İspanya’da demokratikleşme anlaşmaları kapsamında özerk bölgelerin partileriyle yapılan anlaşmalarla kurulan hükümetin kabinesi belirlendi. Hapisteki siyasetçilerin bırakılması, Katalonya’nın bağımsızlık referandumu gündemde
İspanya’da VOX ve PP gibi ırkçı partilerin karşı çıkmasına ve protestolarına reğmen Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) başkanı ve Başbakan Pedro Sánchez, özerk bölgelerin partilerinin desteğiyle kurduğu 22 kişilik kabinesini açıkladı.
23 Temmuz’da yapılan erken genel seçimlerin ardından 16 Kasım 2023’te Kongre’den güvenoyu alan İspanyol Sosyalist İşçi Partisi’nin (PSOE) Genel Başkanı ve Başbakan Pedro Sánchez’in yeni kabinesi
22 bakandan oluştu. Bakanlıkların 17’si PSOE’den, 5’i de koalisyonunun sol partilerin ittifakıyla oluşturulan Sumar partisinden görevlendirdi. PSOE, Sumar (Katılım) kabinesine Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC), Katalonya İçin Birlik (Junts per Catalunya), Euskal Herria Bildu (EH Bildu), Bask Milliyetçi Partisi (PNV), Galiçya Milliyetçi Blok, Kanarya Koalisyonu (CC) dışarıdan destek olacak.
Sánchez’in 2018 yılındaki ilk kabinesinde 17 bakandan 11’i kadındı. Sosyalist başbakanın 2020’deki koalisyon hükümeti dönemindeyse 22 kişilik kabinede 14 kadın bakan vardı. 22 kişilik yeni kabinede ise kadın bakan sayısı 14’ten 12’ye düştü.
Sánchez’in yeni kabinesi şöyle oluştu: Başbakan yardımcıları: Nadia Calviño – Ekonomi Bakanı, Sumar Lideri Yolanda Díaz – Çalışma Bakanı, Teresa Ribera – Ekolojik Geçiş ve Demografik Zorluklar Bakanı, María Jesús Montero – Finans ve Kamu Hizmetleri Bakanı.
Bakanlar: José Manuel Albares Dış İlişkiler Bakanı, Félix Bolaños Adalet Bakanı, Margarita Robles Savunma Bakanı, Fernando Grande-Marlaska İç Mekan Bakanı, Ernest Urtasun Kültür Bakanı, Diana Morant Bilim ve Üniversiteler Bakanı, Jordi Hereu Sanayi Bakanı, Angel Víctor Torres Bölgesel Politika ve Demokratik Hafıza Bakanı, Pablo Bustinduy Sosyal Haklar ve Tüketici İşleri Bakanı, Pilar Alegría Eğitim, Mesleki Formasyon ve Spor Bakanı, Mónica García Sağlık Bakanı, Luis Planas Tarım Bakanı, Óscar Puente Ulaşım Bakanı, Sira Rego Çocuklar ve Gençler Bakanı, Isabel Rodríguez Konut ve Kentsel Gündem Bakanı, Elma Sáiz Sosyal Güvenlik Bakanı, José Luis Escrivá Dijital Dönüşüm Bakanı, Ana Redondo Eşitlik Bakanı.
‘Müzakareye öncelik vereceğiz’
Sánchez yeni kabinesini açıkladıktan sonra yaptığı konuşmada, “Yeni hükümet diyalog ve müzakareye öncelik verecek ve hazırlıklarının yanı sıra, ideal profillere sahip olan yeni bakanların sağlam siyasi kariyerlerinin altını çizmek istiyorum. Bu dönem tüm siyasi açılardan çok zor ve zorluklarla yüzleşecek bir ekibe sahip olmalıyız. Güçlü bir hükümete ihtiyacımız var” dedi. Sánchez ayrıca, yeni hedeflerinin “sağlık sistemini güçlendirmek, konuta erişimi iyileştirmek, daha fazla eşitlik getirmek ve İspanya’nın Avrupa’daki konumunu güçlendirmek” olduğunu vurguladı.
Ocak 2020’de koalisyon hükümeti ortağı olan ancak parti için çekişmelerden dolayı güç kaybederek yerini sol partilerin ittifakı Sumar’a bırakan PODEMOS Partisi yeni hükümette bakanlık alamadı. Geçmiş hükümette Sosyal Haklar ve 2030 Ajandası Bakanı olan PODEMOS Lideri Ione Belarra ile Eşitlik Bakanı İrene Montero yeni kabinede yer almadı. PODEMOS Başkanı Ione Belarra, son haftalarda İsrail’e karşı en sert ifadeleri olan İspanyalı bakan olarak öne çıkmıştı. Belarra, İspanya’da yeni hükümetin İsrail ile diplomatik ilişkileri kesmesini ve Netanyahu’nun Uluslararası Ceza Mahkemesi’nde (UCM) yargılanması için Güney Afrika liderliğindeki ülkeler koalisyonuna katılmasını istemişti.
Katalonya affı
Katalonya’nın başkenti Barcelona’nın 2006-2011 dönemi Belediye Başkanı Jordi Hereu, Sanayi Bakanı olarak görevlendirildi. Kültür Bakanı olarak atanan Ernest Urtasun da 1982-Barcelona doğumlu ve sol kanat Catalunya en Comú üyesi ve Sumar ittifakının sözcüsü. İspanya’da yeni yasama döneminin öncelikli konusu, Meclis’e sunulan ve bağımsızlık yanlısı Katalonyalı siyasiler için af yasası çıkarmak olacak. Pedro Sánchez, Katalan sol partilerle af ve bağımsızlık referandumunu müzakere etmek konusund anlaşmıştı.
Süreç nasıl gelişti?
İspanya’da 23 Temmuz 2023’te yapılan erken genel seçimlerin ardından Sosyalist İşçi Partisi (PSOE) ve sol partilerin ittifakından oluşan Sumar bağımsızlık isteyen partilerle anlaşarak koalisyon kurdu.
Sosyalist İşçi Partisi (PSOE), Sumar (Katılım) ana bileşen olurken; Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC), Katalonya İçin Birlik (Junts per Catalunya), Euskal Herria Bildu (EH Bildu), Bask Milliyetçi Partisi (PNV), Galiçya Milliyetçi Blok, Kanarya Koalisyonu (CC) dışarıdan destek için anlaşmalar yapıldı.
Koalisyon için güven oylaması oturumları 15-16 Kasım 2023’te oldu. İki gün süren sert tartışmaların ardından 350 sandalyeli parlamentoda 16 Kasım’da oylama yapıldı. PSOE Lideri Pedro Sanchez’in başbakanlığındaki koalisyona milletvekilinden 179’u “evet” oyu verdi. 171 “hayır” oyu çıktı.
PSOE’den 121, Sumar’dan 31, dışarıdan Katalonya Cumhuriyetçi Solu (ERC) ve Katalonya için Birlik’ten (Junts) 7’şer, EH Bildu’dan 6, Bask Milliyetçi Partisinden (PNV) 5, Galiçya Milliyetçi Blok’tan (BNG) bir ve Kanarya Koalisyonundan (CC) bir milletvekili destek verdi. Halk Partisi (PP), faşist VOX ve 1 milletvekili olan Navarra Halk Birliği (UPN) karşı oy kullandı. Pedro Sanchez Haziran 2018’den bu yana 3. kez başbakan seçilmiş oldu.
Başbakan Pedro Sanchez, güven oylaması sırasında “Tamamen farklı vizyonlara sahip olduğumuzu inkar etmek siyasi açıdan ikiyüzlülük olur, ancak bizi merkezi bir unsur olarak birleştiren bir şey var. O da Katalonya’nın ilerlemesi ve istikrarı. PSOE verdiği sözleri tutacak. Bu yasama dönemi, Katalonya’daki siyasi sorunu çözmeye yönelik kararlı adımlar atacaktır” dedi.
İspanya’da Franco diktatörlüğü sonrası Ocak 2020’de ilk koalisyon PSOE-PODEMOS arasında kurulmuştu. Bu ikinci koalisyon hükümeti oldu.
Katalan ve Bask belirleyici
PSOE-Sumar ittifakı ekonomik ve sosyal konularda alınacak kararlarda genelde aynı fikirde. Hükümetin ne kadar süreceğinde bağımsızlık yanlısı Katalan ve Bask partileri belirleyici olacak. Hükümet protokollere uymaz, Bask ve Katalonya partileri desteğini çekerse hükümet düşecek.
Siyasetçiler için af yasası ve müzakere
Protokollere göre af yasası çıkarılacak ve Katalan siyasiler serbest bırakılacak. Junts per Catalunya, ERC, siyasilerin bırakılmasının yanında, Ekim 2017’de İspanya yönetiminin hışmına uğrayan Katalonya Bağımsızlık Referandumu’nu da hükümet gündemine alacaklarını kaydediyor. Protokollere göre özerk bölgelerin ekonomik yapısı güçlendirilecek. Protokollere göre “Bask ulusu” tanınacak, Bask’taki sosyal güvenlik hakları arttırılacak, Basklı polis biriminin yetkileri artırılacak. Artan konut sorununu çözülecek. Kadın-erkek eşitliği yasası ve kadına yönelik şiddete karşı yasa çıkarılacak.
Junts per Catalunya sözcüsü Miriam Nogueras, protokolde “diyalog” ifadesi değil “müzakere” ifadesi olduğuna dikkat çekerek, “Yasama döneminin istikrarı için adım adım tüm maddelerin uygulanmasını takip edeceğiz. Eğer ilerleme olmazsa hiçbir inisiyatifinize destek vermeyeceğiz. Katalonya ulustur” diye konuştu.
PNV Sözcüsü Aitor Esteban da “Hükümetin yerine getirmesi gereken çok fazla söz var. Bize ayrı, Katalanlara ayrı. Çok zor bir yasama dönemi olacağı belli” dedi. Eh Bildu Meclis Sözcüsü Mertxe Aizpurua da “hükümete boş çek vermediklerini, Bask’ın egemenlik ve sosyal haklarında ilerleme beklediklerini” vurguladı. Yeni hükümetin sözlerinden biri Filistin devletinin İspanya’da tanınması.
Irkçılar tetikte
Sağ görüşlü PP ve faşist VOX, Katalonya’da 2012’de bu yana bağımsızlık yanlısı girişimlerle bağlantılı olarak hapse atılan veya haklarındaki yasal sürecin devam ettiği yaklaşık 400 kişiye af getirilmesini öngören yasa tasarısını durdurmak için çabalıyor. Güven oylaması öncesi günlerce gösteri yapan bu oluşumlar Mecliste oylamanın yapıldığı gece de gösteriler yaptı. PP ve VOX Anayasa Mahkemesi’ne de başvuracaklarını açıkladı.
DIŞ HABERLER
