İstanbul Modern, 3 Mayıs 2020’ye kadar fotoğraf sanatçısı Lütfi Özkök’ün portlerine ev sahipliği yapıyor. Sergide Nazım Hikmet, Samuel Beckett ve René Char gibi 80 ismin portresi bulunuyor
İstanbul Modern Fotoğraf Galerisi, yazar ve sanatçı portreleri ile uluslararası alanda tanınan fotoğraf sanatçısı Lütfi Özkök’ün İsveç’teki arşivinden bir portre seçkisine ev sahipliği yapıyor. Lütfi Özkök’ün hayatını geçirdiği Stockholm’deki arşivinden derlenen seçkide, 1950’li yıllardan itibaren dünyada ve Türkiye’de edebiyat ve sanat alanına yön veren kişilerin portre fotoğraflarını çeken Özkök’ün arşivinden 80 ismin portresine yer veriliyor.
Portre fotoğrafının sunduğu anlamlar üzerine düşünmeye davet eden sergi, aynı zamanda bir döneme tanıklık etmeyi amaçlıyor. Özkök’ün portreleri bir taraftan kişileri güncel halleriyle görünür kılarken diğer taraftan o kişilerin toplumsal kimliklerini de hatırlatmaya çalışıyor.
Sergide yer alan Nazım Hikmet, Samuel Beckett ve René Char gibi isimlerle uzun yıllar dostluğunu devam ettiren Özkök, portrelerini çektiği kişilerin, kişiliklerinin yansıması olabilecek sanat yapıtları ile kurdukları ilişkinin de izini sürüyor.
Özkök’ün edebiyat dergilerinde yayımlanan yazılarına eşlik etmesi için fotoğraf çekmeye başladığı 1950’lerden 1990’ların sonuna uzanan bir döneme ait fotoğraflardan oluşan seçki, 24 Nobel ödüllü yazarın da aralarında bulunduğu 89 portreye yer veriyor. Sergide fotoğraflara eşlik eden metin, obje ve belgeler aracılığıyla Lütfi Özkök’ün portrelerini çektiği kişilerle ilişkisi izleyiciye sunuluyor ve sanatçının kişisel hikayesi üzerinden bir dönemin okuması da yapılıyor.
Söderberg, Nazım, torununun gözünden Lütfi Özkök
Özkük’ün ilk portresi şair arkadaşı Lasse Söderberg’e ait. Özkök fotoğrafı, Türkiye’deki yayıncısı Hüsamettin Bozok’un talebiyle, eşi Anne-Marie’nin amatör fotoğraf makinesiyle çeker. 1959’da Stockholm’de ilk kez fotoğraflarını çektiği Nazım Hikmet’in ünlü portreleri bu dönemde çekilir. Özkök, Nazım Hikmet ile 1962’de Floransa’daki Uluslararası Yazarlar Toplantısı’nda yeniden bir araya gelir ve portrelerini çeker. Öte yandan sergi alanında Özkök’ün torunu Anna Juhlin’in Stockholm Tempo Belgesel Film Festivali’nde genç yönetmenler dalında birincilik kazandığı ve dedesinin yaşamını anlattığı Fil Gibi Evdeki Şair (Poeten i Elefanthuset, 2010) belgeseli de izleyiciyle buluşuyor.
Küratörlüğünü İstanbul Modern Fotoğraf Galerisi Yöneticisi Demet Yıldız’ın yaptığı “Lütfi Özkök: Portreler” sergisi, 3 Mayıs 2020’ye kadar İstanbul Modern Fotoğraf Galerisi’nde görülebilir.
Lütfi Özkök kimdir
1923’de İstanbul Feriköy’de doğdu. 1942 yılında arkadaşları Sabahattin Kudret Aksal, Fahir Onger ve İlhan Arakon ile birlikte Sokak dergisini çıkardı. 1943’de Viyana Üniversitesi’nde Germanistik öğrenimi gördüğü sırada savaş nedeniyle 1944’te Türkiye’ye döndü. 1949’da Fransa’da Sorbonne’da okuduğu sırada sınıf arkadaşı İsveçli Anne-Marie Juhlin ile evlenerek, İsveç’e yerleşti. 1953 yılında Lasse Södeberg ile birlikte “Ekmek ve Sevda” (Brödet och Kärleken) adlı Türk Şairleri Antolojisi’ni hazırladı. Antolojide Orhan Veli, Melih Cevdet Anday, Fazıl Hüsnü Dağlarca ve Oktay Rifat’ın şiirleri yer aldı. Özkök, 1977 yılında İsveç Kraliyet Akademisi’nin Sanat Ödülü’nü kazandı. 1986 yılında Meksiko’da 37 ülkeden 207 yazar portresi sergisini düzenledi. Bir yıl sonra, Beyoğlu Yapı ve Kredi Bankası Sanat Galerisi’nde 20’si Türkiyeli 100 yazar portresi sergisi açıldı. 1996 yılında İsveç Akademisi Ödülü’nü aldı. 1998’de İstanbul Maçka Sanat Galerisi’nde “Çağdaş Yazar Portreleri” sergisi açıldı. Nobel ödüllerinin dağıtıldığı hafta Nobel Ödülü kazanan 30 yazarın portresi, İsveç Akademisi Kütüphanesi’nde sergilenmeye başladı. 2002 yılında İrlandalı yazar Samuel Beckett ve Beat Kuşağı’nın önemli isimlerinden ABD’li William S. Burroughs’un portreleriyle Fnac Fotoğraf Koleksiyonu’nun sergilerine katıldı. İsveç Hükümeti tarafından Illis Quorum Liyakat Madalyası ile onurlandırıldı. 2009’da ise Avrupa Günü’nde İsveç’te Yılın Avrupalısı seçildi. 2010 yılında Nobel Müzesi’nde Nobel Ödülü kazanmış 35 yazarın portresinin yer aldığı sergisi açıldı. Özkök, 2017’de Stockholm’de hayatını kaybetti.
Kaynak: Gazete Karınca
