Marmara bölgesindeki cezaevlerinde son 3 ay içerisinde yaşanan hak ihlallerini raporlaştıran ÖHD, özellikle koronavirüs salgını ile birlikte 300 bini aşkın tutuklunun risk grubunun en başında yer aldığını vurguladı
Özgürlük için Hukukçular Derneği Marmara Hapishane Komisyonu, her ay Marmara Bölgesi’ndeki cezaevlerine düzenli olarak yaptıkları ziyaretler sonucunda yaşanan hak ihlallerine ilişkin hazırladıkları 3 aylık raporu kamuoyu ile paylaştı.
Ocak, Şubat ve Mart ayları boyunca yapılan ziyaretlerde ciddi hak ihlallerinin yaşandığının anlatıldığı raporda, koronavirüs nedeniyle tutukluların tehdit altında olduğu kaydedildi. İtalya’da koronavirüs endişesi ile cezaevlerinde çıkan isyan sonucunda 6 tutuklunun yaşamını yitirdiği, İran’da ise 17 Mart tarihinde salgın sebebiyle 85 bin mahpus serbest bırakıldığı hatırlatılan raporun devamında, virüsün insanlar arası etkileşimin yoğun olduğu, kalabalık insan gruplarının bir arada bulunduğu ortamlarda daha hızlı yayıldığı belirtilerek, koronavirüs öncesi ve sonrası yapılan ziyaretlerde ihlallerinin raporlaştırıldığı kaydedildi.
Hak ihlalleri ve koronavirüse ilişkin alınması gereken tedbirlerin ihmaline ilişkin geniş yer verilen raporun devamında şu bilgiler paylaşıldı:
“*Silivri 5 No’lu L Tipi Cezaevi ve Metris cezaevlerinde görüşe gelen tutuklularda eldiven, maske olmadığı görülmüş ve bu sağlık malzemelerinin kendilerine verilmediği tarafımıza iletilmiştir. Hapishanedeki personelin bir kısmının maske takarken bir kısmının takmadığı ve eldiven de kullanmadıkları görülmüştür.
*Tutuklulardan tarafından kendilerine herhangi bir temizlik ürünü, maske, losyon, kolonya, eldiven, deterjan veya dezenfektan dağıtılmadığı, talep edildiğinde de idarenin “temizlik malzemelerini kantine göndereceğiz, siz oradan satın alacaksınız.” şeklinde cevap verdiği iletilmiştir.
*Virüs salgınının ülkede görünmesinden bu yana koğuşların yalnızca bir kez kabaca dezenfekte edildiği öğrenilmiştir.
*Tutuklulara günlük yemekleri ve besinleri veren personelin gerekli hijyenik önlemleri almadığı, çıplak el ile ekmek vs. gibi besinleri verdiği ve infaz koruma memurlarının aramalarda odalara maskesiz ve eldivensiz girdikleri ve bu şekilde arama yaptıkları, tutuklu ile temas edilen noktalarda da salgına ilişkin henüz herhangi bir önlem almadıkları öğrenilmiştir.
*Tutukluların aile görüşleri gibi haftalık başka koğuşlarda bulunan tutuklular ile ortak sohbet ve ortak spor hakları da askıya alınmıştır.
*İdare tarafından hastane sevklerinin tamamen durdurulduğu ve şifahen acil bir durumda sevk olacak olursa hapishaneye dönen mahpusun da 14 gün karantinada kalacağı tutuklulara bildirilmiştir. Bu doğrultuda tedavisi devam eden kanser hastaları ile devam eden hastalıklarına ilişkin hastaneye sevk olması gereken tutuklular hastanelere sevk edilmemektedir.
*Kandıra 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde hükümlü tutuklularla avukat görüşü yaptırılmamaktadır. Tutuklularla ise sadece kapalı görüş yaptırılmaktadır. Hapishane girişinde avukatlara maske dağıtılmaktadır. Bununla birlikte hapishanenin çeşitli yerleri-ne dezenfektan koyulduğu görülmüştür. Tutukluların kaldığı odaların dezenfekte edildiği, kapalı görüş hakkı olan tutuklulara kapalı görüş yerine telefon hakkı kullandırtılacağı öğrenilmiştir.
*Gebze Kapalı Kadın Cezaevi’nde açık ve kapalı görüşler askıya alınmıştır. Avukat görüşleri kapalı görüş şeklinde yaptırılmaktadır. Avukatlara maske, eldiven gibi malzemeler verilmediği gibi mahpusların da maske takmadığı görülmüştür. Yine infaz koruma memurlarının bir kısmında maske olduğu görülmüşse de büyük çoğunluğunda maske ve eldiven olmadığı görülmüştür. Koğuşlar dezenfekte edilmiş, mahpuslara temizlik malzemeleri verilmiştir. Buna rağmen infaz memurları sabah ve akşam sayımlarına kalabalık şekilde geldiği ve maske takmadıkları öğrenilmiştir.
*Kandıra 2 No’lu F Tipi, Metris R Tipi, Bolu, Tekirdağ 1 ve 2 No’lu F Tipi, Edirne, Maltepe 1 ve 2 No’lu L Tipi, Bakırköy Kadın Cezaevleri ile Bandırma 1 ve 2 No’lu T Tipi benzer sorunlar yaşanıyor.
İşkence ve kötü muamele
*Şubat ayında Bakırköy Kadın Cezaevi’nde rutin aramalar dışında cezaevi müdürlerinin de katılmış olduğu baskın aramalar yapılmış, bu aramalarda Zozan Çiçek ile bir grup tutuklu darp edilmiştir.
*Tekirdağ 1 No’lu F Tipi Cezaevi’nde rastgele bir odaya yapılan baskın arama sırasında tutuklulara çıplak arama dayatıldığı, kabul edilmeyen tutukluların darp edildiği öğrenilmiştir.
*Maltepe 1 ve 2 No’lu L Tipi Cezaevi’nden Bandırma ve Afyon Cezaevlerine sürgün edilen tutuklulara hapishane girişlerinde çıplak arama dayatılmıştır. Tutuklular insanlık onuru ile bağdaşmayan çıplak arama dayatmasını kabul etmedikleri için şiddet ve işkenceye maruz kalmışlardır.
*Yapılan işkencelerle ilgili hukuki süreç derneğimiz tarafından takip edilmektedir.
Tecrit
*Bolu F Tipi’nde ortak alana çıkma hakkı ayda 40 saatten 4 saate indirilmiştir. Hükümlü ve tutuklular sürekli olarak aynı kişilerle ortak alana çıkarılmaktadır.
*Silivri 5 No’lu L Tipi ve Kapalı Cezaevi’nde haftalık spor etkinliği saatinde koğuşta arama yapılarak spor etkinliği engellenmektedir. Yine açık görüş haftalarında yeterli memur yok denerek spor etkinliğine tutuklular çıkarılmamaktadır.
*Maltepe Cezaevinde her bir koğuş ayrı olmak üzere haftalık 1 saat spor dışında herhangi bir kültürel veya sosyal aktivitenin ve ortak alan kullanımının olmadığı öğrenilmiştir.
*Kandıra 2 No’lu F Tipi Cezaevi’nde sosyal faaliyet hakları keyfi olarak kısıtlanmıştır.
*Tekirdağ 2 No’lu F Tipi’nde tutuklular açık spor sahasına çıkarılmamakta, sohbet hakları ise oldukça kısıtlı olarak uygulanmaktadır.
*Bolu Cezaevi’nde tutuklu Nurullah Semo, tutuklu olmasına rağmen tek kişilik hücrede tutulmakta bu suretle kendisine mutlak tecrit dayatılmaktadır. Kendisi ile yaptığımız görüşmede infaz memurlarının sistematik bir şekilde kendisine dönük hakaret ve tehditvari söylemlerde bulunduğunu iletmiştir.
*Edirne F Tipi Cezaevi’nde de benzer bir durum yaşanmakta, 3 hücrede kalan 8 tutuklu, diğer hücrelerde kalanlarla ortak sohbet, spor hakkı ve sosyal aktivite hakkının idare tarafından 2017 Haziran ayından görüşmenin yapıldığı tarihe kadar kullandırılmadığı belirtilmiştir. Tutuklular, diğer tutuklularla bir araya gelme, spora çıkma ve sohbet hakları engellendiği için çim saha ve spora da çıkmama kararı aldıklarını belirtmişlerdir.
*Görüldüğü üzere son dönemlerde uygulanan hukuka aykırı tecrit uygulamaları devam etmektedir.”
Ayrıca paylaşılan raporda Marmara Bölgesi’nde bulunan birçok cezaevinde sağlık, haberleşme aracı ve haklar, disiplin cezaları başlıkları altında cezaevi yönetim tarafından ortaya çıkarılan sorunlara değinildi.
Raporun sonuç kısmında ise koronavirüs salgınına ilişkin cezaevlerindeki tutukluların acil tahliye gerekliliğine dikkat çekildi.
İSTANBUL
