Siyasi krizin sürdüğü, seçimlerin iptal edildiği Libya’da yeni başbakan atamasını Abdülhamid Dibeybe ve BM tanımadı
Libya’da Tobruk ve Trablus yönetiminin üstünde uzlaştığı Başbakan Abdulhamid Dibeybe’ye suikast düzenlenmesi sonrası Fethi Başağa’nın başbakan ilan etmesi yeni bir kriz doğurdu.
Libya’nın başkent Trablus’ta 10 Şubat 2022’de Başbakan Abdulhamid Dibeybe’nin aracına silahlı saldırıya uğradı. Dibeybe suikast girişiminden yara almadan kurtuldu. Saldırganlar kaçtı. inceleme başlattığı bildirildi. Suikastten birkaç saat sonra Tobruk kentinde bulunan Temsilciler Meclisi yeni başbakan seçimi toplantııs yaptı. Bazı temsilciler seçimlerin zamanında yapılamaması nedeniyle Abdulhamid Dibeybe başkanlığındaki Ulusal Birlik Hükümeti’nin görevinin sona erdiğini söyledi. Tobruk’taki oturuma ülkenin batısında Trablus’taki meclis üyelerinin çoğu katılmadı. Temsilciler Meclisi Sözcüsü Abdullah Bliheg Tobruk’taki Temsilciler Meclisi’nin “hükümete başkanlık etmesi için eski İçişleri Bakanı Fethi Başağa’yı oybirliğiyle onayladığını” duyurdu.
Görev başında olduğunu söyledi
Suikast girişimi sonrası Abdulhamid Dibeybe’nin yerine AKP-MHP’nin adamı denen Fethi Başağa yeni geçici başbakan olarak ilan edilmesi krize yeni halka ekledi.
Birleşmiş Milletler (BM) tarafından desteklenen Başbakan Abdülhamid Dibeybe, kararı tanımadı. Dibeybe, “İktidarı yalnızca seçilmiş bir hükümete devredeceğim ve diğer adayların da çekilmesi durumunda başbakanlık yarışından çekileceğim” açıklaması yaptı.
“Libya el-Ahrar” kanalına da konuşan Dibeybe, Fethi Başağa’nın, Tobruk’taki Temsilciler Meclisi tarafından yeni başbakan seçildiği açıklamasını kabul etmediğin, görev başında olduğunu söyledi.
Kimi yapılanın, başkent Trablus’a “zorla girme girişiminde” bulunduğunu kaydeden Dibeybe, Libya Siyasi Diyalog Forumu’nda belirlenen yol haritası uyarınca görevinin başında olduğunu söyledi. Dibeybe, “Önceden olduğu gibi şimdi de Libyalıların yeni bir savaşa sürüklenmesini reddediyorum. Trablus halkı kendisini savunacaktır” dedi.
Kendisine yönelik 10 Şubat’taki suikast girişimine ilişkin de Dibeybe, bunun, saldırıyı gerçekleştirmesi ve hızlıca olay yerinden ayrılması istenen kiralık iki kişi tarafından gerçekleştirildiğini kaydetti.
BM de tanımadı
BM Genel Sekreteri Antonio Guterres’in Sözcüsü Stephane Dujarric, günlük basın brifinginde, Libya’daki hükümet kriziyle ilgili soruları yanıtlarken Libya Özel Danışmanı Stephanie Williams’ın sahada olduğunu ve tüm taraflarla görüşmeler yaptığını belirtti.
Dujarric, BM’nin Libya’da hangi hükümeti tanıdığının sorulması üzerine, Abdulhamid Dibeybe’yi hala ülkenin geçici başbakanı olarak tanıdıkları yanıtını verdi.
Trablus ve Tobruk’ta ikili yapı ve paramiliter güçler
İç savaşın sürdüğü Libya’da Trablus ve Tobruk’ta iki Meclis ve iki ordu bulunuyor. Trablus ordusu ve yönetimini Türkiye gibi ülkeler desteklerken, Tobruk ordusu ve yönetimini Mısır, Rusya gibi ülkeler destekliyor. Libya’da Türkiye, Rusya gibi ülkelerin getirdiği paramiliter güçler de bulunuyor.
Tobruk ve Trablus arasında uzlaşmayla kurulan mutabakat hükümetleri yürümedi. En son BM, AB ülkelerinin girişimiyle Libya’da iki kanat uzlaştırıldı. Ulusal Birlik hükümeti kuruldu. Başbakan Dibeybe ve kabine üyeleri 15 Mart 2021’de yemin etti. Hükümet 16 Mart 2021’de resmen göreve başladı.
BM öncülüğündeki Libya Siyasi Diyalog Forumu’nun Kasım 2020’deki toplantılarında, ülkede devlet başkanı ve parlamento seçimlerinin 24 Aralık 2021’de yapılmasına karar verildi. Ayrıca Yabancı güçlerin çekilmesi, Türkiye ve Rusya gibi ülkelerin paramiliter güçlerini çekmeleri gerektiği iletildi. Ancak bu güçler çekilmedi. Gerilim ve çatışmalar nedeniyle Aralık 2021 seçimleri iptal edildi. Zaman zaman Trablus ve çevresinde iktidar çatışmaları devam etti.
Fethi Başağa portresi
AKP-MHP yönetiminin adamı denen Fethi Başağa, 1962’de Misrata kentinde doğdu. Havacılık Fakültesi’nden teğmen rütbesiyle mezun olan Başağa, 2011’de Muammer Kaddafi rejimine karşı başlayan 17 Şubat Devrimine katılarak Misrata Askeri Meclisi’nde yer aldı.
Türkiye’ye yakınlığı çokça gündem olan Başağa, Fayiz es-Serrac Başbakanlığındaki Ulusal Mutabakat Hükümeti’nde 2018-2021 yıllarında İçişleri Bakanlığı yaptı.
TRABLUS-NEW YORK
