Kapitalist küresel ekonomide bir çöküşe doğru ilerleme yaşanırken beklenen tehliklere dikkat çekildi. Ülkelerin artan borç miktarı, Türkiye dahil genç kapitalist ülkelerin yaşadığı sarsıntılar ve ticaret savaşları dünya kapitalist ekonomileri sarsacak önemli gelişmeler yaşanırken sorunların büyüyerek artacağı belirtiliyor. 2008’den bu yana borç birikimleri yüzde 60 artış gösterdiği, kamusal ve özel sektöre ait bütçelerde kapatılması gereken 158 trilyon euroluk bir açık olduğu ifade ediliyor.
Türkiye’de sorun büyüyecek
Küresel kapitalist ekonomik faaliyetlerin yüzde 40’ı oldukça kırılgan olan yani gelişmekte olduğu belirtilen pazarlarda gerçekleşiyor. Bu ülkelerin büyük kısmı ekonomilerini çoğunlukla dolar bazında olmak üzere yabancı para üzerinden sağlanan fonlarla döndürüyor. ABD’de faizler yükselince dolar evine dönüyor, yani sermaye kaçışları yaşanıyor. Arjantin ve Türkiye bu durumdan en çok etkilenen ve etkilenecek olan 2 ülke olarak öne çıkıyor. Türkiye’de geçici kur düşüşleri yaşandığı, borsada ise yüzde 10’ları aşan düşüşlerin olması dikkat çekici olarak değerlendiriliyor.
ABD ekonomisi yavaşlayacak
ABD Başkanı Donald Trump ek gümrük vergileri ve ithalat engelleri koymasına rağmen Amerikan ekonomisini büyütmeyi başardı. Ancak şirketler çevresel koşulların belirsizliği nedeniyle yatırım yapmaktan çekiniyor. IMF, ABD ekonomisindeki büyümenin 2018’de zirve yapmasının ardından önümüzdeki yıldan itibaren yavaşlayacağını tahmin ediyor. ABD’den alınan et ve sebzeye; Çin’den alınan çelik, tekstil ürünleri ve teknoloji araçlarına yönelik Pekin ve Washington birbirlerinin ürünlerine maliyeti 360 milyarı bulan ek gümrük vergileri koydu. IMF’nin verilerine göre bu, ABD’nin milli gelirinin yüzde 0,9’unun, Çin’in de yüzde 0,6’sının erimesine neden oluyor. Bu savaşın sürmesi küresel ticaretin yüzde 17,5 küçülmesiyle sonuçlanabilir.
Bankalar sorunlu
Avrupa Merkez Bankası Başkanı Mario Draghi, gölge bankacılık faaliyetlerinin AB finansal sisteminin yüzde 40’ını oluşturduğunu açıkladı. Hatta kurala uygun faizle borç verenlerin çoğunun yeterli teminatı dahi yok. Yaşananlar 10 yıl önceki Lehmann Brothers çöküşüne benzeyeciği iddia ediliyor. 2019 Mart ayında AB’den ayrılacak olan İngiltere’nin çıkış planı üzerinde henüz bir uzlaşı yok. Ticaret anlaşması olmazsa, sadece Alman firmaları yıllık 3 milyar euronun üzerinde ek vergi ödemek zorunda kalacak. Sınır kontrolleri stoksuz üretimi sekteye uğratacak. Nissan, Toyota ve BMW büyük ihtimalle İngiltere’deki fabrikalarını kapatmak zorunda kalacak.
İtalya problemli
Euro bölgesinde tekrar bir borç krizi yaşanacağı iddiaları gündemde yer alıyor. Roma’daki sağcı popülist hükümet, ülkenin 2,4 trilyon euroyu bulan borcuna rağmen, her vatandaşa karşılıksız asgari maaş sağlanması ve erken emeklilik sözleri veriyor. İtalya’nın borcu milli gelirinin yüzde 130’u civarında. Yunanistan 2009’da girdiği borç krizinin ardından sermaye piyasalarına yeni giriş yaparken, kredi borçlarından kurtulabilmiş değil.
EKONOMİ SERVİSİ
