İran, Kasım Süleymani suikastına misilleme olarak Irak’taki ABD üslerine balistik füzeler fırlatarak can kayıplarına sebep oldu. Fakat İran rejiminin ve Irak ve Lübnan’daki müttefiklerinin protesto gösterilerini rayından çıkarma veya sona erdirme çabaları hedefine ulaşamadı.
İran’da yeni kitle hareketleri
İran’da yeni hükümetin Tahran üzerinden uçan Ukrayna uçağının düşmesi ile ilgili sorumluluğu başlangıçta reddedip kabul etmesinden bu yana yeni kitle gösterileri gerçekleşti. İran’ın Irak’taki ABD üslerine yönelik füze saldırılarından birkaç saat sonra bir İran füzesi yanlışlıkla sivil bir uçağı vurdu. Ukrayna uçağındaki 176 yolcunun büyük çoğunluğu, kış tatilinde ailelerini ziyaret etmek için gelip Kanada’ya ya da İngiltere’ye dönmekte olan İranlı çifte vatandaşlık sahipleriydi.
İran’a yönelik baskısını sürdüren Kanada başbakanı Justin Trudeau, pazartesi günü yaptığı açıklamada, son zamanlarda bölgedeki gerilim tırmanmış olmasaydı Ukrayna uçağındaki 176 yolcunun halen hayatta olacağını söyleyerek ABD’yi suçladı.
Tahran’da ve ülkedeki pek çok kentte göstericiler, yolcuların ve mürettebatın yas içindeki aileleriyle dayanışma içinde olduklarını ifade ettiler ve dini lider Ali Hamaney de dâhil olmak üzere İran İslam Cumhuriyeti ve Devrim Muhafızları Ordusu (Pasdaran) liderlerine yönelik “Diktatöre Ölüm” nidalarına varan muhalif sloganlar attılar. Süleymani’nin portreleri yırtılıp parçalanırken Hamaney’in ve rejimin devrilmesi sloganları sokaklarda çınladı. Gösterilerin bastırılması şiddetli oldu; 30’dan fazla gösterici tutuklanırken, polisin göstericilere yönelik pek çok kişinin yaralanmasına sebep olan coplu ve silahlı müdahalesinin fotoğrafları ve videoları sosyal ağlarda yayıldı.
İslam Devrimi’nin yıldönümü vesilesiyle her yıl Şubat ayında gerçekleştirilen Fecr (müzik, film, tiyatro ve görsel sanatlar) festivallerine katılımlarını iptal eden sanatçılar ve aydınlar da gösterilere katıldılar.
Rejim karşıtı gösterilerle karşı karşıya kalan İran İslam Cumhuriyeti Dini Lideri Ali Hamaney, İran Devrim Muhafızları’nın ve General Süleymani’nin bölgede ve ülkede güvenliği sağlama rolünü göklere çıkaran ve hem Amerika Birleşik Devletleri ile Avrupa devletlerini hem de kitlesel protestoları hedef alan uzun bir konuşma ile yanıt verdi. İran İslam Cumhuriyeti Cumhurbaşkanı Ruhani, daha iyi bir yönetim, daha fazla çoğulculuk ve şeffaflık dileklerini içeren daha ılımlı bir konuşma yaptı.
Irak ve Lübnan’da direniş sürüyor
Baskıların artmasına rağmen Lübnan ve Irak’ta da kitle gösterileri devam ediyor.
Irak’ta İran ve onun ülke içindeki müttefikleri, taleplerini Irak’taki mezhebe dayalı ve neoliberal siyasi sistemle ilgili herhangi bir değişiklik olmaksızın ABD birliklerinin ülkeyi terk etmesiyle sınırlayarak halen kitlesel protesto hareketini ele geçirmeye çalışıyor. Bilhassa Şii İslami köktenci lider Mukteda Sadr, Irak’taki ABD varlığına karşı kitlesel bir gösteri çağrısı yaptı ve protestolara katılan ve Bağdat’ın en büyük meydanında çadırlar kuran destekçilerinden kendi hareketine katılmalarını istedi.
Baskıya ve tehditlere rağmen Bağdat’ta ve pek çok güney kentinde gösteriler ve sivil itaatsizlik eylemleri, ülkeyi emekçi sınıfların ve onların mücadelelerinin mahvına yol açacak bir hesaplaşmalar bölgesine dönüştürmeye çalışan ABD ve İran’ı da hedef alarak devam ediyor.
Lübnan’da mezhepçi ve neoliberal yöneten sınıfa karşı kitlesel isyan, Lübnan Bankası ve diğer özel bankalara yönelik neredeyse her gün gerçekleşen saldırıların ve kanun ve nizam kuvvetleriyle şiddeti gittikçe artan çatışmaların gösterdiği üzere radikalleşme yönünde açık bir eğilimle mücadelenin dördüncü ayına giriyor. Göstericiler ciddi ölçüde takviye ile bastırıldı ve 18-19 Ocak hafta sonunda yüzlerce kişi yaralandı. Aynı zamanda Lübnan’daki emekçi sınıflar, acımasız banka kısıtlamalarını ve ulusal paranın yüzde 60’tan fazla değer kaybını da içeren ve gittikçe derinleşen bir ekonomik krizle karşı karşıya.
Emperyalist güç ABD ve İran gibi bölgesel güçler tarafından araçsallaştırılan jeopolitik gerilimler karşısında, mücadeleyi sürdüren halk sınıfları tüm dünyada ilericilerin ve enternasyonalistlerin yol göstericileri olmaya devam ediyor.
*Sanem Öztürk tarafından çevrilen bu yazı İmdatfreni.org’dan alınmıştır.
