Irak’ta Kürdistan Demokrat Partisi’nin (KDP) Irak Cumhurbaşkanı adayı Hoşyar Zebari’nin adaylığı nihai olarak reddedildi
Irak’ta 10 Ekim 2021’de yapılan erken parlamento seçiminden bu yana hükümet kurulamadı. Cumhurbaşkanı da seçilemedi. Irak Federal Mahkemesi, KDP’nin Cumhurbaşkanı adayı Hoşyar Zebari’nin adaylığını reddetti. 13 Şubat 2022 Pazar günü toplanan mahkeme, Zebari’nin aday olamayacağına hükmetti.
9 Ocak 2022 sonrası
Irak Meclisi için 10 Ekim 2021 seçimi sonrası hükümet kurulamadı. 329 sandalyeli Irak Meclisi’nde 9 Ocak 2022’de yapılan seçimlerde meclis başkanlığına önceki meclis başkanı Muhammed Halbusi tekrar seçildi. Meclis başkanının seçilmesinin ardından Irak Cumhurbaşkanlığı seçimi için 30 günlük süre başladı, Irak Meclisi’nde 7 Şubat 2022’de Cumhurbaşkanlığı seçimlerinin yapılması planlandı.
YNK mevcut cumhurbaşkanı Berhem Salih’i bir kez daha cumhurbaşkanlığına aday gösterirken, KDP ise Irak Yüksek Federal Mahkemesi tarafından yolsuzluk nedeniyle parlamentoda dokunulmazlığı kaldırılan ve görevden alınan Irak eski Maliye Bakanı Hoşyar Zêbarî’yi aday gösterdi.
KDP’nin Cumhurbaşkanlığı için aday göstermesi birçok kesimin tepkisine neden olurken, Zêbarî’nin KDP’nin Cumhurbaşkanı adayı olarak açıklanması, Bağdat’ta bulunan Tahir Meydanı’na çıkan çok sayıda kişi tarafından protesto edildi.
KDP aday çıkarınca yaşanan kriz yaşandı. Zebari hakkında yolsuzluk iddiaları vardı.
YNK milletvekilleri Dilah Gafur, Karwan Yarweys ve Kerim Şükür ile birlikte bağımsız milletvekili Ali Turki Cesum, 2 Şubat 2022 günü Hoşyar Zebari’nin cumhurbaşkanlığı adaylığının durdurulması için Irak Federal Mahkemesi’ne başvurdu.
Irak Federal Mahkemesi, 6 Şubat 2022 günü Hoşyar Zebari’nin Irak Cumhurbaşkanlığı adaylığının “iyi itibara” sahip olmadığı gerekçesiyle geçici olarak askıya alındığını açıkladı. KDP’nin tutumu nedeniyle 7 Şubat Meclis oturumu Mukteda Sadr’ın da çağrısıyla boykot edildi. Az vekil gelince oturum yapılamadı ve cumhurbaşkanı seçilemedi.
Başbakanlık, Cumhurbaşkanlığı, KDP ve YNK
2003’ten bu yana Irak’ta teamüller gereği cumhurbaşkanlığı Kürtlere, Başbakanlık Şiilere, Meclis başkanlığı Sünnilere veriliyor. Meclis başkan yardımcıları da Kürt ve Şii oluyordu.
Kürtler de aralarında uzlaşmış, örtülü anlaşma ile Federe Kürdistan başkanlığı KDP tarafından üstleniliyordu, Irak cumhurbaşkanlığı da YNK tarafından üstleniliyordu.
Meclis’te 7 Şubat 2022 cumhurbaşkanı belirleme oylaması için KDP aday çıkarmaya karar verip adayını da Hoşyar Zebari olarak ilan edince yeni kriz patlak verdi. İtirazları değerlendiren Federal Mahkeme, adaylığı geçici olarak durdurdu. Mahkemenin kararında, Zebari’nin cumhurbaşkanlığı adaylığı için ‘iyi itibar’ gibi şartlara sahip olmadığı, Kararda, Zebari’nin 2016’da mali ve idari yolsuzluklardan dolayı Maliye Bakanlığı görevinden azledildiği aktarıldı.
Mahkeme 12 Şubat 2022 günü de kesin karaı vererek Hoşyar Zebari’nin adaylığını reddetti.
YNK’den Berhem Salih ikinci dönem için görev üstlenmek istiyordu. Cumhurbaşkanlığı görevine 2018’de seçilen Berhem Salih, İngiliz vatandaşlığından ayrıldığını açıklamıştı.
BAĞDAT
