Erdoğan’ın “düşük faizli konut kredisi” müjdesi sonrası da fiyatların yükseldiğini belirten emlakçı Onur Turgut, “Mesele kredi düşsün meselesi değil. Bu, insanların alım gücünün yükselmesiyle çözülecek bir meseledir” dedi.
İktidarın konut satışlarında yaşanan krize çözüm yaratacağını iddia ettiği düşük faizli kredi imkanı konut fiyatlarını arttırdı. Yaşanan sorunları MA’dan Cemil Uğur’a değerlendiren emlakçı Onur Turgut, sorununun çözümü üretimle sağlanabileceğini söyledi.
Ev almak hayal
Bahçeşehir Üniversitesi Ekonomik ve Toplumsal Araştırmalar Merkezi’nin (BETAM) hazırladığı “Satılık Konut Piyasası Görünümü” raporu, Türkiye’deki satılık konut fiyatlarındaki ciddi artışı ortaya koyuyor. Rapora göre, Mart 2022’de ülke genelinde ortalama satılık konut metrekare fiyatları Mart 2021’ye göre, yüzde 134,3 artarak 8 bin 656 TL’ye yükseldi. Fiyat artışında Türkiye ortalamasının üzerinde olan Mersin’de ise, Mart 2021’ye yüzde 172,7 artarak, 2 bin 500’den 6 bin 818’e yükseldi. Mersin’i İstanbul yüzde 159,3, Antalya-Aydın yüzde 142.9, Diyarbakır yüzde 140, İzmir yüzde 119.3, Ankara ise yüzde 116.6 ile izledi. Satılık konut metrekare fiyatları İstanbul’da 12 bin 805 TL, Ankara’da 5 bin 545 TL, İzmir’de ise 9 bin 722 TL oldu. Mersin’de geçtiğimiz yıl bin 500 TL civarında olan kiralık konut fiyatları bu 2-3 bin TL arasında değişirken, geçtiğimiz yıl 250-300 bin civarında olan 2+1 satılık konut fiyatları 1 milyon TL’ye yaklaştı. 4 kişilik bir ailenin Mersin’de konuta verdiği kira 2 bin 500 TL’den başlarken, 1+1 evde oturmak isteyen üniversiteli öğrencilerin konuta vereceği kira bin 500 TL’den başlıyor. Üniversiteye yakın oturmak isteyen öğrenciler için ise kira fiyatları 2 bin ile 6 bin TL arasında değişiyor.
Kredi müjdesi ter etki yarattı
AKP’li Cumhurbaşkanı Tayyip Erdoğan, 9 Mayıs’ta konut satışlarını artırmak amacıyla belirledikleri 3 ayrı paketten oluşan yeni teşvik programlarını açıkladı. “Kısa vadede konut satışını artırmayı hedefliyoruz. 10 yıl vadeli yüzde 0.99 faizli kredi verilecek” diyen Erdoğan, ayrıca, döviz hesaplarının veya fiziki altınların Merkez Bankası’na satılarak alınacak konutlar için ise 0,89 faizle kredi verileceğini söyledi. Erdoğan’ın açıklamasının ardından konut fiyatlarında artış yaşandı.
Maliyette yaşanan artış
Konut fiyatlarında yaşanan artışı değerlendiren emlakçı Onur Turgut, “2009’dan emlak işini yapıyorum. Dünya’da ve Türkiye’de yeni alanlar açılarak, yeni evler yapıldı. Doğal olarak insanlar, eski gayrimenkuları bırakıp, yenilerine yöneldi. Kabul etmek gerekirse, son 2 yıldır ciddi bir daralma mevcut. Dünyada ciddi bir kriz var. Ama bu bizde daha da ciddi bir duruma geldi. Dünyada enflasyon yüzde 10-20 arasında iken, bizde resmi rakamlara göre yüze 70-80’dir. Bu durum ülkemizde ciddi anlamda krize neden oluyor. Son zamanlarda ham maddeler yüksek artış oldu. Geçen yıl 28 TL olan Çimento bu yıl 70-80 TL’dir. İşçilik maliyeti artı, doğal olarak, bu da fiyata yansıyor. İnsanların alım gücünü düşündüğümüzde, bir krize neden oldu” diye konuştu.
Bu kredileri kullanan insan sayısı çok az
Salgında konut kredisinin açıklanmasıyla konut fiyatında artışın yaşandığını aktaran Turgut, “Açıklanan konut kredisi bizler için sürpriz oldu. Krediye tepkim, konut fiyatları artacak oldu. Biraz araştırıp, meslektaşlarımızla bilgi alış-verişi yaptık. 3 paket açıklandı. Birincisi müteahhitlere ilişkin paket. İkincisi 0.99 kredi. İlk evim kredisi, şartları ağır. Bu kredi almak isteyenlere diyor ki; ‘ilk eviniz olacak. Aynı haneden yaşadığınız baba-anne ya da eşinizin evi olmayacak.’ Yani ailenin ilk evi olacak. ‘Alacağınız daire sıfır daire olacak.’ Müteahhitten alacağınız ev için 2 milyona kadar kredi kullanabiliyorsunuz. Ortalama bir memurun 6-7 bin TL aldığını düşünürsek, eşinin de aldığı maaşı topladığında 14 bin olur. Bu şartlarda olan çok aile de yok. Verilen krediyle 1 milyon TL çekseler. Ayda 14 bin TL ödemesi gerekiyor. 0.89 kredi dedikleri de, 1 Nisan 2022’den önce bankada altın ya da döviz rezerveniz olması lazım. Onu merkez bankası üzerinde bozdurabilirseniz, o krediyi kullanabiliyorsunuz. Hal böyle iken bu krediyi kullanacak insan sayısı çok az” dedi.
Sorunun çözümü üretim
Önlerini göremedikleri belirten Turgut, müteahhitlerin ev yapımına başladığında eskiden maliyetini hesapladığını şimdi ise hesaplayamadığını, bunun sebebinin ise yapı malzemelerinde her gün yaşanan zam olduğunu belirtti. Konut alanında yaşanan sorunların hiçbirinin diğer alanlardan bağımsız ele alınamayacağını vurgulayan Turgut, “Bu mesele kredi düşsün meselesi değil. İnsanların alım gücünün yükselmesiyle çözülecek bir meseledir. Bu durum sadece bizim alanımız için değil, tüm alanlar için geçerlidir. Ekonomi modelinin ciddi anlamda değişmesi gerekiyor. Betona dayalı değil, üretime dayalı ekonomi modelinin hayata geçmesi lazım. Çiftçi ürettiği ürünü satamıyorsa, gidip temel ihtiyaçlarını alamaz. Esnaf elindeki ürünü satmasan, gidip çiftçiden ürün alamaz. Sonuç olarak bunlar hepsi birbirine bağlıdır. Onun için üretime dönük politikalar geliştirilmedir” ifadelerini kullandı.
