15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’na dair birçok kentte yapılan etkinliklerde, Kürtçenin resmi dil ve eğitim dili olması talebi öne çıktı
Kürt Dil Platformu ile Kürt Dil ve Kültür Ağı öncülüğünde 8 Mayıs’ta startı verilen 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’na dair birçok kentte açıklama, panel, buluşma, yarışma ve yürüyüş düzenlendi. Eylem ve etkinliklerde, asimilasyon politikalarına dikkat çekilerek, Kürtçenin resmi ve eğitim dili olması gibi talepler öne çıktı.
Mersin
HDP Mersin İl Örgütü, Özgür Çocuk Parkı’nda açıklama yaptı. “Bê ziman jiyan nabe (Dilsiz yaşam olmaz)” ve “Bijî zimanê Kurdî (Yaşasın Kürtçe)” sloganlarının atıldığı açıklamada, Kürtçenin Kurmancî ve Kirmanckî lehçelerinde “Dilimiz onurumuzdur” yazılı pankart açıldı. Açıklamada ayrıca “Cejna zimanê Kurdî pîroz be”, “Zimanê me hebûna me ye” dövizleri taşındı.
HDP yöneticilerinden Emin Aksu, Kürtçeye dönük asimilasyon politikalarına karşı “mücadele” çağrısı yaptı. Aksu, “Bütün yasakları kaldırmak için evimizde iş yerimizde bulunduğumuz her alanda Kürtçe konuşalım. Dil yaşamdır, kimliktir, var olmaktır” diye konuştu.
Açıklamaya katılanlar, daha sonra alkış ve sloganlarla parti binasına yürüdü. Yürüyüşün ardından HDP binasında dêngbej ve şiir dinletisi düzenledi. Etkinlikte, yaşamını yitiren dêngbejlerin fotoğraflarının yanı sıra “Cejna Kurdî piroz be”, “Bê ziman jiyan nabe” ve “Zimanê me hebûna me ye” dövizleri asıldı. Kürtçenin tarihini anlatan sinevizyon gösteriminden sonra dengbejler, birbirinden güzel klamlar seslendirdi.
Etkinlik, sanatçı Kadir Çat’ın Kürtçe söylediği şarkılar eşliğinde çekilen halaylarla son buldu.
Şırnak
Şırnak’ın Cizre ilçesinde, Birca Belek Dil ve Kültür Derneği’nde yapılan açıklamaya, Halkların Demokratik Partisi (HDP) Şırnak Milletvekili Hasan Özgüneş, il ve ilçe yöneticileri, Barış Anneleri Meclisi, Özgür Kadın Meclisi (Tevgera Jinên Azad-TJA), Silopi Belediyesi Eşbaşkanı Adalet Fidan, yerlerine kayyım atanan Cizre Belediyesi Eşbaşkanları Berivan Kutlu, Mehmet Zırığ ile İdil Belediyesi Eşbaşkanı Songül Erden’in yanı sıra çok sayıda kişi katıldı.
“15’ê Gulanê Cejna Zimanê Kurdî pîroz be” pankartı asılan açıklamada, “Ziwanêko azad cuyêka azade” ve “Divê Kurdî bibe zimanê fermî” dövizleri taşındı. Açıklamayı yapan HDP Cizre İlçe Eşbaşkanı Zilan Ecevit, Kürt Dil Bayramı Günü’nün tarihsel sürecine değinerek, ilk Kürt dergisi olan Hawar Dergisi’ni anlattı. Kürt Dil Bayramı’nı büyük bir coşkuyla kutladıklarını belirten Ecevit, Kürt sorununun en büyük sorun olduğunu söyledi. Ecevit, egemen devletlerin Kürt değerleri, dil ve kültürünü yok etmek için bütün politikaları devreye koyduğunu ifade etti.
Açıklamanın ardından oturma eylemi yapıldı. “Zimanê Kurdî” şarkısının söylendiği eylemde, “Zimanê me rûmeta me yê”, “Zimanê me nasnameya me ye” ve “Bê ziman jiyan nabe” sloganlarıyla son buldu.
Batman
Batman’da Yılmaz Güney Parkı’nda kitlesel açıklama yapıldı. HDP Kadın Meclisi Sözcüsü Ayşe Acar Başaran, HDP Batman Milletvekilli Necdet İpekyüz, TJA, Barış Anneleri Meclisi, Batman Emek ve Demokrasi Platformu, HDP’liler ve çok sayıda kişi açıklamaya katıldı. Açıklamada, “15 Mayıs Kürt Dil Bayramı Günü Kürt halkına kutlu olsun” ve “Dar li ser koka xwe, mîrov li ser zimanê xwe şîn dibe” pankartı ile “Bê ziman jiyan nabe” dövizleri taşındı.
HDP’li Necdet İpekyüz, iktidarın seçim dönemlerinde Kürtçeye dair açıklamalarda bulunduğuna işaret ederek, “Seçim sonrası ise Kürtçeye dönük saldırılarını artırıyor. Seçim odaklı bir yaklaşım var. Sonrasında gerçekleştirdiği saldırılara hepimiz şahidiz. Kayyımlar eliyle Kürtçeyi nasıl yok etmek istediğini gördük. Kürt dilini yok etmek istiyorlar. Bu saldırılara karşı mücadelemizi büyütüp, yaşamın her alanını Kürtçeye çevirelim” çağrısı yaptı.
Kürt Dil Platformu Batman Temsilciği Eş Sözcüsü Elif Kıvırcık, Kürtçe eğitim veren tek bir okulun olmadığına dikkati çekti. Kıvırcık, “Kürt halkı dil, kültür ve kimliğinin olmadığı bir yaşamı istemiyor. Diğer haklar nasıl kendi dillerinde eğitim görüyor ve yaşamını dili ile devam ettiriyorsa Kürt halkının talebi de bu yönlü. Kürt çocukları eşit bir şekilde özgürce kendi dilinde eğitim görmeli. Kürtlerin talebi kendi dilleri ile eğitim görüp dilleri ile yaşamak bunun için mücadele veriyor. Vermeye de devam edecek” diye konuştu.
Açıklama, “Bê ziman jiyan nabe” sloganıyla son buldu.
Adıyaman
Ferat Dil ve Kültür Araştırmaları Derneği (Ferat-Der), Demokrasi Parkı’nda açıklama yaptı. Kömü Belediye Başkanı Erhan Karakaş, Adıyaman’da bulunan sivil toplum örgütleri üyelerinin yanı sıra çok sayıda kişi katıldı. Ferat-Der Eşbaşkanı Kazım Turhal, Kürtçenin yaşayan en eski ve kadim dillerden biri olmasına rağmen bugün birçok yasaklama ile karşı karşıya kaldığını ifade etti. Turhal, Kürtçenin resmi dil olması gerekliliğini vurguladı.
Açıklama ardından KESK Adıyaman Şubesi’nde dengbêj dinletisi düzenlendi.
Malatya
HDP Malatya İl Örgütü Eğitim Kültür ve Sanat Komisyonu, Kürt dilinin önemine dair söyleşi düzenledi. İl binasında gerçekleşen söyleşiye parti üyeleri katıldı.
Antep
HDP Antep İl Örgütü, Yeşilsu Parkı’nda açıklama yaptı. Açıklamayı parti adına HDP Antep İl Örgütü Eşbaşkanı Avni Binici yaptı. Açıklama ardından parti binasında Kürt diline ilişkin panel düzenlendi.
HDP ve DBP’den açıklama
HDP Merkez Yürütme Kurulu, 15 Mayıs Kürt Dil Bayramı’na dair Kürtçenin Kurmancî ve Kirmanckî lehçelerinde yazılı açıklama yaptı. Açıklamada, Kürt dili üzerindeki baskılara işaret edilerek, baskılara karşı bir direniş olduğu kaydedildi. Açıklamada, 15 Mayıs’ın Kürt dilinin yok edilmesi ve yasaklanmasına karşı tarihi bir gün olduğu belirtildi. Açıklamada, “Egemenler bir toplumun yok edilmesinin dilinin yok edilmesinde olduğunu bildiği için Kürt dilini yok etmek için tüm güçlerini kullandılar. Bu politika bugün de devam ediyor. Kürt dili bugün de eğitim dili değil ve Kürt çocukları anadillerinde eğitimden mahrumlar. Kürt dili bugün de tüm kamusal alanlarda kullanılmıyor ve resmi olarak tanınmıyor. Bu politikaları kabul etmiyoruz, dün nasıl mücadele ediyorsak bugün de yarın da mücadelemizi sürdüreceğiz. Bir kez daha çağrı yapıyoruz, Kürt dili anayasal olarak tanınmalıdır. Kürt dili eğitim dili olmadı ve üzerindeki engellemeler kaldırılmalıdır. Hawar dergisinin 90’ıncı yıldönümünde başta Kürt halkı olmak üzere Celadet Elî Bedirxan ve arkadaşlarının Kürt Dil Bayramı’nı kutluyoruz” ifadelerine yer verildi.
DBP açıklamasında, ulus-devlet zihniyetiyle birlikte asimilasyon ve yasakların sistematik bir hal aldığı vurgulandı. Bu politikalar neticesinde Kürtçenin yasaklandığına dikkati çekilen açıklamada, aynı zihniyetin günümüzde de devam ettiği vurgulandı. Açıklamada, Meclis’te halen Kürtçenin “bilinmeyen dil” olarak kabul edildiğine işaret edilerek, “İlkokuldan üniversiteye kadar Kürtçe önündeki engeller kaldırılmalı. Kürtçe anayasal güvenceye alınmalı” çağrısı yapıldı.
Mardin
Mardin’in Artuklu, Nusaybin ve Kızıltepe ilçelerinde etkinlikler düzenlendi. Kızıltepe ilçesinde Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen) Temsilciliği, HDP ile Mezopotamya Kültür ve Sanat Derneği tarafından düzenlenen etkinliğe HDP Sözcüsü Ebru Günay da katıldı. Mezopotamya Çocuk Korosu’nun da enstrümanları ve ulusal kıyafetleriyle yer aldığı etkinlik, Eğitim Sen binası önünde yapıldı. Etkinlikte “Bê ziman jiyan nabe”, “Perwerdehiya Kurdî mafê meye”, “Kamîya kesî binê zimanê kesî de nimite yo” ve “Dar bi av û tavê zorak bi zimanê xwe mezin dibe” dövizleri taşındı. Etkinlikte Kurmancî ve Dimilkî lehçelerinde “Bila zimanê Kurdî bibe zimanê fermî û perwerdehiyê” pankartı açıldı.
HDP İl Eşbaşkanı Perihan Ağaoğlu, “Kürtçe hala yasaklıdır, Kürtçe konuştukları için insanlar saldırıya uğruyor, Kürtçe tabelaların kaldırılıyor, Meclis’te Kürtçe ‘X’ ya da ‘bilinmeyen dil’ olarak tutanaklara geçiriliyor. Kürtçenin eğitim dili ve resmi dil olması gerekiyor. Çarşı ve pazar başta olmak üzere her yerde Kürtçe’nin kullanılmasına özen gösterilmesi gerekiyor. Her il ve ilçede Kürtçe eğitim veren kurumlar açılmalı. Kürtçe düşünelim, Kürtçe konuşalım, Kürtçe okuyalım, Kürtçe yazalım. Çünkü bizim yaşadığımız coğrafya Kürdistan’dır” dedi.
Açıklamanın ardından Mezopotamya Çocuk Korosu, Kürtçe şarkılar seslendirerek, Kürt Dil Bayramı’nı kutladı.
Nusaybin’de de Emek ve Demokrasi Platformu tarafından HDP ilçe binası önünde açıklama yaptı. Yapılan açıklamada pankart ve dövizler açılırken, metni ilçe Eşbaşkanı Şindar Akıncı okudu.
Kürt Dil Platformu, Mezopotamya Yazarlar Derneği, KESK Mardin Şubeler ve Mardin Barosu, Eğitim Sen Mardin Şubesi’nin önünde açıklama yaptı.
Kaynak: MA
