Meclis’te kabul edilen torba yasa içerisinde yer alan geçici kanun ile 3 ay süreyle işten çıkarmak yasaklandı ancak, patronun işçi çıkarırsa ödeyeceği idari para cezası üç aylık işçi maaşından az.
Dünyayı etkisi altına alan kronovirüs (Kovid-19) salgınına karşı Türkiye’de bir dizi önlemler alındı. Bu önlemler kapsamında cafe, bar, restoran gibi işletmeler geçici süreliğine kapatıldı. Burada çalışan binlerce işçi ücretsiz izinleri kullandırılarak evlerine gönderildi. Yine birçok sektörde talebin azalmasından kaynaklı yavaşlayan üretim ile birlikte on binlerce işçi işten çıkarıldı. İşçilerin yaşadığı bu sorunları ortadan kaldırmak için geçtiğimiz gün yasallaşan torba yasada işçileri 3 ay boyunca işten atmayı yasaklayan geçici bir kanun yer aldı.
Pandemi sürecinde işçilerin yaşadığı sorunları ve çıkarılan yasaların işçilerin sorunlarına çözüm olup olmadığını Devrimci Yapı, Yol ve İnşaat İşçileri Sendikası (Dev-Yapı-İş) avukatı Pınar Dinç Mezopotamya Ajansı’ndan Tolga Güney’e değerlendirdi.
İşçiler risk altında
Salgın nedeniyle kapanan cafe, bar, restoran gibi yerlerde çalışan binlerce işçinin ücretsiz izne çıkarıldığını belirten Dinç, işçilerin herhangi bir tazminat dahi almadan evlerine gönderildiğini söyledi. Market, mağaza ve kargo gibi yerlerde çalışan işçilerin de yine ‘virüsten mi, açlıktan mı ölmek?’ ikilemi arasında kalıp, risk altında dahi olsa çalışmak zorunda kaldıklarını ifade eden Dinç, inşaatlarda ise daha kötü bir tablonun olduğuna dikkat çekti.
Av. Dinç, binlerce işçinin şantiye kamplarında iç içe kaldığını, bu durumun da vaka sayısını arttırdığını kaydetti.
Dava açılamıyor
Bu süreçte binlerce işçinin işten çıkarıldığını dile getiren Dinç, adliyelerde önemli işler dışındaki işlerin durmasından kaynaklı işten atılan, maaşını, tazminatını alamayan işçilerin dava yoluna başvurmaları uzayacağı için hukuki korumadan mahrum kaldıklarını belirtti.
İşten çıkarma yasaklanamadı
Av. Dinç, Meclis’te kabul edilerek yasallaşan “İşten çıkarılmanın 3 ay süreyle yasaklanması” kanununa da değindi. Kanuna rağmen işten çıkarılmaların önünün alınmadığını söyleyen Dinç, nedenini ise şöyle açıkladı: “Söz konusu kanun maddesinde ahlaki sebeplerden dolayı işten çıkarmayı ifade eden İş Kanunu’nun 25. maddesi 1. fıkrası II. bendinin hariç olduğu belirtiliyor. Zaten patronlar bu maddeyi esas alarak işçileri işten çıkarıyordu. İşçilerin işten çıkarılırken SGK’ya verilen bu çıkış kodu işverenin yetkisindedir. Yani hiçbir neden yokken bile işçiyi çıkartıp, yasada istisna olarak gösterilen bu maddeye karşılık gösterilen numara girilebilir. Tam da bu nedenle işten çıkarmalar yasaklanmamıştır.”
Ceza caydırıcı değil
Bir işverene işçi çıkarması olması durumunda verilecek idari para cezasının 3 bin 458 TL olduğunu belirten Av. Dinç, bu tutarın üç aylık işçi maaşından az olduğunu kaydetti.
Dinç, “Bu bedel işçinin brüt asgari ücreti üzerinden hesaplanıyor. Şimdi patron işçiyi çalıştırsa 3 ayda 10 bin 374 TL ödeyecek. Yani bu durumda patron işçiyi işten atsa daha karlı çıkıyor. Dolayısıyla bu cezanın işten çıkarmalar konusunda bir caydırıcılığı yoktur” dedi.
Onay zorunluluğu kalktı
Aynı geçici yasa ile ücretsiz izne çıkarmada işçinin yazılı onayının alınması zorunluluğunun da kaldırıldığını söyleyen Dinç, böylece işverenin artık istediği zaman işçileri ücretsiz izne çıkarabileceğini belirtti. Ücretsiz izne çıkarılan işçilere günlük 39,24 TL, aylık bin 170 lira verileceğini hatırlatan Dinç, özelliklede salgın dönemi düşünüldüğünde işçilerin açlık ile karşı karşıya bırakıldıklarını ifade etti.
İşten kaçınma hakkı
Koronavirüs salgını ile gündeme giren “İşten kaçınma hakkına” da değinen Dinç, bunun 6331 Sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Yasası’nın 13’üncü Maddesi ile güvence altına alındığını belirtti. Maddede “Ciddi ve yakın tehlike ile karşı karşıya kalan çalışanlar kurula, kurulun bulunmadığı işyerlerinde ise işverene başvurarak durumun tespit edilmesini ve gerekli tedbirlerin alınmasına karar verilmesini talep edebilir. Eğer tedbir alınmaz ise çalışmama hakkını kullanabilir” denildiğini aktaran Dinç, işçilerin iş sağlığı ve güvenliği açısından gerekli tedbirlerin alınmasını isteme hakkına ve alınmaması durumunda çalışmaktan kaçınma hakkına sahip olduğunu söyledi.
HABER MERKEZİ
