Kürtçe olunca oyunun içeriğine bakmadan yasaklıyorlar” diyen Güler, Dario Fo oyunlarının daha önce şehir ve devlet tiyatrolarında sık sık oynandığını belirtti. Kararın keyfi bir karar olduğuna dikkat çeken Güler, buna karşı dayanışma içinde olacaklarını söyledi.
‘Yasakçılık faşizmdir’
Tiyatro oyuncusu Orhan Aydın ise ‘Yasakçılık faşizmdir’ diyerek yasaklamaya tepki gösterdi. Aydın, sanat alanının özellikle tiyatronun pandemi günleri ile birlikte karşı karşıya kaldığı düşmanlığın doruk noktası olduğunu söyledi. Aydın, Kültür Bakanlığı ve devletin kendisinin bütün sanat alanlarını yok saydığı gibi özellikle tiyatroyu yok saydığını belirterek, “Hayatlarında tiyatronun kapısından bile geçmemiş insanların Dairo Fo gibi bir yaratıcıyla ilgili ileri geri konuşmaları da cehaletin başka bir örneğidir. Yasakçılık faşizmdir. Bu yapılan da bunun net örneğidir.
Valilikten soruşturma
Kaymakamlık, oyunun kurgusunun değiştirilerek örgüt propagandası yapılğını iddia etti. Çok geçmeden Valilik ise “Berû” hakkında soruşturma başlattığını açıkladı.
İmamoğlu’ndan açıklama
Sosyal medyadan yükselen tepkiler devam ederken, İBB Başkanı Ekrem İmamoğlu da açıklama yaparak durumun bir ‘devlet aklı’ olduğunu vurguladı. İmamoğlu, açıklamasında Kürtçe oyunların sahnelenmesinden geri adım atmayacaklarını belirterek şu ifadeleri kullandı: “Bu arkadaşlar oyunu 20-30 kez oynadılar. Bugüne kadar neredeydiniz? Yargıya gidecekmiş. E gitsin. Yargıda göreceğiz bakalım ne olacak? Bizim, bu şehirde yaşayan her duyguya, kültürler arası her türlü iletişime ortam yaratma mecburiyetimiz vardır. O bakımdan biz, böyle bir sözden geri adım atacak bir yönetim değiliz.”
Daha önce de yasaklandı
HDP Adana İl Örgütü’nün 2019 yılında yapmak istediği Kürtçe Tiyatro Festivali de valilik tarafından yasaklanmıştı. “Zargotin Zêrgotin e” adlı Kürtçe oyun, Tiyatro Mencel’in Seyhan Belediyesi Yaşar Kemal Kültür Merkezi’nde sahnelenecekti. Ancak Adana Valiliği yaptığı açıklamada ‘Uygun görülmemiştir’ dedi. Dario Fo’nun “Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü” adlı oyunu da 2016 yılında yasaklanmıştı.
Dario Fo’nun 4. ölüm yıl dönümü
Dario Fo, 13 Ekim 2016 tarihinde yaşamını yitirdi. Nobel ödüllü oyun yazarı ve senarist Dario Fo tek başına bir yetenek gösterisi yaptığı Mistero Buffo’daki (1973) rolüyle tanındı. Her izleyici topluluğu önünde değişecek kadar güncelliğe dayanan bu yapıt, Ortaçağ gizem oyunlarının çağdaş bir uyarlaması olarak değerlendirildi.
Oyunları:
Bir Anarşistin Kaza Sonucu Ölümü (Morte Accidentale di un Anarchico- 1970)
o Klaksonlar, Borazanlar ve Bırtlar (Oyun “YÜZSÜZ” ismiyle de geçmektedir)
o Kadın Oyunları (Female Parts- 1981)
o Elizabeth, Neredeyse Kadın o Ödenmeyecek, Ödemiyoruz (Non si Paga! Non si Paga! – 1974)
o Japon Kuklası
o Açık Aile
