İktidara yakınlığı ile bilinen Kalyon Holding, Karapınar’da 20 bin dekar tarım arazisi üzerine ‘Güneş Tarlası’ kurdu. Erdoğan resmi açılışını yaptığı GES’e övgüler düzerken, Kalyon’un kazandığı, halkın ve ekosistemin ise kaybettiği gerçeğini örtmesi imkânsız
Yusuf Gürsucu / İstanbul
Konya Karapınar’da Enerji üretimi amaçlı olarak kurulan İhtisas Organize Sanayi Bölgesi’nde ‘Yenilenebilir Güneş Enerjisi’ (GES) ‘tarlaları’ oluşmaya başladı. İktidarın bu yatırımlara desteği havuz şirketlerle sınırlıyken, havuz şirketlere verilen destek ise sınırsız düzeyde. Kalyon AŞ’nin Ankara’da Çin’in en büyük devlet şirketlerinden biri olan CTEC ile birlikte kurduğu entegre güneş paneli fabrikası açılmıştı. Geçtiğimiz gün ise Cumhurbaşkanı R.T. Erdoğan tarafından Kalyon’un Karapinar’daki GES tarlasinin resmi açılışı yapıldı.
Dünyanın önemli ekolojik bölgesi
Türkiye’nin tahıl ambarı olarak kabul edilen Konya Havzası aynı zamanda biyolojik çeşitlilik açısından dünyanın en önemli 200 ekolojik bölgesinden birisidir. Tarımsal açıdan önemli bir üretim bölgesi olan Konya Kapalı Havzası aynı zamanda 15 önemli bitki alanı ile 6 önemli kuş alanını barındırmaktadır. Ayrıca, Türkiye’nin en büyük tatlısu kaynağı olan Beyşehir Gölü, Türkiye’nin en büyük Özel Çevre Koruma Alanı olan Tuz Gölü ve Türkiye’nin Ramsar Alanları olan ve kuruyan Meke Gölü ile Kızören Obruğu gibi doğal oluşumların en güzel örneklerin e ev sahipliği yapıyor. Meke Gölü’nün çok yakınındaki Acıgöl de ise büyük çekilmeler başlamış durumda.
Kalyon’a şahsen teşekkür
Böylesi değerli bir bölgede 20 bin dekar alanda tarımdan vazgeçilip ‘Güneş Tarlası’ haline getirilmesi geleceğimizi yerle bir eden bir uygulama olarak büyük desteklerle geliştiriliyor. Geçtiğimiz gün Konya’da AKP’li Cumhurbaşkanı R. T. Erdoğan resmi açılışı yapılan ve Kalyon Enerji tarafından kurulan Güneş Enerji Santrali, iktidarın büyük destekleri ve İngiltere tefecilerinden şirketin aldığı kredilere kefil olunarak inşa edilen GES tarlasının şirketin çıkarları dışında hiçbir şeye hizmeti olamayan yatırımdır. Erdoğan’ın “Kalyon’a şahsım ve milletim adına teşekkür ediyorum. İşte muhteşem özellikleriyle Karapınar GES!” sözleri birçok anlam içeriyor.
Temiz enerji-ekolojik yıkım
20 milyon metrekare alanın üzerinde yine Kalyon’un ürettiği 3 milyon 256 bin 038 güneş paneli kullanılarak toprak adeta betona dönüştürülüyor. Santralin kurulduğu Acıgöl Havzası’nın çölleştiği iddiaları eşliğinde işgal edilen tarım arazileri, kurulan barajlar, madenler, elektrik santralleri ile işgal edilirken, tarımsal sulamada yeni yöntemlerin desteklenmemesi ve salma sulamaya göz yumulması sonucu bölgedeki yeraltı suları kurumaya ve yerini obruklara bırakmaya başladı. Adeta taammüden işlenen bir ekolojik katliamın yerine ‘temiz enerji’ masallarıyla halkta rıza oluşturulmaya çalışılırken, tarım tüm Türkiye’de olduğu gibi katledildi ve en temel gıda gereksinimleri dahi ithalata bağlanarak şirketler kazandırıldı.
Üretimi yüzde 1 artıracakmış
Santralin tam kapasite devreye alınmasıyla, Türkiye’nin kurulu güneş enerjisi payını tek başına yüzde 20 artıracağı ülke genelinde ise enerji üretim kapasitesini yüzde 1 arttıracağı övgüleri yapılırken, aynı zamanda Akbelen Ormanı’nı yok etmeye çalışan YK Enerji gibi termik santrallere verilen desteklerle ‘temiz enerji’ süslemesi anlamsız hale geliyor. Yapılan açıklamalarda 2 milyon kişinin elektrik ihtiyacının karşılanacağı iddia edilirken, Türkiye’de elektrik üretim kapasitesinin ihtiyacın 4 katı olduğu gündeme gelmiyor.
Kalyon Holding
Konya Karapınar’da şu an 1’i lisanslı, 6 güneş enerji santraliyle elektrik üretimi yapıyor. Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığı’nın açtığı ve 20 Mart 2017’de gerçekleştirdiği ‘Yenilenebilir Enerji Kaynak Alanları Güneş Enerji Santralleri’ (YEKA GES-1) ihalesini, kilovatsaat başı 6,99 dolar/cent teklif vererek kazanan Kalyon Enerji, ‘Kalyon Güneş Teknolojileri Fabrikası’nda üretilen panellerin, Karapınar’da YEKA-1 GES projesi kapsamında kurulacak güneş enerjisi santralinde (GES) kullanılacağı belirtildi. Konya Karapınar’da GES için 1 milyar dolar yatırım yapılacağı duyuruldu. Kalyon, Karapınar’da 1000 MW’lık güneş enerji tarlasını hiçbir ücret ödemeden elde etti. Burada üreteceği elektriğe kilowat başı 6,99 dolar/cent’e alım garantisi verildi.
Devlet desteği 2019’da açıklandı
Konya Karapınar’da bin megavat kapasiteli güneş enerjisi santrali ve 500 megavat kapasiteli entegre panel üretim fabrikası için 2019’da Resmi Gazete’de yayınlanıp yürürlüğe giren büyük bir destekle Kalyon AŞ’nin adeta elini cebine sokmadan devletin garantörlüğünde bankalardan ve İngiliz tefecilerinden aldığı kredilerle yatırımlarını gerçekleştirdi. Proje Bazlı Teşvik Sistemi’ ile Kalyon Enerji’nin iştiraki Kalyon Güneş Teknolojileri Üretim A.Ş. tarafından kurulacak güneş paneli üretim tesisi de bulunuyordu. Projeye verilen desteklerde; gümrük vergisi muafiyeti, KDV istisnası, KDV iadesi, yatırıma yüzde 100 vergi indirimi, 10 yıl boyunca sigorta primi işveren ve gelir vergisi stopaj desteği yer aldı.
Destek ayrıntıları
Sigorta Primi İşveren Hissesi Desteği: Azami tutar sınırı olmaksızın 10 yıl Gelir Vergisi Stopajı Desteği: 10 yıl Nitelikli Personel Desteği: 57 milyon lira Faiz veya Kâr Payı ya da Hibe Desteği: 10 yıl 300 milyon lira. Fabrikaya verilecek Enerji Desteği: İşletmeye geçiş tarihinden itibaren 10 yıl boyunca 240 milyon liraya kadar enerji tüketim harcamalarının yüzde 50’si. Yatırım Yeri Tahsisi, Kamu Alım Garantisi, Altyapı Desteği gibi ayrıntılar Resmi Gazete’de yayınlanarak yürürlüğe girmişti.
Çatı GES’lere düşmanlık
Piyasa şartlarına uygun maliyetten elektrik üretemediği veya ihtiyaç olmaması nedeniyle şirketlerin beklentisi altında kalan enerji alımları gerekçesiyle yılın büyük bölümünde çalışmayan ya da çalıştırılmayan santrallere verilen destek kamu geliri üzerinden yapılan anlaşmalara dayanılarak gerçekleşiyor. 103 bin MW’ı aşan enerji üretim kapasitesine rağmen bu kapasitenin 1/4’ünün piyasalaştığı Türkiye’de, yapılan ödemelerin gerekçesini enerji arz güvenliğine bağlamaları bir yalandan ibaret. Şirketlere üretmedikleri enerji için her ay 250-350 milyon lira ödeme yapılırken GES’ler de YEKDEM kapsamında verilen dolar bazlı alım garantileriyle Kalyon gibi şirketler halkın cebinden çalınanlarla besleniyor.
Tercihleri sermaye yararı
EPDK’nin işletmelerde kurulan güneş enerjisi santrallerine yönelik yaptığı düzenlemeyle daha önce güneş enerjisinden elde edilen elektriğin, işletmenin kullandığı kısmı mahsup edildikten sonra kalanı, dağıtım şirketleri tarafından satın alınıyordu. Ancak geçtiğimiz yaz sonu iktidarın aldığı kararla, ‘Lisanssız Elektrik Üretim Yönetmeliği’nde değişikliğe gidildi. Yapılan yeni düzenlemeyle, üretilen enerjinin sadece tüketilen kısmı kadarı satın alınacak olması ve geriye kalan miktarın ücretsiz olarak sisteme aktarılma kararı çatı GES’i kuran işletmeleri adeta isyana sürükledi. Tarım arazileri işgal edilerek ‘Güneş Tarlaları’ kurmak yerine yüzbinlerce çatının panellerle kaplanması mümkünken, tarla uygulaması sermaye iktidarının sadece bir tercihi.
Çatı GES desteği iptal edildi
2021 yılı Aralık ayı başında, ‘Elektrik Piyasası Kanunu ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun’ Meclis Genel Kurulu’nda kabul edilmesiyle birlikte ‘Enerji Piyasası Kanunu’ yeniden düzenlenerek enerji ve maden şirketlerine özel imtiyazlar, teşvikler, kamudan kaynak aktarılması gibi uygulamalar sınırsızca yürürlüğe kondu. Kanun ile 21 dağıtım şirketi, YEKDEM’den faydalanan 818 enerji üretim şirketi ve diğer 1722 enerji üretim şirketleri ile çok sayıda maden şirketi bu desteklerden yararlanması sağlandı. Bu kanunda yer alan çatı GES’leri ise yönetmelikle ortadan kaldırıldı.
