Dünya Anadil Günü kapsamında birçok kentte yapılan açıklamalarda, halkların anadillerine sahip çıkması gerektiği vurgulandı
21 Şubat Dünya Anadil Günü kapsamında Diyarbakır, İzmir, Mardin, Batman, Aydın, Malatya, Antep, Şırnak, Adana, Mersin ve Hatay’da basın toplantıları düzenlendi.
Diyarbakır
Halkların Demokratik Partisi (HDP), Demokratik Bölgeler Partisi (DBP), Özgürlük ve Sosyalizm Partisi (ÖSP), Kürdistan Demokrat Partisi–Bakur (PDK), Kürdistan Demokrat Partisi-Türkiye (PDK-T), Kürdistan Sosyalist Partisi (PSK), Kürdistan Özgürlük Partisi (PAK), İnsan ve Özgürlük Partisi ile Azadî Hareketi’nin Kürt dilinin geliştirilmesi, resmi dil olması ve okullarda öğretilmesi amacıyla kurduğu Kürt Dil Platformu, 21 Şubat “Dünya Anadil Günü” dolayısıyla basın toplantısı düzenledi. Sur’da bir otelde düzenlendi. Kürt Dil Platformu Sözcüsü Şerefhan Cizirî, Kürtlerin anadillerini sahip çıkmadığı takdirde Ortadoğu’daki kadim bir halkın katili olacağı uyarısında bulundu.
‘Kürtçe yazma ve konuşma her Kürt aydının üzerindeki sorumluluktur’
Anadilin önemini, “Dil insanın var oluşudur, bir milletin var oluşudur” sözleriyle tanımlayan Cizirî, tüm Kürtlere evde, sokakta ve yaşamın her alanında Kürtçe (Kurmancî, Kırmançkî) konuşmaları çağrısında bulundu. Bir dili yok olmaktan koruyabilmenin yolu, insanların o dili konuşabilmesi ve çocuklarına öğretebilmesi için uygun koşulların yaratılmasından geçtiğini söyleyen Cizîrî, Kürtçe’nin resmi dil ve eğitim olması için devletten taleplerinin olduğunu söyledi. Cizirî, Kürtçe’nin meclisin gündemine taşınarak anayasal düzenleme ile Kürt Dil Kurumu’nun kurulmasının hayati bir önem taşıdığını kaydetti. Kürtçe üzerinde devam eden asimilasyon politikalarına karşı dili canlı kalkan haline getirmeleri gerektiğinin altını çizen Cizirî, ulusların, anadilleriyle kimlik kazandığını, Kürtlerin dilini kaybetmesiyle kadim bir halkın kaybolacağı uyarısında bulundu. Cizirî, yine Kürtçe’nin Kürt aydınları için “kırmızı çizgi” olması gerektiğini vurgulayarak, “Kürtçe yazma ve konuşma her Kürt aydının üzerindeki sorumluluktur” dedi.
‘İletişim dili Kürtçe olmalı’
Açıklamanın ardından basın emekçilerinin sorusu üzerine konuşan DTK Eşbaşkanı Leyla Güven, Kürt siyasi hareketinin, Kürtçe’nin korunması ve gelişimi için yaptığı çalışmaları hatırlatarak ancak bunların yeterli olmadığını belirtti. Kürt kurumlarının iletişim dilinin Kürtçe olması gerektiğini vurgulayan Güven, daha fazla bir özveriyle dil sorununa yaklaşıp bu konuda somut adımların atılmasının öncelikli adımlar arasında yer almasını dile getirdi. Açıklamaya katılan parti temsilcilerinin tümünün erkek olmasını eleştiren Güven, Kürtçe’yi bugünlere taşıyan anneler olduğunu ancak kadının burada yer alamadığını söyledi. Kürt Dil ve Kültür Ağı’na ilişkin konuşan Güven, ağın, asimilasyon tehdidine karşı yapılan çalışmaların yeterli olmadığı tespitiyle yola çıktığını belirterek, farklı çalışmaların bu dil için verilen mücadeleye zenginlik katacağını kaydetti.
İzmir
Halkların Demokratik Partisi (HDP) İzmir Gençlik Meclisi, Kürtçe ve Türkçe olarak yaptıkları açıklama ile 21 Şubat Dünya Anadili Günü’nü kutlayıp, herkesi farklı anadillerine saygı gösterme çağrısından bulundu. Partilerinin İzmir İl Örgütü binasında yapılan açıklamada, tarih boyunca sayısız uygarlığa beşiklik etmiş, diller ve kültürler zengini Anadolu ve Mezopotamya topraklarının yıllardır uygulanan tekçi politikalar sonucunda bir çöle döndüğü vurgulandı. Tüm engel ve yasaklara rağmen bu coğrafyanın kadim dillerinin bir tehdit olarak algılanmasına karşı mücadelelerini süreceklerini vurgulayan HDP’li gençler, tekçi, erkek egemen zihniyetin baskısı altında yok edilen, yaşayan ve direnen tüm dilleri selamlayıp, anadiline sahip çıkan herkesi farklı anadillerine saygı gösterme çağrısında bulundu.
İHD İzmir
İHD İzmir Şubesi de 21 Şubat nedeniyle şube binasında basın açıklaması düzenledi. Açıklamanın Kürtçesini Şube Yöneticisi Vatan Çeçen, Türkçesini ise Deniz Bayrak okudu. Açıklamada, tarih boyunca sayısız uygarlığa beşiklik etmiş, diller ve kültürler zengini Anadolu ve Mezopotamya toprakları yıllardır uygulanan ‘tekçi’ politikalar sonucunda resmen bir çöle döndüğünü kaydedilen açıklamada, “Tarih boyunca egemen sınıflar, bu anlamda bir toplumsal değişim ve ilerlemeyi engelleyebilmek için dünyanın birçok yerinde öncelikle eğitim konusuna el atmış, kültürel zenginlikleri talan etmiş, ‘resmi dil’in dışında kalan dillerle eğitimi yasaklayarak, farklı dil ve kültürlere yönelik asimilasyon politikalarını hayata geçirmiştir. 21 Şubat Dünya Anadili Günü’nü kutluyor, farklı anadili ve kültürlerin özgürce yaşaması ve gelişmesinin önündeki bütün yasal ve fiili engellerin kaldırılmasını istiyoruz” denildi.
Batman
Özgür Kadın Hareketi (TJA) ve HDP Batman Kadın Meclisi üyeleri, 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla HDP binasında açıklama yaptı. TJA ve HDP’li kadınların yanı sıra kimi belediye eşbaşkanları açıklamaya katıldı. “21’ê Sibatê roja zimanê zikmakî ya cîhanê pîroz be” yazılı pankartın açıldığı açıklama konuşan Bekirhan Belde Belediyesi Meclis üyesi Gülistan Sönük, Kürtçe konuşmanın ve yazmanın önemine dikkat çekti. Sönük, anadilin bir hak olduğu ve resmi eğitim dili olması gerektiğini vurguladı.
Mardin
HDP Mardin İl Örgütü, 21 Şubat Dünya Anadil Gününe ilişkin açıklama yaptı. İl binasında yapılan açıklamaya il eşbaşkanları, ilçe yöneticileri ve çok sayıda yurttaş katıldı. Açıklamayı yapan HDP İl Eşbaşkanı Perihan Ağaoğlu, “Bu topraklarda var olan diller iktidar tarafından baskı ve faşist politikalar ile yok edilmek isteniyor” dedi. Türkiye’de konuşulan bazı dillerin yok olduğunu, bazılarının da yok olma aşamasında olduğunu vurgulayan Ağaoğlu, “Bugüne özel çalışmalar barış ve özgürlüğün önünü açar. Çok dillilik bu çözümün yolunu açar. Dillere saygı duyulması halkı birlik içinde tutar. Bu nedenle bu dillerin sonuna kadar sahiplenilmesi gerekir. Var olan diller daha fazla yaşatılmalıdır” diye konuştu.
Aydın
HDP Aydın İl Örgütü, parti binasında basın açıklaması düzenledi. Anadile ilişkin dövizlerin açıldığı açıklamada konuşan HDP Aydın İl Eşbaşkanı Ayşenur Vaizoğlu, “tekçi politikalar” yüzünden farklılıkların her geçen gün yok edildiğine dikkat çekerek, “Bu coğrafyada yaşayan farklı diller yasaklar ve asimilasyonun kıskacına alınarak yok edilmeye çalışılmaktadır” dedi. Çoğu okulda Kürtçe derslerinin dile vakıf olmayan farklı branşlardaki eğitmenlerin verdiğine değinen Vaizoğlu, “Bu tekçi anlayışa son verilmeli ve Türkiye’de yaşayan tüm diller anayasal güvence altına alınmalıdır” çağrısı yaptı.
Malatya
Dünya Anadil Günü vesilesiyle HDP Malatya İl Örgütü, parti binasında basın toplantısı düzenledi. İl Eşbaşkanı Yusuf Bozkuş, Cumhuriyet tarihinden bu yana izlenen tekçi politikalar yüzünden farklılıkların her geçen gün yok edildiğini belirtti. Bozkuş, “Bu coğrafyada yaşayan farklı diller, yasaklar ve asimilasyonun kıskacına alınarak yok edilmeye çalışılmaktadır. UNESCO Dünya Tehlike Altındaki Diller Atlası’na göre, Türkiye’de 18 dil yok olmuş veya yok olma tehlikesi altındadır” dedi.
Antep
HDP Antep İl Örgütü ise, kentteki birçok kurum ile birlikte Yeşilsu Parkı’nda “Ziman Jîyane” pankartı eşliğinde açıklama yaptı. Açıklamada konuşan İl Eşbaşkanı Musa Aydın, “Kürt dili kamusal alandan, sokaklardan ve gündelik yaşamın tüm alanlarından uzak tutulmuş, hatta ‘dil jandarmaları’ tarafından sokakta Kürtçe konuşanlara para cezası kesilmiş, sembolik ve psikolojik şiddetin bütün örnekleri uygulanmıştır. Bugün de benzer şekilde devam eden inkar, asimilasyon ve dilkırım politikaları, adeta 20’nci yüzyıldaki anlayışın bir parçası olarak sürdürülmektedir” diyerek Kürtçe üzerindeki baskı politikalarına dikkat çekti.
Şırnak
HDP Şırnak İl Örgütü 21 Şubat Dünya Anadil Günü kapsamında il ve ilçe örgütleriyle beraber Cizre’de basın açıklaması düzenledi. HDP İlçe binasında yapılan açıklamada konuşan HDP Şırnak İl Yöneticisi Zozan Aksu, yaşanılan coğrafyanın çok dilli ve çok kültürlü olduğunu fakat Cumhuriyet tarihinden bu yana izlenen tekçi politikalar yüzünden bu farklılıkların yok olduğunu ifade etti. Açıklamanın ardından Tevgerê Jinan Azad’lı (TJA) kadınlar Birca Belek Dil ve Kültür Derneği’ne geçerek Kürtçe kurs için topluca başvuruda bulundu.
Adana
İHD Adana Şubesi, 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla dernek binalarında basın açıklaması yaptı. “Anadil haktır engellenemez” pankartının açıldığı açıklamaya Halkların Demokratik Partisi (HDP), Halkların Demokratik Kongresi (HDK), Ezilenlerin Sosyalist Partisi (ESP), Barış Anneleri, Akdeniz Yakınlarını Kaybeden Ailelerle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (AYKAY-DER), Çukurova Tutuklu ve Hükümlü Aileleriyle Yardımlaşma ve Dayanışma Derneği (TUAYDER), Eğitim ve Bilim Emekçileri Sendikası (Eğitim Sen), Dersimliler Derneği ve çok sayıda kişi katıldı. İHD Adana Şube Başkanı avukat İlhan Öngör, Birleşmiş Milletler Eğitim, Bilim ve Kültür Örgütü’nün (UNESCO) verilerine dünya üzerinde 2 bin 500 dil yok olma tehlikesiyle karşı karşıyayken, Türkiye’de tehlikede olan anadili sayısının 18’i bulduğunu kaydetti.
Hatay
İHD Hatay Şubesi de 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla dernek binalarında basın açıklaması yaptı. İHD Hatay Şubesi Eşbaşkanı Servet Üstünbaba, İHD olarak her çocuğun en doğal insan hakkı olan kendi anadili ile eğitim alma hakkının ivedilikle hayata geçirilmesini talep etti. İHD İskenderun Şubesi de aynı kapsamda basın toplantısı düzenledi.
Mersin
HDP Mersin İl Örgütü, 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla parti binasında basın açıklaması yaptı. Açıklamada konuşan HDP Mersin İl Eşbaşkanı Gülbahar Şöfer, Cumhuriyet tarihinden bu yana izlenen tekçi politikalardan kaynaklı ülkede yaşayan farklı dillerin yasaklar ve asimilasyon kıskacına alınarak yok edilmeye çalışıldığını söyledi.
Eğitim Sen Mersin Şubesi
Eğitim Sen Mersin Şubesi de 21 Şubat Dünya Anadil Günü dolayısıyla şube binalarında basın açıklaması yaptı. Anadilde eğitimin öğrenciler üzerindeki olumlu etkisine değinen Eğitim Sen Mersin Şube Başkanı Sinan Muşlu, anadilde eğitimin öğrencilerin kültürel kimliğinin ve kişiliğinin gelişmesi için elzem olduğunu aktardı. Muşlu, AKP iktidarının diller üzerinde uyguladığı yasakçı zihniyetiyle anadilde eğitim ve öğretim göremeyen çocukların farklı dile entegre olamadığından dolayı çocukların mağduriyet yaşadığını ifade etti.
HABER MERKEZİ
