Akdeniz’e kıyıdaş ülkelerin sorunlarına çözüm üretememesi, dış politikayı militarize etmesi sonucu Doğu Akdeniz krizine AB ülkeleri, Rusya, ABD gibi küresel güçler müdahil oluyor. Lizbon’un 42. maddesi gündemde
AB ülkeleri Doğu Akdeniz’de hesaplaşma ve güç mücadelesinin doğurduğu krizi müzakere edereken, çetin sürecin Lizbon Antlaşması’nın uygulanmasının gündemleşebileceği kaydediliyor. ABD’de bazı senatörler Türkiye’ye Doğu Akdeniz’den gemilerini çekmezse yaptırım uygulama çağrısı yaptı.
Doğu Akdeniz enerji iştahı ülkeler arası ilişkilerde gerilimi artırıyor. Sismik doğalgaz arama, sondaj ve deniz yetki alanları (MEB) yarışı boyut kazanıyor. Fransa perşembe günü Doğu Akdeniz’e iki Rafale savaş uçağı ve Lafayette fırkateynini (Lafayette helikopter pistine sahip ve sıra gemisavar füzeler taşıyor) gönderdi, Girit Adası’nda Suda Üssü’ne yerleşti. Yunanistan ve Fransa Girti Adası açıklarında gözdağı için ortak askeri tatbikat düzenledi. Yunanistan Genelkurmay Başkanlığı’nın, ortak tatbikatın Türkiye’nin NAVTEX (denizcilere ikaz duyurusu) ilan ettiği sahayı da kapsayan bölgede icra edildiğini açıklaması dikkat çekti. Türkiye ile Fransa arasında, Suriye, Libya konusunda ciddi çekişmeler yaşanıyordu. Fransız gemisi Courbet, 10 Haziran’da Akdeniz’de Libya’ya silah taşıdığından şüphelenilen Tanzanya bandıralı gemiyi aramak istemiş ama iki Türk firkateyni tarafından taciz edildiği şikayetiyle NATO’ya başvurmuştu.
‘ABD’de yaptırım sesleri’
ABD Senatosu Dış İlişkiler Komitesi Senatör Bob Menendez ile Devlet, Dış Operasyonlar ve İlgili Programlar Meclisi Alt Komitesi üyesi Chris Van Hollen, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo’ya yazdıkları mektupla Türkiye’ye yaptırım talebinde bulundu. Mektupta “ABD ve Avrupa Birliği, Türkiye’nin Doğu Akdeniz’de yasadışı eylemleri sürdürmeye devam etmesi ve bu meseleleri tarafsız bir uluslararası mahkeme aracılığıyla çözmeyi reddetmesi halinde, Türkiye ekonomisinin kilit sektörlerine uygulanacak kapsamlı bir ortak yaptırım planını derhal geliştirmelidir. Yönetimin Türkiye’ye yasalar kapsamında S-400’ü satın aldıktan sonra yaptırım uygulamaması, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın Doğu Akdeniz ve Ortadoğu’daki saldırganlığını cesaretlendirdi” denildi. ABD Savunma Bakanlığı (Pentagon) Sözcüsü Jonathan Hoffman da, gazetecilere yaptığı açıklamada, “ABD, Doğu Akdeniz’deki tansiyonun düştüğünü görmek istiyor” dedi. Kıbrıs Cumhuriyeti de Rusya Başkanı Vladimir Putin’i aramış, devreye girmesini istemişti.
Telefondaki sözler
AB ülkeleri Dışişleri Bakanları toplantısı öncesi yoğun müzakereler yapılırken Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, AB dönem başkanı olan Almanya Başbakanı Angela Merkel ve AB Konseyi Başkanı Charles Michel ile bir Doğu Akdeniz ve ikili ilişkilere dair telefon görüşmeleri gerçekleştirdi. Basına yansıyanlara göre Michel, telefon görüşmesinde, “Yunanistan’ın yanındayız” dedi. Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu ise, AB Dış İlişkiler Konseyi toplantısı öncesi mevkidaşlarına “Doğu Akdeniz” tutumlarına dair mektup gönderdi. Yunanistan Başbakanı Kiriakos Miçotakis de Alman mevkidaşı Angela Merkel ile telefon görüşmesi yaptı.
İçeride olanları perdeleme
Savaş bütçesi katlanırken ekonominin kötüye gitmesinin, işsizliğin, ekonomi kaynaklı intiharların artmasının, çöplerden yiyecek ve giyecek arayanların çoğalmasının, anketlerde görülen düşüşün AKP-MHP blokunu yeni krizlere yönelttiği değerlendirmeleri yapılıyor. İçerideki muhalefetin dikkat çekmeye çalıştığı 4Y; “Yolsuzluk, Yoksulluk, Yasak, Yalanları” da perdelemek için dış politikanın militarize edilmesi sonucu Suriye, Libya, Irak’tan sonra Doğu Akdeniz krizi de kontrolden çıkmak üzere.
Dendias İsrail’de
Kudüs’e resmi ziyarette bulunan Yunanistan Dışişleri Bakanı Dendias, 13 Ağustos’ta Başbakan Benyamin Netanyahu ile görüştü. Netanyahu, “Açıktır ki, Doğu Akdeniz’de Türkiye dahil herhangi bir tarafın saldırganlığını ciddi bir şekilde takip ediyoruz” ifadelerini kullandı. Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan ise 13 Ağustos akşamı partisinin 19. kuruluş yıldönümü programında konuşurken “Kuzey Irak’ta, Suriye’de, Libya’da, Doğu Akdeniz’de yürüttüğümüz harekatlarla, bu saldırılara karşı cevabımızı anladıkları dilden verdik. Bugün de verdik ve kendilerine ‘Bak bizim Oruç Reisimize sakın saldırmayın, eğer Oruç Reisimize saldıracak olursanız bunun bedelini ağır ödersiniz’ dedik ve bugün ilk cevabı aldılar” dedi. Birkaç saat sonra ortaya çıktı ki “cevap” dediği olay açığa çıktı. Oruç Reis’e yaklaşan Limnos Fırkateyni’ne T.C.G Kemal Reis fırkateyni önleme yapmış. Bazı basın organları iki ülke fırkateyninin de sürtünmede hasar gördüğünü yazdı.
DIŞ HABERLER
