Seçime hazırlanan İran’ın Cumhurbaşkanı Hasan Ruhani, ABD yönetiminin “maksimum baskı politikasının sonuç vermediğini kabul edeceğini ve İran ile müzakere masasına oturacağını” söyledi
İran 21 Şubat’ta Meclis seçimleri yapıyor. Bürokrasi reformist adayları veto etti ve birçok seçim bölgesinde muhafazakarlar yarışa rakipsiz girecek.
Seçim öncesi Ruhani, başkent Tahran’daki Bakanlar Kurulu toplantısının ardından yaptığı konuşmada ABD yaptırımları ve bu ülkeyle müzakereleri değerlendirdi. ABD’nin İran ile müzakere için birçok dünya liderini ara bulucu olarak gönderdiğini aktaran Ruhani, “ABD’lilerin dediği gibi eğer devrim birkaç ay içinde yıkılacaksa neden taviz veriyorlar? ABD bir gün maksimum baskıların sonuç vermediğini görecek, teslim olacak ve müzakere masasına oturacak. Tüm haklarımızı da kabul edecek” ifadelerini kullandı.
Ruhani, Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin öldürülmesi nedeniyle Kongre’nin ABD Başkanı Donald Trump, Beyaz Saray’ın ve Pentagon’un İran’a karşı yetkilerini kısıtladığını hatırlatarak, “ABD, bölge meselelerini çözmek isteseydi, Süleymani ile iş birliği içinde ve onun vasıtasıyla bunu yapabilirdi. Şimdi bu işi 20 kişiyle yapmalı. Süleymani ile konuşarak sorunlar çözülebilirdi. Şimdi işleri daha da zorlaştı” dedi. Ruhani, 2013 ve 2015’te ABD’yi zorla müzakere masasına oturttuklarını ve istemediği halde anlaşma belgesini imzalattıklarını savunarak, bugün de aynı şeyi yapabileceklerini ve Washington yönetimini geri adım atmak zorunda bırakabileceklerini ileri sürdü. Yaptırımlar nede- niyle İran’a ait malların Batı limanlarında takılı kaldığını ve rafineriler ile doğal gaz tesislerinin çalışamadığını ifade eden Ruhani, 2015’te yaptırımların kalkmasının ardından petrol ihracatının 900 binden 3 milyon varile çıktığını, tüm Doğu ve Batı bankalarıyla irtibat kurarak, bir ülkeden 5 milyar dolar kredi aldıklarını söyledi. “Hiç kimse yaptırımların etkili olmadığını ve hükümetin güçlü olması gerektiğini söyleyemez. Bu ABD’nin temize çıkarılması demektir.” Ruhani, ayrıca 21 Şubat’ta yapılacak seçimler için halka sandığa gitme çağrısı yaptı.
Söz Hamaney’de
İran’da çoğunlukla reformist adayların elenmesi nedeniyle seçimlere katılımın az olacağı konuşuluyor. Dikkatler bir kez daha Velayet-i Fakih denen dini lider Ali Hamaney’de. Hamaney ekibi; Ali Mutahhari, Mahmud Sadıki, İlyas Hazreti, Gulamrıza Haydari, Fatma Saidi ve Tayyibe Siyavuş gibi önemli isimleri veto etti. Reformistlerin 30 partisinden sadece 9 tanesi seçimlerde yer alıyor. Anayasayı Koruyucular Konseyi Sözcüsü Abbas Ali Kedhudayi, İran Meclisi’ndeki 247 milletvekilinden 90’ının genel seçim aday adaylıklarının reddedildiğini açıkladı. Kedhudayi, ön elemede başvuruların yüzde 34’ünün reddedildiğini belirterek, 5 binden fazla kişinin başvurusunun ise kabul edildiğini ifade etti. Reformistlerden Mustafa Taczade, seçim sisteminin değişmesi ve ülke lideri Ali Hamaney’in yetkilerinin sınırlandırılması gerektiğini söyledi. Taczade, seçimlerin daha özgür bir ortamda gerçekleşmesi, rehberlik ile cumhurbaşkanlığı makamlarının birleştirilmesi gibi bir dizi öneriyi gündeme getirdi.
Veliyy-i Fakih, “Mehdi’nin yeryüzündeki vekili olan Şii din adamları” anlamına geliyor. Veliyy-i Fakih, “Mehdi”nin yeniden ortaya çıkışına kadar İslam ümmetinin yöneticisi olarak görülüyor. Şii inancında Hazreti Muhammed’in 12. kuşaktan torunu “Mehdi”nin bir gün dünyaya dönerek yeryüzündeki gerçek adaleti sağlayacağına inanılıyor. Hamaney, aynı zamanda “Başkomutan” olup, üst düzey komuta kademesi doğrudan kendisi tarafından belirleniyor. Liderin vefatı halinde halefi, Uzmanlar Meclisi tarafından belirleniyor. Meclis, lideri denetleme hakkında da sahip olsa da fiiliyatta otoritesi sorgulanmıyor. Liderin tüm kamu kurumları ve özerk kurum ve kurullarda temsilcisi bulunuyor. Bazı kamu kurumların yöneticilerini bizzat atayan liderin yöneticinin altında görev yapan kurullarda da temsilcisi oluyor. Liderin illerde tayin ettiği cuma namazı imamları, aynı zamanda ilin yönetim kurulu üyesi sayılıyor. Devlet radyo ve televizyonunun üye ve yöneticileri de lider Hamaney tarafından atanıyor.
TAHRAN
