İnsan hakları örgütleri, paylaştığı Kovid-19 Hapishane İzleme Bülteni’nde, yetersizliklere dikkat çekti. Bültende, bağımsız bir heyetin İmralı da dahil olmak üzere cezaevlerinde inceleme yapması istendi
İnsan Hakları Derneği (İHD), Çağdaş Hukukçular Derneği (ÇHD), Med Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Hukuki ve Dayanışma Dernekleri Federasyonu (MED TUHAD-FED) ve Özgürlük İçin Hukukçular Derneği (ÖHD), Kovid-19 Hapishane İzleme Haftalık Bülteni’nin ikincisini yayımladı. Bülten, cezaevlerine yapılan ziyaret, tutuklulardan gelen mektup ve fakslar ile tutuklu yakınlarının aktarımlarıyla hazırlandı.
Önlemler yetersiz
“Türkiye hapishanelerinde Kovid-19 izleme bülteni ve öneriler” başlıklı bültende, salgının başlamasından bu yana alınan önlemlerin yetersiz oluğu kaydedildi.
Adalet Bakanlığı açıklamalarına değinilen bültende, İzmir Buca Kapalı Ceza İnfaz Kurumu’nda 19 Nisan’da bir hükümlüde koronavirüs tespit edilmesinin ardından filyasyon çalışması yürütüldüğü ve 64 hükümlüde daha koronavirüs testinin pozitif çıktığı belirtildi.
Bültende sağlığa erişim hakkına dair temel ilke ve düzenlemelere yer verilerek, cezaevlerindeki son duruma dair şu bilgiler paylaşıldı:
“Temizlik ürünlerine (sabun, çamaşır suyu) erişemeyen hapishaneler;
* Alanya L Tipi, Afyonkarahisar 1 Nolu T Tipi, Ermenek M Tipi, Giresun E Tipi, Tarsus T Tipi, Tekirdağ 1 Nolu F Tipi, Erzurum E Tipi Kapalı, Düzce T Tipi , Siirt E Tipi , Menemen T Tipi, Van T Tipi ve Tekirdağ 2 Nolu T Tipi cezaevlerinde temizlik ürünlerine mahpusların hiçbir şekilde erişemediği öğrenilmiştir.
* Aliağa (Şakran) 1 Nolu T Tipi, Aliağa (Şakran) 2 Nolu T Tipi, Aliağa Şakran 3 Nolu T Tipi, Antalya L Tipi, Bakırköy Kadın, Bandırma 2 Nolu T Tipi, Bayburt M Tipi , Bolu F Tipi, Diyarbakır Kadın, Gebze Kadın, Kandıra 1 ve 2 Nolu F Tipi, Karaman M Tipi, Kırıklar 1 Nolu F Tipi , Maltepe 1 ve 2 Nolu L Tipi, Menemen T Tipi, Silivri , Silivri 5 Nolu L Tipi , Tekirdağ 1 Nolu F Tipi, Denizli T Tipi, Urfa 2 Nolu T Tipi, Ümraniye, Van Yüksek Güvenlikli, Van F Tipi i, Van M Tipi, Gaziantep İslahiye T Tipi ve Tarsus T Tipi Kapalı cezaevlerinde, sabun ya da temizlik ürünleri para verilmesine rağmen sınırlı satılmaktadır.
* Manisa T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde idare tarafından çamaşır suyu ve sabun verildiği, Tekirdağ 2 Nolu T Tipi Hapishanesi’nde ise idare tarafından haftalık sabun ve çamaşır suyu verildiği öğrenilmiştir.
* Diyarbakır Kadın Kapalı Hapishanesi ve Bolu F Tipi Kapalı Hapishanesi’nde belirli aralıklarla dezenfekte işlemin yapıldığı, Edirne Kapalı Hapishanesi’nde ise sadece infaz koruma memurlarının kullandığı alanların dezenfekte edildiği, Gebze Kadın, Karaman M Tipi, Maltepe 2 Nolu L Tipi, Metris R Tipi ve Metris 1 Nolu T Tipi ve Silivri 5 Nolu L Tipi cezaevlerinde sadece 1 kere temizlik yapıldığı, Kırıklar 1 Nolu F Tipi cezaevinde haftada 3 kez dezenfekte işleminin yapıldığı öğrenilmiştir.
Silivri Kapalı Hapishanesi’nde mahpusların kaldığı odaların 3 kere dezenfekte edildiği, koridor gibi ortak alanların ise daha sık dezenfekte edildiği, Denizli T Tipi, Kandıra 1 Nolu F Tipi, Van Yüksek Güvenlikli, Van F Tipi, Van M Tipi, Gaziantep İslahiye T Tipi ve Urfa 2 Nolu T Tipi cezaevlerinde haftada bir kez temizlik yapıldığı, Ümraniye Hapishanesi’nde ise virüs önlemleri başladığı günden bugüne kadar 2 kere temizlik yapıldığı öğrenilmiştir.
* Bandırma 2 Nolu T Tipi Kapalı Hapishanesi’nin haftada 2 maske verildiği, Elbistan E Tipi Kapalı Hapishanesi’nde kişi başı bir eldiven ve üç maske dağıtıldığı, Menemen T Tipi Kapalı Hapishanesi’nde ise maske ve dezenfektan dağıtıldığı öğrenilmiştir. Rize Kalkandere L Tipi Kapalı Hapishanesi’nde ise 10 günde bir kişi başına 1 tane maske verildiği, idarenin ‘maskelerin kullanılıp yıkanıp tekrar kullanılmasını’ telkin ettiği öğrenilmiştir. Geriye kalan hapishanelerde ise maske ve eldiven dağıtılmadığı gibi kantinde de satılmamaktadır.
* Alanya L Tipi, Metris R Tipi ve Metris 1 Nolu T Tipi Hapishaneleri’nde havalandırmaya çıkma hakkına kısıtlama getirilmiştir.”
Ölüm orucu eylemi
Bültende, cezaevlerinde devam eden ölüm orucu eylemlerine ilişkin şunlar belirtildi: “Ölüm orucu eyleminin bağışıklık sistemini zayıflattığı ve salgın nedeniyle eylemi yapan kişilerin büyük risk altında olduğu bir gerçektir. Av. Aytaç Ünsal Burhaniye T Tipi Hapishanesi’nde adalet talebiyle 85 gündür, Av. Ebru Timtik ise Silivri Kapalı Hapishanesi’nde 116 gündür yine adalet talebiyle ölüm orucundadır. İzmir Şakran Kadın Hapishanesi’nde bulunan Didem Akman ile İzmir Şakran 1 No’lu T Tipi Hapishanesi’nde bulunan Özgür Karakaya adalet talebiyle 61 gündür ölüm orucundadır. Ölüm orucu yapan siyasi mahpusların bir an evvel tahliye edilmesi ve ölüm orucu taleplerinin yerine getirilmesi gerekmektedir.”
Önlemler sıralandı
Raporda acilen alınması gereken önlerler şöyle sıralandı:
“* Ağır hasta mahpusların salgın hastalık durumunda ciddi risk grubunda bulunması nedeniyle serbest bırakılarak infazlarının ertelenmesini, tutuklu olanların serbest bırakılmasını, hasta mahpusların değerlendirilmeleri her koşulda sadece klinik yaklaşım ile değerlendirilmeli, tıbbi raporları olan mahpuslar ivedilikle salıverilmelidir.
* Virüsün özellikle 60 yaş üstü kişilerde ölümcül etkisi göz önünde bulundurularak, 60 yaş üstü mahpuslar tedbiren serbest bırakılarak, infazları ertelenmeli. Tutuklu olanlar serbest bırakılmalı. Hamile ve çocuklu kadınların, çocuğun üstün yararı ilkesi gözetilerek serbest bırakılmalı ve infazları ertelenmeli.
* Adil yargılanma talebiyle ölüm orucu 109. gününde bulunan Av. Ebru Timtik ve 78. gününde bulunan Av. Aytaç Ünsal’ın salgın hastalık durumunda ciddi risk grubunda bulunması nedeniyle taleplerinin kabulü ile serbest bırakılmalı.
* Mahpuslar hapishanelerden tahliye edilinceye kadar; savunma hakkı göz önünde bulundurularak avukat müvekkil görüşmesi, sadece pandemi döneminde sınırlı kalmak suretiyle, telefon görüşmesi sağlanmalı.
* Mahpuslar hapishanelerden tahliye edilinceye kadar; hapishanelerdeki banyo, tuvalet gibi ortak alanların her gün dezenfekte edilmeli.
Heyetler cezaevlerini ziyaret etmeli
* İmralı Hapishanesi de dâhil olmak ,üzere Türkiye’deki tüm hapishanelerde alınmış olan tedbirlerin standartlara uygun olup olmadığı konusunda aralarında hukukçuların, insan hakları örgütleri ve hükümet temsilcilerinin de bulunduğu bir heyetin kısa süre içerisinde oluşturularak, incelemelere başlamaları gerekmektedir.
* Tüm mahpuslara tanınmış olan 20 dakika yakınları ile telefonla görüşme hakkı, İmralı Hapishanesinde bulunan mahpuslara da sağlanmalıdır. İmralı Hapishanesinde bulunan mahpusların sağlık durumları konusunda ciddi endişeler olduğundan acilen İmralı hapishanesine avukat görüşü yaptırılmalıdır.”
ANKARA
