Irak’ta bir süre önce Meclis’i basan Mukteda Sadr yanlıları bu kez Yüksek Yargı Konseyi önünde süresiz oturma eylemi başlattı. Yargı Konseyi tüm çalışmalarını askıya aldı, Başbakan Kazımi Mısır ziyaretini yarıda kesti
Bağdat’ta Mukteda Sadr yanlıları Irak Yüksek Yargı Konseyi önünde çadır eylemi ve süresiz oturma eylemi başlattı. Başbakan Mustafa Kazımi bazı Arap ülkelerinin katıldığı Mısır zirvesini yarıda keserek dödü. Yargı Konseyi tüm çalışmalarını askıya aldı.
Irak’ta, Mukteda Sadr Hareketi’ne bağlı bir grup 23 Ağustos Salı günü Yüksek Yargı Konseyi binası önünde oturma eylemi başlattı. Yargı işlemleri askıya alındı.
10 Ekim 2021 Parlamento seçimlerinden birinci çıkması sonrası Şii partiler ittifak kuramayınca hükümet oluşturamayan Sadr Hareketi lideri Mukteda es-Sadr’ın destekçileri Meclis’i işgal etmişti. Yolsuzluklara son verilmesini isteyen Sadr destekçileri bu kez Yüksek Yargı Konseyi’ni protesto ederek, bina önünde çadır kurarak çadır kurma ve oturma eylemi başlattı.
Bu gelişme üzerine Yüksek Yargı Konseyi, kendisine bağlı tüm mahkemeler ile Federal Mahkeme’de adli işlemleri askıya alma kararı verdi.
Bağdat Birinci Karh Soruşturma Mahkemesi’nden yapılan açıklamada, Sadr destekçilerinin eylemi “yargıya yönelik tehdit” olarak nitelendirildi. Açıklamada, “Federal Mahkemeye yönelik tehdit suçlarını içeren deliller toplanmaya başlandı. Bunu yapanlar hakkında yasal kararlar alınacak” denildi.
Irak Meclis Başkanı Muhammed Halbusi de “Anayasa ve yasalara uygun, devlet ve kurumlarını koruyan gösterileri destekliyoruz. Ancak husumetimiz, anlaşmazlığa düştüğümüzde hepimizin başvuracağımız yer olan yargıyla olmamalı” dedi. Halbusi, olaylara ilişkin ikinci açıklamasında ise yine yargı önündeki eylemi eleştirdi. Geçen yıl “şeffaf” bir seçimi geride bıraktıklarını ve bunun ardından siyasal sistemde reform hedeflediklerini ifade eden Halbusi, “Ancak maalesef bugün geldiğimiz noktada durum eskisinden daha geride. Ülkede, yasama ve yargı organı atıl durumda. Hükümet ise günlük işleri yürütme hükümeti. Hepimiz anayasaya başvurarak sorumluluk almalı ve gittikçe meşruiyetini kaybetmek üzere olan ülkeyi içinde bulunduğu krizden kurtarmalıyız. Aksi halde, uluslararası toplum Irak devletini ve buradaki siyaseti tanımama yoluna gidecek” dedi.
Tutuklama kararı
Yüksek Yargı Konseyi, Sadr Hareketi’ne bağlı eski milletvekili ve Hareketin lider kadrosundan Sabah es-Saadi ile Şeyh Muhammed es-Saadi hakkında yargıyı eleştiren sosyal medya paylaşımları nedeniyle tutuklama kararı çıkardı.
Qeys El Xezeli: Yargı çatışmalardan uzak tutulmalı
Esayip Ehil El Hak Hareketi lideri Qeys El Xezeli sanal medya hesaplarından Sadr Hareketi taraftarlarının Yüksek Yargı Konseyi önünde çadır kurmasına ilişkin yaptığı açıklamada Yargı konseyinin siyasi çatışmalardan uzak tutulması gerektiğini belirtti.
Mısır’daki zirveye giden Kazımi
Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi de son gelişmeler üzerine 22 Ağustos’ta geçtiği Mısır ziyaretini yarıda bırakarak ülkeye dönmeye karar verdi. Kazımi, “Yargı faaliyetleri askıya alınırsa ülke ciddi risklerle karşı karşıya kalır. Gösteri hakkı anayasada belirtilmiş. Ancak bu, devlet kurumlarını koruma çerçevesinde olmalı” açıklaması yaptı. Kazımi, tüm siyasi liderlere “ulusal diyalog” çağrısı yaptı.
Birleşmiş Milletler Irak Temsilciliği de göstericilere sağduyu çağrısında bulundu. BM Temsilciğinin açıklamasında, “Protestolar, demokratik haktır. Ancak devlet kurumlarına saygı gösterilmeli. Yargı Konseyi dahil bu kurumlar engel olmadan Irak halkına hizmet etmek için çalışmasını sürdürmeli” ifadelerine yer verildi.
Mısır, Bahreyn, Ürdün, Irak, BAE zirvesi
Kazımi’nin yarıda kestiği Mısır’daki zirve Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Bahreyn Kralı Hamad Bin İsa El Halife, Ürdün Kralı 2. Abdullah, BAE Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed Âl Nahyan, Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi arasında 22 Ağustos 2022’de Mısır’ın el-Alemeyn şehrinde başladı.
Mısır Cumhurbaşkanı Abdulfettah es-Sisi, Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Devlet Başkanı Şeyh Muhammed bin Zayed Âl Nahyan, Ürdün Kralı 2. Abdullah bin Hüseyin, Bahreyn Kralı Hamad Bin İsa El Halife ve Irak Başbakanı Mustafa el-Kazımi’yi el-Alemeyn Havaalanı’nda karşıladı. Mısır Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü Büyükelçi Bessam Radi, Cumhurbaşkanı Sisi’nin ‘Mısır’ın seçkin konuklarının özel bir kardeşlik toplantısı vesilesiyle yaptığı ziyaretten memnuniyet duyduğunu’ söyledi. Radi, Mısır liderliğinin ve halkının, kendisini Arap ülkelerinden gelen kardeşleriyle birleştiren yakın köklü bağlara duyduğu sevgiyi ve takdirlerini ifade etti. Cumhurbaşkanlığı Sözcüsü, toplantıda liderler arasında ikili ilişkilerin çeşitli yönlerinin güçlendirilmesi ve aralarındaki iş birliğini geliştirmek için mevcut tüm alanların en iyi şekilde kullanılması konusunda görüş alışverişinde bulunulduğunu kaydetti.
Irak’ta hükümet krizi
Irak’ta Şii Araplar, Sünni Araplar, Kürtler, Türkmenler arasındaki çekişmeler, petrol ve doğalgaz geliri paylaşımı sorunları, yolsuzluklar, bölgesel ve küresel güçlerin müdahaleleri nedeniyle hükümet krizi yaşanıyordu. 10 Ekim 2021 Parlamento seçimleri de düğümü çözemedi. Seçimden Muktada Sadr hareketi birinci çıktı. Diğer Şii partiler Nuri Maliki etrafında toplanırken İran’ın yönlendirdiği silahlı güç Haşdi Şabi’ye bağlı yapılar da Nuri Maliki’nin ittifakına katıldı. Şii Mukteda Sadr, bazı Sünni partiler ve KDP ittifak oluşturdu. Ancak cumhurbaşkanı ve başbakan isimi üstünde uzlaşma sağlanamayınca kriz derinleşti. Sadr taraftarları Temmuz 2022’de Meclis’i iki kez işgal etti.
Eski başbakan olan ve yolsuzluklarla anılan Şii liderlerden Nuri Maliki’nin etkisinde olan Koordinasyon Çerçevesi adlı ittifak 25 Temmuz 2022’de başbakan adayı olarak eski Çalışma ve Sosyal İşler Bakanı Muhammed Şiya Sudani’yi seçtiğini duyurmuştu. Sadr buna 27 Temmuz protestoları ile yanıt verdi. Sadr yanlıları Şiya Sudani’nin adaylığına ve yolsuzluğa karşı protestolar düzenledi. Mukteda es-Sadr destekçileri, İran destekli Şii Koordinasyon Çerçevesi’nin hükümet kurmaması için 27 Temmuz 2022 günü duvarları yıkarak Yeşil Bölge’ye girdi ve parlamentoyu işgal etti. Sadr yolsuzluklara karşı mücadelenin süreceğini, mesajın alındığını belirterek göstericilere meclisi terk etmeleri çağrısı yapınca meclis boşaltılmıştı.
Sadr yanlıları 30 Temmuz 2022’de bir kez daha Bağdat’ta hükümet binaları ve yabancı misyon temsilciliklerinin bulunduğu Yeşil Bölge’yi çevreleyen duvarları yıkarak meclis binasını işgal etti.
yargı yönetiminin siyasallaştığını ifade ederek değiştirilmesi gerektiğini dile getiren Mukteda Sadr hükümet krizinin çözümü için yargıdan Meclisin feshedilmesini istedi, ancak Yüksek Yargı Konseyi böyle bir yetkileri olmadığını bildirdi.
BAĞDAT
