ABD, İran ve Irak’ta alarm durumu sürerken, Washington BMGK üzerinden İran’a koşulsuz müzakere çağrısı yaptı. İranlı bir general ‘daha sert bir intikam’ açıklaması yaptı. Irak-İran arasında da atışmalar alevlendi
ABD Başkanı Donald Trump’ın tansiyonu düşürecek, gerilim tırmanışını yavaşlatan tonda açıklamalar yaparken, İran konusunda NATO ile anlaştı. ABD BMGK’ye de mektup yazarak İran’la “ön koşulsuz”, “ciddi müzakerelere” başlamaya hazır olduklarını kaydetti. İran Devrim Muhafızları’nın üst düzey komutanlarından General Abdullah Arakçi, “İran’ın kısa süre içinde “daha sert bir intikam” alacağını söyledi. Ayrıca Irak ile İran arasında atışma alevlendi.
Ortadoğu’yu yeni bir savaşın eşiğine getiren benzin 27 Aralık’ta Kerkük’teki K1 Askeri Üssü’ne düzenlenen saldırıda dökülmüştü. Üsse füzeler sonucu ABD vatandaşı Nawres Waleed Hamid (33) hayatını kaybetmişti, yaralananlar olmuştu. ABD de Irka ve Suriye’deki Haşdi Şabi üslerini vurmuştu. Haşdi Şabi milisleri ABD Bağdat elçiliğini basınca Pentagon, Trump’ın emriyle İran, Lübnan, Iraklı komutanlara suikast düzenlemişti. İran’ın 8 Ocak’ta İran Kudüs Gücü Komutanı Tümgeneral Kasım Süleymani’ye suikast saatine denk getirip ABD-Koliasyona ait iki üssü güdümlü balistik füzelerle vurması dikkatleri ABD Başkanı Donald Trump’ın açıklamasına çevirdi.
İran’ın saldırısı sembolik bulunurken, CNN televizyonu, Reuters haber ajansı, İran’ın gerilimin daha fazla yükselerek kontroldan çıkmasını önlemek için hedefleri ıskalamış olabileceğini kaydetti. Bloomberg de, İran’ın Irak’taki Ayn el-Esad üssüne saldırının ardından üsteki zaiyatı gösteren uydu fotoğrafları yayınladı ve Tahran’ın bilinçli olarak üsteki ABD’li askerlerin zarar görmeyeceği şekilde vuruş yaptığını kaydetti. El Asad üssünde görev alan ABD’li bir yetkili, üstte yalnızca bir hangarın zarar gördüğünü öne sürdü.
ABD Başkanı Donald Trump da, İran’ın Irak’ta iki IŞİD’e karşı koalisyon üssünü vurmasından saatler sonra, Beyaz Saray’da kameralar önünde ilk kez açıklama yaptı, NATO’yu rol almaya çağırdı. Trump konuşmasına “Ben ABD Başkanı olduğum sürece İran’ın nükleer silah elde etmesine asla müsaade edilmeyecek’ diye başladı. ABD ajansı VOA’nın haberine göre Trump, İran’ın saldırılarında hiçbir ABD’linin ve Iraklının zarar görmediğini, üslerde “çok ufak zarar” meydana geldiğini savundu.
Trump, erken uyarı sisteminin bunda etkili olduğunu söylerken “Harika güçlerimiz her şeye hazır. İran geri adım atıyor görünüyor, ki bu tüm ilgili taraflar için de dünya için de çok iyi bir şey” dedi. Trump, “İran davranışını değiştirene kadar ABD’nin Tahran’a derhal yeni yaptırımlar getireceğini kaydetti. Daha önce çekileceklerini söyleyen Trump bu kez NATO’dan da “Ortadoğu sürecinde çok daha fazla müdahil olmasını” isteyeceğini belirtti. NATO ile anlaştı BBC haberine göre Trump, açıklama sonrası NATO Genel Sekreteri Jens Stoltenberg ile telefonlaşıp “NATO’nun Ortadoğu’daki sürece daha çok katkıda bulunabileceği” üzerinde anlaştılar.
Pasdaran resti
Gazete Duvar’ın haberine göre İran Devrim Muhafızları’nın (Pasdaran) üst düzey komutanlarından General Abdullah Arakçi “İran geri adım atıyor görünüyor” diyen Trump’a meydan okudu ve “İran’ın kısa süre içinde daha sert bir intikam alacağını” söyledi.
Anketten ‘savaş’ çıktı
Reuters/Ipos tarafından, Süleymani’yi geçen hafta öldürmesinin ardından yapılan anket sonuçlarına göre, Amerikan halkının yaklaşık dörtte üçü ABD ve İran geriliminin savaşa dönüşebileceğini düşünüyor. Ankete katılan her 10 Cumhuriyetçiden 7’si, Demokratların yüzde 77’si savaşın muhtemel olduğunu kaydetti.
ABD: Ön koşulsuz masaya hazırız
ABD, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi’ne (BMGK) gönderdiği mektupta, Süleymani’nin öldürülmesinin meşru müdafaa olduğunu ve gerilimin tırmanmasını engellemek için İran’la “ön koşulsuz”, “ciddi müzakerelere” başlamaya hazır olduklarını belirtti. BBC haberine göre ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Kelly Craft’ın kaleme aldığı mektupta, ABD’nin Ortadoğu’daki personelini ve çıkarlarını korumak için gereken önlemleri almaktan kaçınmayacağı bildirildi. Mektupta ABD’nin Süleymani’yi öldürmeyi BM Antlaşması 51. maddesini göstererek savunduğu belirtildi. 51. madde bir üyenin saldırıya uğraması durumunda BMGK’ye haber vermesini gerektirirken, üyeye BMGK harekete geçene kadar “meşru müdafaa” hakkı tanıyor.
Kongre’yi iknaya çalıştılar
ABD Savunma Bakanı Mark Esper, Dışişleri Bakanı Mike Pompeo, ABD Genelkurmay Başkanı Orgeneral Mark Milley ve CIA Başkanı Gina Haspel önce Demokratlar’ın çoğunlukta olduğu Temsilciler Meclisi’nin tamamını basına kapalı oturumda bilgilendirdi. Trump yönetiminden aynı ekibin bir sonraki durağı da Senato’ydu. VOA haberine göre Demokrat Kongre üyeleri, Kasım Süleymani’nin öldürüldüğü operasyon öncesinde ABD’ye yönelik saldırı tehdidi olduğuna ilişkin istihbaratın Trump yönetimi yetkililerinin savunduğu kadar büyük ve acil olduğu konusunu sorguladı. Demokrat Kongre üyeleri, bilgilendirme çerçevesinde yetkililerin paylaştıkları istihbari bilgileri yeterince ikna edici bulmadıklarını belirtti. Temsilciler Meclisi Başkanı Nancy Pelosi de Kongre’nin Trump’ın İran konusunda atabileceği askeri adımları sınırlamak amacıyla “Savaş Yetkisi Yasası” tasarısını bu hafta oylayacaklarını belirtti. Cumhuriyetçi senatörler Trump’ın arkasında durdu.
Ne dediler?
Türkiye ve Rusya: Cumhurbaşkanı ve AKP Başkanı Tayyip Erdoğan ile 8 Ocak gecesi Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in İstanbul görüşmesi sonrası ortak yazılı açıklamada, Süleymani’nin öldürülmesine “operasyon”, İran’ın ABD üslerini balistik füzelerle vurmasına “saldırı” dendi: “İran Devrim Muhafızları Ordusu Kudüs Güçleri Komutanı Kasım Süleymani’yi ve beraberindekileri 3 Ocak 2020 tarihinde Bağdat’ta hedef alan ABD hava operasyonunun, bölgedeki güvenlik ve istikrarı olumsuz etkilediğini değerlendiriyoruz…
İran’ın Irak’taki koalisyon askeri üslerine 8 Ocak 2020 gerçekleştirdiği balistik füze saldırıları ışığında, hangi tarafça yapılırsa yapılsın, karşılıklı saldırılar ve güç kullanımı, Orta Doğu’daki karmaşık sorunlara çözüm bulunmasına katkı sunmayacak, aksine yeni bir istikrarsızlık döngüsüne yol açacak ve nihayetinde herkesin çıkarlarına zarar verecektir.” Rusya Dışişleri de “Mevcut durumda, en başında söylediğimiz şeyin, yani gerilimin tırmandığını görüyoruz. Biz tam da bundan söz etmiştik” dedi.
Avrupa Komisyonu: “Silahların kullanımı acilen durdurulmalı.” o İngiltere: Başbakanı Boris Johnson, İran’ı kınadı, Tahran’a “acilen gerilimi azaltması” çağrısı yaptı: “İran bu pervasız ve tehlikeli saldırıları tekrar etmemeli.”
Fransa: Dışişleri Bakanı JeanYves Le Drian İran’ı kınadı ve “Gerilimin azaltılmasına her zamankinden daha fazla ihtiyaç var” dedi.
Almanya: İran’ı kınadı: “Alman hükümeti adına saldırganlığı şiddetle reddediyor.”
BAE: Enerji Bakanı Suheyl elMezrui: “Müttefikimiz ABD ile komşumuz İran arasındaki gerilimin tırmandığı açık, ve görmek istediğimiz son şey Ortadoğu’da tansiyonun daha da yükselmesi.”
Pakistan: Başbakan İmran Han: “Bölgede hiçbir çatışmada taraf olmayacağız. Pakistan her zaman barış için çalışacaktır.”
DIŞ HABERLER
