Kolombiya’da yüzleşme kapsamında yapılan çalışmalar sonucu ordunun ve devletin kullandığı paramiliter unsurların suç işlediği kaydedildi: Ordu ve paramiliter güçlerin bazı suikastleri, cinsel saldırıları tespit edildi
Kolombiya’da devletin FARC-EP gerilla hareketiyle yaptığı barış anlaşması çerçevesinde oluşturulan Özel Barış Hukuku (JEP) tarafından yürütülen soruşturmalarda 22 asker, masum insanlara karşı şiddet kullanmakla suçlandı.
Kolombiya basınında yer alan habere göre, JEP, ordunun çatışmaların yoğun olduğu 2005-2008 yıllarında “yanlış pozitif” olarak adlandırılan suçlar işlediğini ve 22 askerin şiddete karıştığını vurguladı.
Devletin kullandığı paramiliterler
Söz konusu şiddetin sadece askerler tarafından işlenmediği, devletin kullandığı paramiliter ve silahlı grupların da bu suçlara ortak olduğu iddia edildi. JEP, suç örgütlerinin savunmasız insanlara yönelik suikastlar düzenlediğini, olaylarla ilgisi bulunmayan 18 ile 35 yaş arasındaki 303 gencin mağdur edildiğini kaydetti.
Cinsel saldırı
Yürütülen soruşturmalarda 10 kadının da cinsel şiddete maruz kaldığının belirlendiğine dikkati çeken JEP, “yanlış pozitif suçlarını” kabul etmeyen bu kişilerin 20 yıla kadar hapis cezasıyla yargılanabileceklerini belirtti.
Müzakereler sonrası JEP
Devlet eski Başkanı Juan Manuel Santos hükümeti ile Kolombiya Devrimci Silahlı Güçleri-Halk Ordusu (FARC-EP) arasında 2016’da imzalanan Barış Anlaşması çerçevesinde kurulan JEP, temel amacı mağdurların haklarını koruyan ve silahlı çatışmalarda yaşanan tüm olayların araştırılarak hesap verilebilirliği sağlayan sistem olarak kabul edildi. JEP, üyelerinin yetki alanları içinde müdahil bulunan üçüncü tarafların soruşturulduğu ve yargılandığı geçiş dönemi adalet mekanizması olarak kabul ediliyor.
FARC’ın çıkışı
Gelir dağılımı eşitsizliğinin derin olduğu Kolombiya’yı ABD arka bahçesi olarka gördü. ABD, Latin Amerika’daki ülkeleri kontrol etmek için, CIA ve paramiliter güçlerin eliyle, Kolombiya ordusu ve polisi eliyle darbeler, cinayetler organize ediyordu. CIA, uyuşturucu trafiğini de yönlendirerek Kolombiya’da sol hareketleri bastırmak, yerli halkları göçertmek için politika yürüttü. Kolombiya’da başa geçen sağ hükümetler ABD ile işbirliği yaparak köylere saldırdı, yerli halkları tehcir etti, solcu kesimlere yönelik suikastler ve katliamlar organize etti.
1948’de Liberal Parti liderinin bir suikast sonucu öldürülmesi sonrası Liberal Parti ve Muhafazakâr Parti yanlıları arasında gerilim ve çatışmalar alevlendi. Sol dinamikler 1964’te bir kırsal bölgede Marquetalia Cumhuriyeti olarak adlandırılan bir komün alan oluşturdu. Ordunun bu komüne yaptığı saldırıdan kurtulanların ormanlık alanlara çekilen bölümü FARC hareketinin kökleri oldu. Çatışmalar yıllarca sürdü. Zaman zaman FARC gerillalarıyla devlet gizli görüşmeler yaptı.
FARC’la mücadele sözü vererek 2010’da iktidara gelen Juan Manuel Santos, ilk birkaç ay yapılan operasyonlar sonrası barış siyasetinde karar kılmasıyla başladı. Gizli görüşmeler sonrası 26 Ağustos 2012’de görüşmelere başlanması için bir yol haritası imzalandı.
Oslo masası
18 Ekim 2012: Norveç’in başkenti Oslo’da ilk müzakere masası kuruldu.
19 Kasım 2012: Masa, Küba’nın başkenti Havana’ya taşındı, anlaşmanın ilk maddesi olarak tarım reformu görüşmeleri başladı
20 Kasım 2012: FARC tek taraflı ateşkes ilan etti, 23 Ocak 2013’e kadar sürdü.
26 Mayıs 2013: Tarım reformu anlaşması imzalandı.
4 Kasım 2013: Siyasete katılım anlaşması imzalandı.
15 Aralık 2013: FARC ikinci kez tek taraflı ateşkes ilan etti. Ateşkes 15 Ocak 2014’e kadar sürdü.
16 Mayıs 2014: Uyuşturucu ticareti üzerine anlaşma imzalandı.
20 Mayıs 2014: FARC başkanlık seçimleri nedeniyle 28 Mayıs’a kadar ateşkes ilan etti.
7 Haziran 2014: 60 kişilik ‘çatışmalı süreç mağdurlar’ heyetinin görüşmelere gözlemci olarak katılmasına karar verildi.
20 Aralık 2014: FARC ateşkes ilan etti. Ancak ordu saldırıları sürdü. Ordu saldırıları artırınca FARC eteşkesi bitirdi .
7 Mart 2015: Mayınlı alanların temizlenmesi için anlaşmaya varıldı.
8 Temmuz 2015: FARC yeniden ateşkes ilan etti.
25 Temmuz 2015: Kolombiya Devlet Başkanı Santos, operasyonları durdurduklarını açıkladı
23 Eylül 2015: Kolombiya Başkanı Manuel Santos ile FARC-EP Lideri Rodrigo Londono Echeverri (Timoleon Jimenez Timochenko) Küba’nın başkenti Havana’da bir araya geldi.
17 Ekim 2015: 25 bin ‘kayıp’ın akıbetinin araştırılması konusunda anlaşmaya varıldı.
15 Aralık 2015: Taraflar savaş kurbanları/mağdurları konusunda yaraları sarma, adaleti sağlama, gerçeği ortaya çıkarma ve tekrar etmemesini garanti altına alma konularını içeren anlaşmayı imzaladı.
23 Haziran 2016: İlk defa çift taraflı ateşkes ilan edildi. Nihai anlaşmanın referanduma götürüleceği duyuruldu.
18 Temmuz 2016: Devlet Başkanı Santos barış için hayata geçirilecek yasalara destek verme çağrısı yaptı.
3 Ağustos 2016: Savaşın en şiddetli döneminin sorumlusu, katliamcı eski Devlet Başkanı Alvaro Uribe, referandumda ‘hayır’ kampanyası yürüteceklerini ilan etti.
5 Ağustos 2015: Hükümet ve FARC, silahların bırakılması için protokol imzaladı.
25 Ağustos 2016: Kolombiya Devlet Başkanı Santos, orduya ateşi tamamen sona erdirmeleri talimatı verdi.
28 Ağustos 2016: FARC, son kez ve bu defa bir daha silahları ele almamak üzere ateşkes ilan ettiklerini açıkladı.
26 Eylül 2016: Kolombiya’nın Cartegena kentinde, uluslararası heyetlerin eşliğinde Kolombiya hükümeti ve Devlet Başkanı Juan Manuel Santos ve FARC Lideri Rodrigo Londono Echeverri (Timoleon Jimenez Timochenko) ve gerilla heyeti, 40 oturum sonucunda oluşturulan 297 sayfalık barış anlaşmasına imza attılar.
2 Ekim 2016: Barış anlaşması halk oylamasına sunuldu. Oylamanın sonucunda anlaşmaya yüzde 50.2 ile ‘hayır’ yanıtı verildi. Hükümet ve FARC arasında görüşme masası yeniden kuruldu.
24 Kasım 2016: Görüşmeler sonucu yapılan değişikliklerle ikinci ve nihai barış anlaşması imzalandı. Anlaşmanın referanduma götürülmemesine karar verildi.
30 Kasım 2016: Kolombiya meclisi nihai barış anlaşmasını onayladı.
28 Aralık 2016: Kolombiya kongresi FARC gerillalarına af yasasını onayladı.
2016 sonrası: FARC legalleşerek Senato’ya ve Temsilciler Meclisi’ne girdi. BM gözetiminde silahlar toplandıktan sonra kentlere dönem FARC üyelerien yönelik devletin kullandığı paramiliter güçler suikastler düzenledi. Şehirlerde onlarca silah bırakmış FARC üyesi katledildi. Müzakarelere katılan FARC temsilcilerinden Ivan Marquez dahil çok sayıda gerilla komutanı yeniden silahlı mücadele kararı aldı. Silahlanan FARC üyelerine karşı operasyonlar devam etti.
BOGOTA
