Üç ay sonra nihayet oluşturulup bölgeye giden Meclis Araştırma Komisyonu İliç’te çalışmalarını sürdürüyor ama maden gerçeği komisyonu çok aşıyor. İnsanı hiçe sayan madencilik, kâr hırsıyla işçi kanı akıtıyor
ABD merkezli SSR Mining ve Çalık Holding’e bağlı Lidya Madencilik ortaklığındaki Anagold’un işlettiği Erzincan’daki Çöpler madeninde 13 Şubat’ta meydana gelen büyük çaplı bir toprak kaymasının üstünden 3 aydan fazla zaman geçerken, Soma’dan Şirvan’a, Amasra’ya kadar uzanan bir zincirde 1941’den bu yana 3 binden fazla işçi yaşamını yitirdi, 100 binden fazla işçi de yaralandı ve bugün bile her gün bir madenden ölüm haberleri geliyor.
Tipik bir maden kazası olmayan İliç’te ise muazzam miktarda siyanürlü atığın kayması üzerine 9 emekçi yaşamını yitirdi, yapılan çalışmalarda şu ana kadar işçilerden ancak 4’ünün cenazesine ulaşılabildi. Zaman içerisinde unutulan, unutturulan gerçek ise, SSR Mining-Çalık ortaklığının kâr hırsı uğruna işlediği suçlar oldu. Nitekim, çoğu katliamda olduğu gibi İliç’te de bütün suçun mühendislere ve diğer alt düzeyden görevlilere yıkıldığı bir yargı süreci işliyor.
Göz göre göre gelmiş
Katliamdan 3 ay sonra oluşturulan Meclis İliç Maden Kazasını Araştırma Komisyonu, üç gündür bölgede incelemelerini sürdürüyor. Komisyon üyeleri, Anagold maden ocağındaki kriz koordinasyon merkezinde İstanbul Teknik Üniversitesi’nden gelen uzmanlarla toplantı yaparak bilgi aldı. Uzmanlar, çeşitli yönlerden yaptıkları açıklamalarda kaymanın sebeplerini anlatırken, ortaklaştıkları konu, felaketin göz göre göre geldiği oldu. Uzmanlar, şu anda alanda olan 34 milyon metreküplük malzemenin başka alanlarda bir yere taşınmasının da başlı başına bir soru olduğunu kaydettiler.
Üretim baskısı ve yüklenme
Komisyon üyesi AKP Erzincan Milletvekili Süleyman Karaman “Komisyonumuzun titiz çalışmaları sonucunda benzer olaylar inşallah yaşanmayacak. Ortaya çıkan rapora göre madencilik kuralları daha güvenli elverişli hale getirilecek” derken, CHP’li üyeler Adana Milletvekili Müzeyyen Şevkin ve CHP Zonguldak Milletvekili Deniz Yavuzyılmaz, “Aşırı bir yükleme ve aşırı sıvı basma olduğunu tahmin ediyoruz” diye konuştu. Yavuzyılmaz, “Sahada ve bize yapılan bilgilerden anladığımız Anagold’un işlettiği altın maden sahasının yığın liçi kısmında aşırı yükleme yapılmış durumda” dedi. ÇED raporlarında şirketin 5 ve 6 fazla ek kapasite artışına gideceğinin ifade edildiğine dikkat çeken Yavuzyılmaz, “5 ve 6. fazların sahada yapılmadığını yerinde tespit ettik. Dolayısıyla burada aşırı yükleme olduğu bir üretim baskısı olduğu net bir şekilde tespit edilmiş oldu” diye konuştu.
Kordu: Hâlâ savunuyorlar
Komisyon üyesi Dersim DEM Milletvekili Ayten Kordu, yaptığı paylaşımda, “İliç’te TBMM Araştırma komisyonu olarak maden faciasının yaşandığı yerde 2 günlük inceleme ve araştırma sonucu muhattap ilgililere sorduğumuz sorulara ‘Bu soru bizim alanımıza girmiyor’ diyerek birbirlerine havale etmeye devam ettiler. Siyanürle altın çalışmasını öyle savundular ki siyanür en gerekli ve masum bir kimyasal olarak sunulmaya ve savunulmaya devam ediliyor” dedi. Çewlîg milletvekili Ömer Faruk Hülakü ise, “Bölge, sermayenin kâr hırsı uğruna vahşice katledilmiş. İnsan yaşamı ve ekosistem, sermayenin insafsızlığına bırakılarak sömürüye açılmış. Yeni katliamların yaşanmaması adına tüm sorumluların açığa çıkması için mücadele edeceğiz” ifadelerini kullandı.
Bakanlık: Biz de yeni fark ettik
9 işçinin hayatını kaybettiği İliç maden kazasına yönelik nihayet çalışmalarına başlayan Meclis Araştırma Komisyonu, bakanlıklar arası sorumluluğu birbirine atma mücadelesine sahne olurken Sırasıyla Enerji ve Tabii Kaynaklar (ETKB), Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği (ÇŞİDB) ve son olarak da Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıklarından (ÇSGB) bakan yardımcıları ve üst düzey bürokratlar sunum yaptı.
Üç bakanlığın sunumlarına göre son kazaya onlarca sorun tespit edilmiş ama ciddiye alınmamış, Enerji Bakanlığı’nın komisyona yaptığı açıklamada, “Yığın liçteki yer değiştirme hareketlerinin kazadan yaklaşık üç ay evvel artış yönünde bir eğilim gösterdiğini ve kaza gününe kadar da artarak devam ettiğini açıkça görüyoruz” denilirken, jeoradar konusunda bütün yetkililer “bu bizim işimiz” değil savunmasına sığındı.
Şirket hesap yapıyor!
SR Mining’in açıklamasına göre, siyanürle işlenmiş toprak yığının kayması sonucu dokuz işçinin toprak altında kaldığı Çöpler altın madeninin temizlenmesi, madeni işleten şirketin yaptığı açıklamaya göre en az 250 ila 300 milyon dolara mal olacak. SSR Mining tarafından gece saatlerinde yapılan açıklamaya göre maden sahasının çevreye yayılan ve büyüklüğü on milyon tonu aştığı tahmin edilen siyanürlü topraktan temizlenmesinin 24 ile 36 ay kadar süreceği ifade edildi.
ERZÎNGAN
