Dürüstler, vicdanlılar ormanında yayıncı, Tokatlı hemşerim Muzaffer Erdoğdu da yerini aldı. İmmortal/Ölümsüzler arasına karıştı, inkarcılığa karşı gerçeği, insanlığı savunmasıyla.
Kurduğu Pencere Yayınları’nda sosyalist literatür yanında, 12 Eylül sonrası 80’li yıllarda başlayan kadın uyanışına, 90’lı yıllarda başlayan Seyfo/Holokaust/Soykırım farkındalığına yayınladığı kitaplarla büyük katkı sundu Muzaffer Erdoğdu.
Yayınevinin Osmanağa Mahallesi, Pavlonya Sokak, Nuhoğlu İşhanı, No:8, D: 6 Kadıköy adresi farklı çevrelerden yazarların, aydınların uğrak yeriydi. Önerilere her zaman açıktı, acaba satar mı kaygısı olmadan.
Benim de uğrak yerimdi, Erenköy’e giderken. Otobüs durağı hemen aşağısındaydı.
Yunan edebiyatından roman, öykü, tiyatro birçok değerli esere onu sayesinde ulaştık. Dido Sotiriyu’dan Dimitri Ksenopulos’a, Memelas Lundemis’ten Dimitri Sotiru Petrula’ya, Paskalis G. Lambardis’e…
Müzik dizisi de yaptı. Örneğin Cemal Reşit Rey’in, Hikmet Şimşek’in Orkestra dergisinde çıkan yazılarını kitap olarak yayınladı. Klasik müziğe ilişkin ilginç açılımlar getiren, Katherine Thomson’un “Mozart’ın Yapıtlarında Masonik Örgü”, Sidney Finkelstein’ın “Besteci ve Ulus / Müzikte Halk Mirası” ya da Helen L. Kaufman’ın “Batı Müziğinden Küçük Öyküler” gibi.
CHP’nin kadim isimlerinden Şükrü Elekdağ 98 yaşında. Maşallah. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) milletvekili ve emekli büyükelçi M. Şükrü Elekdağ’ın, “Osmanlı İmparatorluğu’nda Ermenilere Yönelik Muamele, 1915-1916,” isimli kitap nedeniyle yayıncı Muzaffer Erdoğdu’ya Ankara 6. Asliye Hukuk Mahkemesi’nde 20 bin YTL’lik tazminat davası açtı. Kasım 2005’ta yayımlanan, kısa adıyla “Mavi Kitap” nedeniyle, onun yanında çevirmen Ahmet Güner ve tarihçi Taner Akçam da yargılandı, Birikim Dergisi’nde yayınlanan “Bir Skandal: TBMM’nin mektubu ya da Şükrü Elekdağ ve Justin Mc Carthy bu ülkeyi nereye sürüklüyorlar?” başlıklı makalesine yer verildiği için. Bir yıl sonra basılan ikinci kitabın çevirmenleri Attila Tuygan ve Jülide Değirmenciler’e ise dava açılmadı.
Elekdağ, kitap ve makalede, kendisine hakaret edildiği ve kişilik haklarına ağır saldırıda bulunulduğunu iddia ediyor. Ayrıca Elekdağ, yayınlarla, “mesleki güven ve itibarına karşı çok ciddi zararlara da yol açıldığını” savundu. Meclis Dışişleri Komisyonu’nda yer alan Elekdağ, aynı zamanda Avrupa Birliği (AB)- Türkiye Karma Parlamento Komisyonu ve AB Uyum Komisyonu’nda üyeydi.
Şükrü Elekdağ ve CHP Başkanı Deniz Baykal, Başbakan RTE ile ortak bir metin hazırlayarak TBMM genel kurulu adına İngiliz parlamentosu üyelerine seslenen bir mektup kaleme aldı ve İngiliz Parlamentosu’ndan bu eski raporun resmen iptalini talep etti. İngiliz parlamenterlere yönelik bu talep üzerine tarihçi Ara Sarafyan’ın Komidas Yayınları’nda yaptığı sansürsüz edisyonu, 2009 yılında TBMM’nin 550 üyesine iletmeye çalıştık.
Bir anlamda “önce kitabı bir okuyun” önerisiydi. Panik içine giren CHP’li Şükrü Elekdağ, Ak Parti ile işbirliğine girerek, bu kitabın milletvekillerine ulaşmasını engellemeyi başardı. 2013 yılındaki çabamız da başarısız kaldı ve TBMM üyelerinin posta alma ve okuma hakkı kısıtlanmış oldu. Çocukları “zararlı yayınlardan” koruma çabasına milletvekilleri de dahil edilmiş oldu.
Muzaffer Erdoğdu, Mavi Kitap’a yönelik bu karalama kampanyasına soykırım literatüründen bir dizi kitap yayınlayarak yanıt verdi.(*) Aslında Mavi Kitap’tan daha önce, 1999 yılında Gabriele Yonan’ın Asur Soykırımı / Unutulan Bir Holokost adlı çalışmasını yayınlamıştı, o sıralarda İsveç’te yaşayan Erol Sever’in tercümesi ile.
Muzaffer Erdoğdu’nun yayınladığı kitaplar arasında Kautsky’nin Thomaz Moore ve Ütopyası; Kant’ın Etik Dersler; John Reed’in Balkanlarda Savaş; yine onun Viva Meksika; Victor Hugo’nun 1793 Devrimi; Marcel Olivier’in Spartaküs; Victor Serge’in Bir Devrimin Kaderi; Tolstoy’un Savaşa Karşı Yazılar; Panait İstari’nin Sovyetler 1929; Necdet Buldan’ın Savaş’a Mektuplar; Paul Wittek’in Osmanlı İmparatorluğu; Pudovkin’in Sinemada Oyuncu; Bir Mektup Ustası: Rosa Luxemburg; Sınırsız Feminist: Klara Zetkin; Fransız Direnişçilerinin Son Mektupları; Paul Robeson; Elsa’nin Mecnunu Aragon; Lu Sun; Kamplardan Sevgi Mektupları; Eugenia Ginzburg’un Anafora Doğru; Guido Knopp’un Stalingrad; İran Edebiyatı; Kate Millett’in Uçmak; Engin Erkiner’in Alt Emperyalizm ve Türkiye adlı kitapları bir yayıncının geniş ufkunu yansıtıyordu aslında.
Bu arada Oral Çalışlar’ın Öcalan ve Burkay ile Kürt Sorunu; Salman Rüşti’nin Nikaragua Notları; İsmet Zeki Eyüboğlu’nun felsefe kitapları; Ömer Ciravoğlu’nun Titrek Hamsi Örgütü; İ. Metin Ayçiçek’in Felsefe ve Bilimde Irkçı Düşünce; ya da Orhan Şevki’nin Kınalıada adlı kitaplarına keyifle el atılabilir.
İslam ve Alevi inancı üzerine de birçok kitap yayınladı.
Bu zengin yayın perspektifine karşın, Pencere Yayınları’nın hak ettiği ilgiyi gazete ve dergilerde gördüğü söylenemez.
Tabu konulara el attığı için belki de…
Covid salgını dönemi yayıncılığı da krize soktu. Durmak zorunda kaldı. Muzaffer’in son yılları sağlık sorunları ile geçti. Oral Çalışlar’ın yerleşmesine yardımcı olduğu Küçük Çamlıca’daki Prof. Dr. Fahrettin Kerim/ Nilüfer Gökay Huzurevi’nde yaşama veda etti.
Kartal Cemevi’nde düzenlenen törenden sonra, bedeni gömülmek üzere Tokat’taki Almus/Arısu köyüne gönderildi.
Ermeni soykırımından sonra Çerkeslerin iskan edildiği, sonra terk ettikleri bir köy Alevi halkına.
Anısı, yayınladığı kitaplar bizimle yaşayacak.
————
(*) 2006 yılında Agop J. Hacikyan’ın Güneş O yaz Hiç Doğmadı (çev: Zekiye Hasançebi);
2007 yılında Anais M. Martin’in Balkabakları; Agop J. Hacikyan’ın Kader Ağlarını Örerken, (Türkçesi: Anais Martin); Wartkes Tewekelyan’ın Hayatın Anlamı, (çev: Zekiye Hasançebi);
2008 yılında Ragıp Zarakolu (Derl.)’nun Sivil Toplumda Türk-Ermeni Diyaloğu; Michael J. Arlen’in Ararat Yolculuğu, (çev: Bahar Öcal Düzgören); Nancy Krikoryan’ın Zabel, (çev: Deniz Barış Atay); Alice Taşçıyan’ın Bağrıma Taş Bastım (çev: Meryem Mine) ;
2009 yılında Andre Sernin’in Tokatlı Yetvart’ın Anıları, (çev: Anais Martin); Ermeni Masalları, (çev: Güven Göktan); Mariam ve Elize Manoukian’ın Ararat/Ağrı Dağının Öte Yanı, (çev: Anais M. Martin); Stina Kaçaduryan’ın Efronya/Sınırsız Bir Sevgi, (çev: Zekiye Hasançebi); Wartkes Tewekelyan’ın Tehlikeli Bir Hayat, (çev: Gül Sabar);
2010 Hüseyin Hasançebi’nin Sahne-i Facia/Osmanlı Ermeni Olayı;
2011 yılında 1984 Paris Konferansı, Suskunluk Suçu / Ermenilere Uygulanan Soykırımın Halkların Daimi Mahkemesi’nde Görülen Dava, (çev: İsmail Toksoy, Ülkü Sağır, Zekiye Hasançebi); Nesim Ovadya İzrail’in Krikor Zohrab: 1915 Bir Ölüm Yolculuğu; Paylazu Kaptanyan’ın 1915 Ermeni Soykırımı/Bir Tanığın Anıları, (çev: Fatma Özgen); Sargis Alemyan’ın Anılar, (çev: Diran Lokmagözyan); Bedros Dağlıyan’ın Yaya Turna; Yalçın Yusufoğlu’nun Etnik Arındırma Politikaları;
2013 yılında Alexander Papadopoulus’un Kara Kitap/Resmi Belgelerle Avrupa Savaşı’ndan Önce Türkiyeli Rumlar Üzerindeki Zulüm/Pontus Trajedisi 1914-1922 (çev: Attila Tuygan, Anais Martin, Adnan Köymen);
2014 yılında Arşaluys Mardiganyan’ın Parçalanmış Ermenistan/Ermeni Jan Dark’ı (çev: Diran Lokmagözyan); Ayda Kuyumcuyan’ın İki Irmak Arasında/Bir Ermeni Soykırımı Hikayesi, (çev: Alişan Şahin);
2015 yılında Aram Andonyan’ın O Kara Günlerde (çev: Stephen Ohanian);
2016 yılında 1. Dünya Savaşı Sonrasında Pontos Soykırımı /Konferans Tebliğleri, (der: Attila Tuygan )
2018 yılında Ahmet Gültekin’in İttihatçı Mekanik /Türk Aydınının 150 Yıllık Zihin Kapanı; Meline Anumyan’ın Tanıma ve Telin /İttihat ve Terakki Yargılamaları 1919-21-26, (çev: Diran Lokmagözyan) adlı kitaplarını yayınladı.
